اسپینوزا ما را تا کجا خواهد برد؟

گریگوری منکیو استاد اقتصاد دانشگاه هاروارد است. او تحصیلات خود را در دانشگاه‌های پرینستون و ام‌آی‌تی به پایان رسانده و تاکنون مباحث مختلفی مانند اقتصاد خرد، اقتصاد کلان، آمار و اصول اقتصاد را در دانشگاه تدریس کرده است. منکیو نویسنده‌ای پرکار است. مقالات بسیار زیادی در مجلات معتبر علمی و اقتصادی، مانند جورنال آو پولیتیکال اکونومی، امریکن اکونومیک ریویو، و کوارترلی جورنال آو اکونومیکس و مجلات ترویجی برای عموم مردم، مانند فاینانشیال تایمز و وال‌استریت جورنال، به چاپ رسانده است و نیز مقاله‌نویس مجله‌ی فورچون و ناشر مجموعه‌ای از بهترین و پرفروش‌ترین کتاب‌های درسی دانشگاهی به‌ویژه در زمینه‌ی اقتصاد خرد، اقتصاد کلان و مبانی علم اقتصاد بوده است. کتاب‌های منکیو با اقبال فراوان روبه‌رو شده‌اند و در اکثر دانشگاه‌های معتبر دنیا به‌منزله‌ی کتاب درسی مورد استفاده‌ی دانشجویان قرار می‌گیرند. پروفسور منکیو سرپرستی طرح‌های اقتصادی در دانشگاه‌های کمبریج و ماساچوست، و مشاوره‌ی بانک مرکزی امریکا و دفتر بودجه‌ی مجلس امریکا را برعهده داشته است. کتاب نظریه‌ی اقتصاد کلان ترجمه‌ی ویرایش سوم کتاب اصول اقتصاد کلان گریگوری منکیو است که در ۶ بخش و ۱۴ فصل تقدیم خوانندگان می‌شود. این کتاب سومین جلد از مجموعه‌ی ۴ جلدی است که جلد نخست آن با نام مبانی علم اقتصاد در ۲۳ فصل و جلد دوم آن با نام نظریه‌ی اقتصاد خرد در ۲۲ فصل پیش از این منتشر شده است. مباحث اصلی نظریه‌ی اقتصاد کلان عبارتند از: اندازه‌گیری درآمد ملی و هزینه‌ی زندگی، تولید و رشد، نظام مالی، ابزارهای اساسی مالی، بیکاری و نرخ طبیعی آن، نظام پولی، رشد پول و تورم، نظریه‌ی اقتصاد کلان باز، تقاضا و عرضه‌ی کل، آثار سیاست‌های پولی و مالی بر تقاضای کل، مبادله بین تورم و بیکاری، و پنج بحث مهم سیاست‌های کلان اقتصادی. موضوعات کتاب برای دانشجویان رشته‌های اقتصاد، مدیریت و سایر رشته‌های علوم انسانی که درس مبانی علم اقتصاد یا اقتصاد کلان را می‌گذرانند قابل استفاده است.

در این کتاب تلاش شده است موضوعی بسیار پیچیده، یعنی فرهنگ انسانی و علمی که به‌طور تخصصی به مطالعه‌ی آن اختصاص دارد به زبانی ساده تشریح شود. مطالب این کتاب، چنان‌که از عنوان آن نیز مشخص است، تنها «درآمد» و «مقدمه»‌ای است برای آشنایی با موضوع. اما نباید تصور کرد که این «مقدمه» دیدگاهی جامع یا نسبتاً جامع از این علم گسترده به خواننده عرضه می‌کند، یا اصولاً نویسنده چنین ادعایی دارد. در حقیقت انسان‌شناسی به‌دلیل گستردگی زمانی و مکانی و وجود شاخه‌های تخصصی بسیار زیاد در آن امروزه به یکی از پیچیده ترین علوم انسانی تبدیل شده که هم‌زمان واجد دو بُعد مثبت و منفی است. انسان‌شناسی علمی به‌دلیل ماهیت بین‌رشته‌ای‌اش دایرةالمعارفی است که برای درک جهان پیچیده‌ی کنونی بهترین ابزار است. البته انسان‌شناسی نیازمند تعامل با دیگر رشته‌ها و حوزه‌های تخصصی است. اما بُعد منفی در آن است که همان دلایل می‌توانند پژوهشگر ناآگاه را به‌سوی امور سطحی سوق دهند و مفاهیم پیچیده را به مفاهیم پیش‌پاافتا‌ده‌ای تقلیل دهند که هیچ سودی نه برای خودش و نه برای دیگران نخواهند داشت. در این کتاب همچنین تلاش شده است بر بُعد مثبت تأکید و خوانندگان را به پرهیز از بُعد منفی توصیه شود. و امید است گروهی از آن‌ها به ادامه‌ی مطالعه و تحقیق در این حوزه تشویق شوند. نویسنده: دکتر ناصر فکوهی، دانشیار گروه انسان‌شناسی دانشکده‌ی علوم اجتماعی دانشگاه تهران