انقلاب روسیه

دانشنامه / دایره‎المعارف یکی از گونه‎ها و از اصلی‌‎ترین گونه‎های منابع مرجع است. دانشنامه‎های کشورهای مختلف نشانۀ گویایی از بسیاری توانایی‎ها و ویژگی‎های آن‎هاست، نشانه‎هایی از توان علمی، پژوهشی، نگارشی، هنری، تولید اثر، و نیز بی‎طرفی، انصاف، گرایش به حقیقت‎جویی و حقیقت‌گویی، انتقال دانش و اطلاع به جامعه، ارتقای سطح آگاهی‎ها، و در اختیار قرار دادن منبعی موثق و درخور اعتماد و اطمینان به جامعه. روند دانشنامه‎نگاری در ایران پس از انقلاب وسعت گرفت و آهنگ رشد آن حدود دو دهه ادامه داشت. شمار بسیاری از پژوهش‌گران به فنون و ظرایف نگارش مقاله‎های دانشنامه‎ای دست یافتند و عده‎ای از آن‎ها توانستند با دانشنامه‎های بین‌المللی همکاری کنند و مقاله‎هایی همتراز مقاله‎های دانشنامه‎نگاران حرفه‎ای بنویسند. کسب کردن این توانایی دستاوردی برای فرهنگ کشور است، دستاوردی که قابلیت تبدیل به همکاری با گونه‌های دیگر منابع مرجع را دارد. در این کتاب، و بر پایۀ تجربه‎های مستقیم، متمادی و اطلاعات دست اول نویسندۀ آن، با اهمیت و کاربرد دانشنامه، پیشینه و تغییر و تحولات این اثر مرجع در ایران، و نیز با مسائل، مشکلات، مانع‎ها و چالش‎‎های پیش روی دانشنامه‏نگاری آشنا می‎شوید. انتشارات ققنوس امیدوار است این کتاب بتواند جایگاه شایستۀ خود را در میان دانشنامه‎نگاران، مسئولان، مدیران، سیاست‎گذاران و برنامه‎ریزان دانشنامه‎ها و منابع مرجع، و همچنین در میان ناشران، ویراستاران، مقاله ‎نویسان، دانشجویان و خوانندگان علاقه‎مند به این مباحث بیابد.

در روزگاران‌ باستان‌ در بخش‌ جنوب‌ عرازز امروز، گروهی‌ از مردم‌ در دل‌ صحرا بوستانی‌ ساختند که‌ قرن‌ها بعد، این‌ ناحیه‌ کوچک‌ کشاورزی‌ سومر نام‌ گرفت‌. امروزه‌ پژوهشگران‌ این‌ ناحیه‌ میان‌ دجله‌ و فرات‌ را بین‌النهرین‌ می‌نامند. این‌ فرهنگ‌ یکی‌ از چهار تمدن‌ بزرگ‌ روزگاران‌ باستان‌ بوده‌ است‌. سه‌ فرهنگ‌ دیگر هم‌ در کنار رودخانه‌ها پدید آمده‌اند: مصر در کنار نیل‌، هند در کنار رودهای‌ سند و گنگ‌ و چین‌ در کنار رودهای‌ وی‌ و هوانگهو. این‌ چهار فرهنگ‌ ویژگی‌های‌ مشترک‌ بسیاری‌ داشته‌اند ولی‌ مستقل‌ از یکدیگر پدید آمده‌اند. تا سده‌ بیستم‌ میلادی‌ باستان‌شناسان‌ کشف‌ کردند که‌ بین‌النهرین‌ نخستین‌ این‌ تمدن‌ها و آن‌ بوستان‌ «گاهواره‌ تمدن‌» بود. خاور نزدیک‌ باستان‌ را امروزه‌ خاور میانه‌ می‌نامند. از آن‌جا که‌ مردم‌ شهرها را در امتداد کرانه‌های‌ دجله‌ و فرات‌ ساخته‌ بودند، بنابراین‌ وضعیت‌ پست‌ و بلند زمین‌ منطقه‌، در طول‌ هزاران‌ سال‌ تغییر چندانی‌ نداشته‌ است‌. این‌ سرزمین‌ که‌ از شرزز با کوههای‌ زاگرس‌، از شمال‌ با کوه‌های‌ توروس‌، از غرب‌ با دریای‌ مدیترانه‌ و از جنوب‌ با صحرای‌ عربستان‌ محصور است‌، قوس‌ هلالی‌ شکلی‌ است‌ که‌ دره‌های‌ رودخانه‌ای‌ را تا شمال‌ دنبال‌ و سپس‌ قطع‌ می‌کند و تا جنوب‌ سواحل‌ مدیترانه‌ پیش‌ می‌رود.