تاریخ تحلیلی شعر نو: 1349 – 1341 ه‌. ش. (جلد 4)

معرفی کتاب فن نمایشنامه نویسی با “فن نمایشنامه نویسی” به قلم “لاجوس اگری”، تمام تکنیک های اساسی را که یک نمایش نویس موفق باید بداند، یاد بگیرید. در میان خیل بی شمار کتاب هایی که چگونگی نمایش نامه نویسی را آموزش می دهند، تعداد اندکی پیدا می شوند که رموز مربوط به ساختار نمایش نامه را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند. “فن نمایشنامه نویسی” نوشته ی “لاجوس اگری”، یکی از این معدود کتاب هاست که دستورالعمل های آن می تواند دقیقا با همان کیفیت، برای نوشتن داستان کوتاه، رمان یا فیلم نامه نیز به کار گرفته شود. ”لاجوس اگری” در “فن نمایشنامه نویسی”، زیر و بم نمایش نامه ها را ارزیابی می کند؛ او با آنچه که قلب یک نمایش را تشکیل می دهد کارش را آغاز می کند: با شخصیت ها. لولایی که تمام نمایش نامه های خوب بر آن استوارند، آدم ها و روابطشان هستند؛ آن ها هستند که در خدمت داستان قرار گرفته، آن را به جلو رانده و به آن زندگی می بخشند. در این بین درکی از انگیزه های انسانی و اینکه چرا افراد به طریقه ی خاصی رفتار و عمل می کنند نیز به دست می آید. “لاجوس اگری” از همه جا مثال می زند. از رومئو و ژولیت اثر ویلیام شکسپیر گرفته تا خانه عروسک به قلم هنریک ایبسن. او با این مثال ها نشان می دهد که چرا داشتن یک فرض اساسی در قالب رفتار انسانی و توسعه ی تغایر نمایشی بر اساس آن رفتار، برای نویسنده ضرورت دارد. “فن نمایشنامه نویسی” که شامل الفبای “لاجوس اگری” درباره ی فرضیات، شخصیت ها و کشمکش است، رویکردی مستقیم و راهنمایی مناسب برای دستیابی به حقیقت در نوشتن به حساب می آید.

بشر چیست؟ اثری ا‌ست خاص از نویسنده‌ی بزرگِ آمریکایی، مارک تواین، که برخی او را پدرِ ادبیاتِ آمریکا لقب داده‌اند. او هنگامی‌که ۶۳ سال داشت به نوشتنِ این کتاب مبادرت ورزید و نگارشِ آن را چندین سال (تا ۱۹۰۴) طول داد و سرآخر در ۱۹۰۶ آن را با تیراژ کم و بدون نام خود یا با نام مستعار منتشر نمود. مارک تواین در این کتاب، که آن را انجیل ِ خود، و شاخص‌ترین ِ آثارش می‌دانست از ماهیت و چیستیِ بشر یا انسان سخن می‌گوید و ایده‌ها و نظریاتِ خود را در بابِ زوایا و وجوهِ مختلف ِ ذات و سرشت آدمی بیان می‌کند. سبک ِ نوشتارِ این کتاب به صورت دیالوگی میانِ پیرمردی خردمند و یک جوان است. این گفتگو البته رگه‌ها و مایه‌های فلسفی دارد و تواین در قالبِ شخصیتِ پیرِ خردمند، نظریاتش را مطرح می‌کند. وی بر این باور است که انسان موجودی ا‌ست ماشین‌گونه که تحت تأثیر وراثت و محیط ساخته و پروارنده می‌شود و از این رو، کنش‌ها و اندیشه‌های آدمی شایستگی خاصی برای او به ارمغان نمی‌آورند. او در عین‌حال به نحو‌ی برساختِ شخصیت و منشِ انسان اشاره می‌کند، که به زعمِ او یا مادرزادی‌اند و یا برآمده از محیط ِ پیرامون، نحوه‌ی آموزش و پرورش و هرآنچه که با آنها هم‌نشینی و هم‌آموزی دارد. البته تواین انسان را موجودی تعلیم‌پذیر می‌داند که می‌توان با تعلیم و تربیت، او را به جهتِ مثبت یا منفی (خیر و شر) هدایت نمود اما در عین‌حال همچون روح غالبِ آن دوره از تحولاتِ سریعِ فنی و علمی، اراده‌ی آزاد و اختیار را در قاموس بشر نمی‌بیند، و تنها می‌تواند در مارپیچ‌های زندگیش به انتخاب‌هایی آزادانه مبادرت ورزد، همچون اسکی‌بازی که از چکاد ِ کوه به دره حرکت می‌کند و در عین‌حال که محیط و وضعیت و جوِ حاکمِ ناشی از میلیون‌ها قاعده، او را در طیِ مسیرِ اسکی، «ناگزیر» پیش می‌برند، اما هم‌اوست که به هرحال اسکی «می‌کند»، و انتخاب کرده که چنین کنشی را در چنین وضعیتی انجام دهد. مارک تواین از احساس غالبِ وجود آدمی سخن می‌گوید و آن را نیرومندترین احساسِ بشر می‌انگارد، چیزی که به هرحال در هر وضعیتی، بر او مسلط است و به ارضای خواسته‌ها و امیالش سوق می‌دهد. در گفتگویِ جاری و سیالِ پیرِ خردمند و مردِ جوان، که سبک و سیاقِ فلسفی و توجیهی دارد، پیرمرد بر ماشینی‌بودن و بی‌ارادگیِ بشر به معنای عام پا می‌فشرد و او را فقط واجدِ گزینش‌های آزادانه در بافتی از موجبیت‌ها می‌انگارد، اما جوان راضی نیست و از پیرِ خردمند مدام توجیه و دلیل می‌طلبد. مارک تواین، نویسنده‌ی نام‌دارِ آمریکایی، در سیِ نوامبرِ ۱۸۳۵ در فلوریدا و در خانواده‌ای پرجمعیت به دنیا آمد و در ۱۹۱۰ از دنیا رفت. او را با بزرگانی چون دانته و میلتون قیاس کرده‌اند.