تام گیتس 8/ آره! نه (شاید…)

معرفی کتاب بی‌پناه

کتاب بی‌پناه ششمین اثر نویسنده فرانسوی اولیویه آدام است که در سال 2007 موفق به کسب دو جایزه ادبی در کشور فرانسه شد. این کتاب داستان زنی را بازگو می‌کند که در منطقه‌ای دورافتاده، روزگار سخت و کسالت‌باری را می‌گذراند، اما پناه آوردن چند مهاجر از کشورهای آسیایی و آفریقایی به همسایگی او ماجراهای جالبی را برایش رقم می‌زند. درباره کتاب بی‌پناه: این کتاب از سرخوردگی‌ها، تنهایی‌ها و بی‌پناهی‌های انسان‌ها روایت می‌کند. شخصیت اصلی کتاب بی‌پناه (À l'abri de rien) زن میانسال و افسرده‌ای به نام ماری است که در منطقه‌ای دوردست در فرانسه به نام جنگل کاله به تنهایی زندگی می‌کند. ماری دیگر از زندگی خود لذت نمی‌برد و هیچ چیز او را خوشحال نمی‌کند و زندگی‌اش کاملا یکنواخت شده است تا اینکه حضور پناهجویانی از کشورهای مختلف خاورمیانه و آفریقا که با رویای رفتن به انگلیس به طور موقت آنجا ساکن می‌شوند، زندگی ماری را دگرگون می‌کند. این مهاجران خیال ساختن زندگی نو در کشور جدیدی را در سر می‌پرورانندآن‌ها و ماری ارتباط خوبی با هم برقرار می‌کنند. ماری با کمک کردن و هم صحبتی با مهاجران حالش بهتر می‌شود و نشاط پیدا می‌کند اما به زودی همه چیز دوباره رنگ و روی زیبایش را از دست می‌دهد. فیلم فرانسوی‌زبان «مامان دیوانه است (Maman est folle)» اقتباسی از این رمان است که جایزه بهترین فیلمنامه فستیوال روشل را به دست آورد. اولیویه آدام درباره خلق رمان بی‌پناه می‌گوید: «سرانجام پس از چهارسال مجادله‌های درونی خود بالاخره مجبور به نوشتن این کتاب شدم اما از همان ابتدا شخصیت ماری را همراه خود می‌دیدم.» آنچه که به خوبی عیان است تسلط آدام و بینش او نسبت به مشکلات فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی است که در کشورش می‌گذرد و آگاهی او نسبت به مشکلاتی که مهاجران با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند. او به خوبی توانسته است گوشه‌ای از این مسائل را به دور از هر گونه شعار زدگی و مبالغه‌ای به تصویر بکشد.

چکیده:

جاناتان فرنزن مانند توماس پینچن، دن دلیلو و دیوید فاستر والاس، از آن‌دست نویسندگان آمریکایی است که با فرهنگ معاصر این کشور که تحت سلطه‌ی تلویزیون و اینترنت است، سر عناد دارد و آگاهانه کوشیده است تا رمان‌هایش را از فضای ادبی امریکا که به دنبال رمان‌های سرگرم کننده و خوش‌خوان و بی‌معناست دور کند. او در این راه از تمهیدات گوناگون بهره برده. یکی از این راه‌حل‌ها افزودن به حجم اطلاعات در رمان است که آن را رمان دانشنامه‌ای نیز می‌نامند و پای علوم مختلف از جمله ریاضیات و شیمی و فیزیک را به متن باز می‌کند. فرنزن از سال 1989 میلادی تاکنون پیوسته در کار آفرینش ادبی بوده است. رمان اصلاحات نظر منتقدان و مخاطبان را جلب کرد و به یکی از پرمخاطب‌ترین آثار قرن جدید مبدل شد و برنده‌ی جایزه‌ی ملی کتاب آمریکا شد. آغاز رمان به هجوم خزان می‌ماند و در چند سطر زوال و نابودی را در پیش چشم ترسیم می‌کند. فرنزن با این آغاز نشان می‌دهد که جهان بیرون و درون یکی است و طبیعت همان است که فرد تجربه می‌کند. اصلاحات روایت خانواده‌ای فروپاشیده است. داستان زوجی سالخورده و فرزندان‌شان که کنار یکدیگر و جدا از هم گرفتار مشکلاتی پیچیده اما ساده‌اند. خانواده‌ای که اعضای آن با وجود مشکلات شخصی همچنان دربند و پایبند به احوالات یکدیگرند اما چنان غرق در پریشانی خویش‌اند که ایشان را تنها می‌توان بی‌علاقه به زندگی معرفی کرد. این جهان با سفرهای بسیار و تغییر مداوم فضا چنان رنگارنگ است که مخاطب هرگز گمان نمی‌برد که گرفتار زوال خاندانی آمریکایی است. خاندانی که گویی جایی در قرن جدید ندارد.