کتاب چند گفتگو درباره تجدد: "كشاكش ما با تجدد حدود صدوپنجاه سالي است كه آغاز شده و گويا به امر پايان‌ناپذيري بدل شده است. بي‌آن‌كه دستاوردهاي اين كشاكش را بتوان پنهان كرد ... ولي هيچ‌يك از اين حركات تهي از ضد خود نبوده و هر بار سنت از درون آن چنان با قدرت سر برآورده كه رسيدن به هدف را دشوار كرده است ... اكنون در آغاز هزاره‌ي سوم به نظر مي‌رسد ما مقدار زيادي از راه را طي كرده‌ايم و چاره‌اي هم جز آن نداريم كه به‌رغم تمام اختلافات مسلكي در راه تأمين عناصر تجدد يكدله شويم وگرنه، نه تنها از كشورهاي پيشرفته كه از كشورهاي تازه به دوران رسيده نيز عقب خواهيم ماند و ناچار خواهيم شد به تاريخ چندهزارساله‌ي خود دل خوش كنيم و به زندگي در گذشته ادامه دهيم... . "ا?نجا جاي بحث درباره‌ي افت و خيزهاي تجدد در دوره‌ي صدساله (اگر مبنا را انقلاب مشروطه بگيريم) يا صد و پنجاه‌-‌شصت ساله‌ي گذشته (اگر مبنا را اقدامات عباس‌ميرزا بگيريم) نيست. خوانندگان با خواندن اين مجموعه و در ضمن سؤال و جواب‌ها درخواهند يافت كه راه تجدد چگونه طي شده و به كجا رسيده است... . "اين مجموعه، علاوه بر نگاه به تجدد ايران، گوشه‌ي چشمي نيز به تجدد در افغانستان و تاجيكستان دارد؛ زيرا كه سرنوشتِ اين مجموعه‌ي فارسي‌زبان را در پيوند با يكديگر مي‌بيند. ترديدي وجود ندارد كه تجدد ايران بر كشورهاي فارسي‌زبان ديگر تأثيرگذار بوده و همچنين پيشرفت‌هاي آن‌ها مي‌تواند بر ما تأثير گوارايي بگذارد" (برگرفته از متن كتاب). سيروس علي‌نژاد اين بحث را در كتاب گفت‌وگو با مترجمان (از همين نشر) دنبال مي‌كند .

کتاب آرمانشهر (يوتوپيا): مور در عالم خيال، و در قالبِ روايت، نظمي اجتماعي و سياسي را پيشِ چشم مي‌آوَرَد که آرماني افلاطوني را خود تن‌آور کرده است. يعني، جامعه‌اي با نظمِ آهنينِ اخلاقي و در قالبِ چنان سازمانِ پيش‌انديشيده‌اي که هيچ رخنه‌اي بازنمي‌گذارد تا «فساد» در آن راه يابد. ... آدم‌ها همه در رفتار نمودگارهايِ انسانِ آرمانيِ اخلاقي اند. در نتيجه، در رفتارشان هيچ کژروي از هنجارهايِ «درست» ديده نمي‌شود، که دولت ــ اين بار به جاي خداوند ــ برنهاده است. به خلافِ ايمانِ مسيحيِ نويسنده، آنچه در اين عالمِ آرمان شهري فرمان‌رواست، روحِ گيتيانه‌يِ فلسفيِ يونانيّت است، نه خيالِ عالَمِ مينُوي مسيحيت. در اين جا طبيعت يکسره مهار شده است. نه تنها طبيعتِ بيروني، که در چنگِ تواناييِ فن‌آورانه‌يِ انسان است و در خدمتِ نيازهايِ او، که طبع يا طبيعتِ درونيِ آدميان نيز. در آن سرزمين نشاني از هيچ چيزِ «وحشي» و خودجوش نيست، چيزي طبيعي و خودرو و خودسر، که با قانونِ درونيِ خود زندگي و رفتار کند. بلکه اين‌جا همه‌چيز در درونِ يک فرهنگ، با سنجه‌هايِ اخلاقيِ مطلق، با زورِ دولت قالب‌بندي شده است. در آرمان‌شهر با از ميان برداشتنِ عاملِ اصليِ «فساد» و کَژرويِ اخلاقي، يعني پول، و بي‌ارج کردنِ زر-و-زيور و ثروت، هوسِ آن‌ها را در دل مردم کُشته اند. و بدين‌سان، همه را يکسره با هم برابر کرده اند. از «پيوست» مترجم