تاريخ‌نگاري و عكاسي (جستارهايي پيرامون عكس به‌مثابه سندي تاريخي)

"سلوک و مکاشفه" کتابی است از "عبدالوهاب الشعرانی" که "به همراه مالابد للمرید از ابن عربی" یکجا در بیش از پانصد و بیست و هشت صفحه به همت نشر جامی (مصدق) به انتشار رسیده است. "سلوک و مکاشفه" که توسط "مسعود انصاری" به فارسی بازگردانده شده، متعلق به یکی از عرفای نامی قرن دهم هجری قمری است که می کوشد اصول، مبانی و شرایط "سلوک و مکاشفه" را به خواننده بشناساند. و اما چیست سلوک؟ این مسیر که آن را راهی به سوی خدا نیز می خوانند، طریق پیراستن نفس است از هرگونه آلودگی گناه و وابستگی مادی که همچون زنگاری، آیینه ی وجود را تباه می کنند و انسان برای رسیدن به متعالی ترین جایگاهی که می تواند متصور شود، باید ابتدا نفس خود را از این زنگارها بشوید. کتاب "سلوک و مکاشفه" به قلم "عبدالوهاب الشعرانی"، به مرید این راه، نشان می دهد که چه مسیری را در پیش بگیرد و چطور خود را به آفریننده ی بلندمرتبه نزدیک تر کند. او شرایط سلوک را برمی شمرد و ارتباط استادان با مریدان، سالکان با استادان و سالکن با یکدیگر را به وضوح تشریح می کند و به خوبی خواننده را در این مسیر پیش می برد. "عبدالوهاب الشعرانی" در این اثر ابتدا ارکان طریق را معرفی می کند و به اصول پاسداری از خویشتن، علائم توبه ی حقیقی، نحوه ی انتخاب استاد، ویژگی های صوفی فقیه، فهم عمیق در دین، همراهی استاد، درمان نفس، ذکر خداوند، آزمودن مرید، شریعت و حقیقت، تربیت نفس، مقام تجرد، مراحل سلوک، اساس طریقت، شرایط مرید صادق، صوفی راستین، انواع بیماری های نفس، ویژگی ها و زبان عاشقان و بسیاری از موارد دیگر می پردازد.

محی‌الدّین ابن عربی چهره‌ی برجسته‌ی عرفان اسلامی که نامش به عنوان انسانی پاک و آسمانی ثبت شده است، در ادبیات عرفانی جنبه‌ای قدسی دارد. او در رساله‌ی «تهذیب اخلاق» تلاش می‌کند به مسائل اخلاقی بپردازد و برخلاف تصورات آرمانی و رمانتیکی که او را فراسوی نیک و بد قرار می‌دهد، اتفاقاً او در این رساله به وادی نیک و بد، پا می‌گذارد و بدون هیچ واسطه و خودسانسوری‌ای با ما سخن می‌گوید. بسیاری تصور می‌کنند آثار «ابن عربی» برای خواص نوشته شده است؛ اما کتاب «تهذیب اخلاق» خلاف این موضوع را به اثبات می‌رساند و نشان می‌دهد که به راحتی می‌توان با این عارف بزرگ ارتباط برقرار کرد. «ابن عربی» در کتاب حاضر تلاش نموده است تعاریف یونانی رایج در مفاهیم اخلاقی را کنار بگذارد و با ادبیات خاص خود، به این موضوع بپردازد. یکی دیگر از نکات بارز کتاب «تهذیب اخلاق» عدم ایجاد تمایز میان اخلاق فرادستان و فرودستان است؛ «ابن عربی»، زهد و پارسایی را با فقر و تهیدستی یکسان نمی‌داند و یا فرد ثروتمند را صرفاً به دلیل دارایی‌های دنیوی‌اش فاسد و تباه اعلام نمی‌کند. جالب اینجاست که «ابن عربی» برخلاف بسیاری از اخلاق‌پردازان، خود سانسور نیست و به روش خود، مشکلات اخلاقی را مداوا می‌کند و به شما اجازه می‌دهد تا با قوت و ضعفِ وی نیز آشنا شوید.

ضیافت، اثری نوشته ی افلاطون است که 385 سال قبل از میلاد مسیح به رشته ی تحریر درآمد. ضیافتی در یونان برپاست. گروهی از متفکرین آتن در بزم میگساری جمع اند و دیدگاه های خود را در مورد عشق مطرح می کنند. در مکالمات آن ها، موضوعاتی چون نقش های جنسیتی، روابط جنسی در جامعه و تعالی غرایز اساسی انسان، بازتاب دارد. این مباحثه زمانی اوج می گیرد که سقراط، استاد افلاطون، دیدگاه های مرسوم زمانه را به چالش می کشد. او مدافع عشقی معنوی است که به تعالی روح انسان می انجامد. در کتاب ضیافت، دیدگاه ها و ایده های متفاوتی درباره ی ماهیت عشق، با مهارتی کم نظیر در هم تنیده شده اند: عشق به عنوان واکنشی به زیبایی، نیرویی کیهانی، انگیزه ای برای کنش های اجتماعی و ابزاری برای تربیت اخلاقی.