تئودور آدورنو

توصیف کشوری به گستردگی فدراسیون روسیه چندان آسان نیست. وسعت این کشور که از شرق اروپا تا شمال آسیا گسترش یافته، در تصور نمی‌گنجد. هنگامی که خورشید در کالینینگراد، بخش کوچک و جدا افتاده از خاک روسیه که میان لهستان و لیتوانی قرار گرفته، غروب می‌‌کند روز دیگری در ولادی‌وستک نقطه پایانی خط آهن سراسری سیبری واقع در ساحل ژاپن آغاز می‌شود. از مسکو پایتخت روسیه تا هر یک از مرزهای این کشور به اندازه یک روز رانندگی راه است. به این مقایسه حیرت‌انگیز توجه کنید: وسعت ناحیه جغرافیایی که با نام سیبری مشهور است و از کوه‌های اورال تا ساحل اقیانوس آرام امتداد یافته از وسعت سطح روشن ماه بیش‌تر است. موانع طبیعی، گستره وسیع روسیه را به شدت آشفته کرده‌اند. بالا رفتن از کوه‌های اورال که تنها در برخی نقاط ارتفاعی بیش از نهصد متر دارند، آسان است. امواج جمعیت سراسر دشت‌‌های وسیعی را که با عنوان استپ‌های روسیه شناخته شده‌اند، درنوردیده‌اند. هنگامی که مردم در غرب کوه‌های اورال روسیه ساکن شدند، سکونت در نواحی شرق و جنوب را نیز به عنوان مهم‌ترین آرزوی خود در نظر گرفتند.