باران در دوزخ

در اواخر دهه 1970 و اواسط 1980، جنبش سیاسی فعالی در خیابانهای شهرهای بزرگ ایران به راه افتاد. مردم تهی دست که از اقشار مستضعف و طبقه پایین جامعه محسوب میشدند آغاز به ساخت جوامعی برای نوع قشر خود، در زمینهای بایر و بلا استفاده کردند. در این ساخت وسازها تمامی زیرساختهای لازم از جمله جاده ها، برق، آب لوله کشی، جمع آوری زباله و پناهگاهها، همگی توسط فعالین این جنبش پیش بینی و تدارک دیده شده بود. پس از آنکه دولت ایران متوجه این ساخت و ساز های غیرقانونی گشت، به تخلیه کردن آن مناطق اهتمام ورزید اما مردم پس از تحمل دشواری های بسیار در برابر دولت مقاومت کردند؛ مقاومتی که به موفقیت منتهی شد، موفقیتی که گرچه در گرو پرداخت هزینه های جانی و مالی گزاف همراه بود اما خودساخته و خودجوش اتفاق افتاد. کتاب"سیاست های خیابانی"، گردآوری داستان و تحلیل استراتژی های سیاسی و اقتصادی ست که این جنبش در راه موفقیت خود بکار گرفت. نویسنده در این کتاب با تمرکز بر روی دوره ماقبل انقلاب و نیز دهه اول جمهوری اسلامی ایران، استراتژی مردم عادی(ایرانیان)، به خصوص در تهران، را مورد بحث و تحلیل قرار میدهد. او طی تحلیل ها و استناد های خود نشان میدهد که این فرایند، حداقل برای این قشر، هیچ کدام ازخواسته ها و تغییراتی را که آنها انتظار داشتند، رقم نزده است و نیازهایشان را براورده نکرده است.

“فرزندان انقلاب” نوشته ی “رابرت جیلدیا” اثری است که تاریخ فرانسه را در بازه ی زمانی سال های 1799 تا 1914 مورد بررسی قرار می دهد. برای کسانی که زندگی را بعد از انقلاب فرانسه تجربه می کردند ، از فتح باستیل گرفته تا شکست نهایی ناپلئون ، پیامدهای آن، چنان زخم عمیقی برجای گذاشت که هیچ پادشاه ، امپراطور یا رئیس جمهور بعدی نمی توانست آن را التیام بخشد. “فرزندان انقلاب” از “رابرت جیلدیا” نسل هایی را دنبال می کند که پس از خسارات جبران ناپذیر 1789 بارها تلاش کردند اما موفق به ایجاد یک رژیم پایدار نشدند. این روند باعث ایجاد مخالفت های تازه و اغلب مرگبار بین موافقان و مخالفان ارزش های انقلاب شد. فرانسوی ها با داشتن زخم های مبارزات خونین کشورشان بر تن و میراث وفاداری که حالا به شدت تکه تکه شده بود ، قرن نوزدهم را در سایه ی عصر انقلابی زندگی کردند. با وجود ارواح احضار شده در این داستان حماسی ، “رابرت جیلدیا” کتابی جذاب و تحریک آمیز نوشته است. فرانسه ی او، یک فرانسه کاملا ناآشنا است؛ کشوری با شکافی غالبا طاقت فرسا بین پاریس و استان ها ، کشوری که توسط نفرت های برادر کشی و سابقه جفادیدگی فمینیسم ، محل فاجعه های سیاسی و پیروزی های هنری از هم گسیخته است و کشوری است که علیرغم علم به سقوط خود از جلال و شکوه حاضر شد تا خود را کاملا در قلب مدرنیته اثبات کند. در واقع “فرزندان انقلاب” نشان می دهد که چگونه شناخت جمعی هزینه های هنگفت انقلاب ، فرانسوی ها را برای دستیابی به اتفاق نظر در یک جمهوری جدید و ادغام گذشته پر فراز و نشیب با احساس هویت ملیشان ترغیب کرد و با همین روحیه بود که جوانان فرانسه در جنگ جهانی اول با قدرت و اعتماد به نفس ملی پا به جبهه گذاشتند.

معرفی کتاب شوهر آهو خانم نوشته افغانی شوهرآهو خانم نخستین اثرعلی محمد افغانی است که وی طی سالهای 1333 تا 1338 در زندان آن را نوشت. افغانی بعد از آزادی با هزینه ی شخصی خود اقدام به چاپ آن کرد و در همان سال جایزه ی بهترین کتاب سال را از آن خود کرد. اثر به طور کلی به موقعیت و جایگاه زنان طی سال های 1313 می پردازد. این اثر را می توان نخستین اثر فمنیستی ادبیات ایران به حساب آورد. از مشخصه های نثر این کتاب تصویر سازی و شخصیت پردازی همراه با جزییات دقیق است. شوهر آهو خانم داستان زنی سنتی و سربراه و منکوب جامعه ی مرد سالار است که موقعیتش در خانه با آمدن زنی سرکش و مدرنتر تهدید می شود. کتاب با قدرتی تمام واقعیت هایی را که زنان لایه های پایین جامعه با آن زندگی می کنند را تصویر می کند و همچنین نکوهشی است نسبت به آئین چند همسری. شخصیت پردازی ظریف آن، فضاسازی دقیق و قلم قدرتمند علی محمد افغانی شوهرآهو خانم را به یکی از محبوب ترین کتاب های معاصر ادبیات فارسی تبدیل کرده است.