این سوی بهشت

این کتاب براساس مدارک موجود در پرونده اداری ویلهلم واسموس در وزارت خارجه آلمان و سایر اسناد رسمی قابل دسترس درباره فعالیت‌های واسموس (گزارش‌ها، تلگرام‌ها، نامه‌ها و ...) که در آرشیو سیاسی وزارت خارجه نگهداری می‌شود و همچنین نوشته‌های شخصی به جامانده از او تدوین شده است. در اثنای جنگ جهانی اول امپراتوری آلمان تلاش می‌کند مردم هند ــ به‌ویژه مسلمانان شبه قاره ــ را به قیام علیه استعمار بریتانیا برانگیزاند. اما پروژه بزرگ «عملیات افغانستان» شکست می‌خورد و ناکام می‌ماند. در این گیر و دار در گوشه دورافتاده‌ای از ایران، در حاشیه خلیج‌فارس، جنبشی کوچک اما دیرپا علیه نیروهای متجاوز انگلیس در جریان است. در چنین اوضاعی واسموس، این روستازاده اهل شمال آلمان به این جنبش می‌پیوندد. ویلهلم واسموس در بوشهر با شروع جنگ جهانی اول در به راه انداختن شورش‌هایی علیه منافع بریتانیا کوشش کرد. واسموس پس از پایان جنگ اسیر نیروهای بریتانیا شد. پس از آن به آلمان بازگشت و بر آن شد که خود به جنوب ایران بازگردد و به وعده‌های خود عمل کند که موفق نشد.

کتابی دیگر از مجموعه تاریخ جهان به جنگ سرد اختصاص دارد. واژه جنگ سرد (cold war) در واقع یادآور نزاع ایدئولوژیک و تهدیدهایی بود که بین دو ابرقدرت آمریکا و شوروی سابق جریان داشت و هیچ گاه عملی نشد اما همواره سایه جنگ تسلیحاتی را در جهان می‌شد احساس کرد. از پایان جنگ جهانی دوم در سال ١٩٤٥ تا فروپاشی اتحاد شوروی در اوایل دهه ١٩٩٠، تنش‌های بین‌المللی جهان را در کشمکش ایدئولوژیک معروف به جنگ سرد فرو برد. جنگ سرد بازتاب اختلاف‌های سیاسی، اقتصادی، نظامی و فرهنگی بین دو ابر قدرت‌ جهان، یعنی اتحاد شوروی و ایالات متحده بود. نبرد قدرت آنها طی بیش از چهل و پنج سال به سیر رویدادهای جهان شکل داد. این نبرد قدرت بر کشورها در هر گوشه جهان تأثیرات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی بزرگی داشت. هر چند جنگ سرد هیچ گاه شکل درگیری مسلحانه مستمر بین آمریکا و شوروی پیدا نکرد، هر دو از درگیری‌های منطقه‌ای در کره، ویتنام و افغانستان پشتیبانی و گاه با موفقیت در آن‌ها وارد شدند. ایالات متحده و اتحاد شوروی در این کشورها و نیز دیگر کشورها برای پراکنش دیدگاههای سیاسی خود و گسترش حوزه نفوذشان به رقابت پرداختند. افزون بر آن، هر دو کشور در مسابقه تسلیحاتی بی‌سابقه‌ای به تولید و ذخیره‌سازی جنگ‌افزارهای هسته‌ای پرداختند. افزون بر آن، هر دو کشور در مسابقه تسلیحاتی بی‌سابقه‌ای به تولید و ذخیره‌سازی جنگ‌افزارهای هسته‌ای پرداختند که تمام این سیاره را با خطر انهدام هسته‌ای مواجه کرد. با فروپاشی اتحاد شوروی و سقوط کمونیسم در اروپا، جنگ سرد پایان یافت. اما تأثیر آن تا به امروز نیز احساس می‌شود.