انگیزش و هیجان

اوپک در اواخر ۱۹۶۰ میلادی تأسیس شد و فؤاد روحانی در دومین کنفرانس (فوریه ۱۹۶۱) به دبیرکلی آن برگزیده شد. یادداشت‌های او شامل مسائلی است که در فاصله‌ی چهارمین کنفرانس (خرداد ۱۳۴۱) و نشست مشورتی فروردین ۱۳۴۳ که هر دو در ژنو برگزار شد اتفاق افتاد. در کنفرانس چهارم سه قطعنامه به شماره‌های ۳۱، ۳۲ و ۳۳ به تصویب رسید و روحانی مأموریت یافت که برای اجرای مفاد آن‌ها به مذاکره با کمپانی‌ها بپردازد. روحانی همین ماجرا را طی مقاله‌ای با عنوان «یادی از نظریه و روش دولت ایران نسبت به اوپک در سال‌های اول تأسیس آن سازمان» در ۱۱ مهر ماه ۱۳۷۵ انتشار داده است. ویراستاران کتاب که از همکاران روحانی در سازمان اوپک بوده‌اند، پس از دستیابی به یادداشت‌های روزانه‌ی او با تحقیق در اسناد آزادشده‌ی وزارت خارجه ایالات متحده و بریتانیا و نیز اسناد شرکت نفتی توتال فرانسه بیست فصل کتاب را، از ایجاد سازمان اوپک دبیرکلی روحانی، تصویب قطعنامه‌ها، مذاکره با شرکت‌های نفتی و رویه‌ی شاه و دولت ایران در قبال اوپک تا پایان دبیرکلی روحانی، به‌طور مشروح نگاشته‌اند و جای‌جای آن را به یادداشت‌ها و مقاله‌ی روحانی ارجاع داده‌اند. ویراستاران در ادامه سرگذشت اوپک را تا تنظیم و تقدیم قرارداد الحاقی به مجلس شورای ملی دنبال کرده‌اند. بدنه‌ی اصلی کتاب پژوهش و نگارش ویراستاران و یادداشت‌ها و مقاله‌ی روحانی پیوست‌های کتاب است.