تحول گفتمان مجمع روحانیون مبارز در جامعه پسا انقلابی ایران

معرفی کتاب ظهور و سقوط رایش سوم “ظهور و سقوط رایش سوم” از “ویلیام شایرر” که تاکنون برنده ی جوایز متعددی شده، مطالعه ای است پژوهشی که موضوعات مختلفی نظیر “هولوکاست”، “جنگ جهانی دوم”، “آدولف هیتلر”، و “ظهور و سقوط رایش سوم” را مورد بررسی قرار می دهد. هیچ حکومت قدرتمند دیگری به اندازه “رایش سوم” این چنین کوهی از مدارک و شواهد را درباره تولد و ویرانی خود بر جای نگذاشته است. وقتی جنگ تلخ به پایان رسید و قبل از اینکه نازی ها بتوانند پرونده هایشان را از بین ببرند ، تقاضای متفقین برای تسلیم بی قید و شرط ، مدارکی را به دست داد که تقریبا ساعت به ساعت از امپراتوری کابوس وار و وحشت برانگیزی را که “آدولف هیتلر” ساخته بود، ثبت و ضبط نموده بود. این موارد ثبت شده، شامل شهادت رهبران نازی و زندانیان در اردوگاه های کار اجباری ، دفتر خاطرات مقامات ، متن کنفرانس های مخفی ، دستورات ارتش ، نامه های خصوصی و عمده ی کاغذبازی هایی بود که پشت طمع جنون آمیز هیتلر برای تسخیر جهان قرار داشت. مورخ و خبرنگار مشهور جنگی ، “ویلیام شایرر” ، که از سال 1925 عملکرد نازی ها را مشاهده کرده و گزارش داده بود ، پنج سال و نیم را صرف الک کردن این اسناد مهم کرد. نتیجه این مطالعه عظیم، کتاب “ظهور و سقوط رایش سوم” است که به عنوان مدرکی قطعی یکی از ترسناک ترین فصل های تاریخ بشر مورد تحسین گسترده قرار گرفته است. در”ظهور و سقوط رایش سوم” داستان کامل امپراتوری هیتلر ، یکی از مهمترین داستان هایی که تاکنون گفته شده است ، توسط یکی از بهترین افراد برای نوشتن آن یعنی “ویلیام شایرر” به رشته ی تحریر در آمده است. این کتاب پرفروش جهانی به عنوان اثری کلاسیک در این زمینه شناخته می شود.

نژادپرستی، از آن قسم پدیده‌هایی است که به سبب اهمیت فراوان و جنبه حساسی که دارند، توجه اندیشمندان بسیاری را از حوزه‌های مختلف به خود جلب نموده و آن‌ها را به تألیف آثارشان در این زمینه واداشته است. کتاب «مقدمه‌ای کوتاه بر نژادپرستی» به قلم علی راتانسی، نویسنده و متفکر اهل کنیا، و ترجمه شهرام بهرامی، یکی از بهترین نمونه‌های این مکتوبات است. در کتاب حاضر، نویسنده کوشیده در پژوهش و نوشتن در حوزه‌ی نژادپرستی، مجادلات حول این مبحث را از تعاریف شتاب‌زده، تعمیم‌های سست و تحلیل‌های سرسری فراتر ببرد. او معتقد است، در بحث‌های علمی و عمومی، مخصوصا باید از کوشش‌های ساده‌ا‌نگارانه برای تفکیک نژادپرست از غیر نژادپرست و نژادپرستی از غیر نژادپرستی پرهیز کرد. شاید اغراق‌آمیز به نظر آید؛ اما از دیدگاه او یکی از موانع اصلی پیشرفت در شناخت نژادپرستی، تمایل همه‌ی طرف‌های درگیر به ارائه‌ی تعاریف کوتاه و ظاهرا بی‌چون‌وچرا از نژادپرستی است تا به‌سرعت و با قطعیتی تقریبا تام مشخص شود چه کسی واقعا نژادپرست است و چه کسی نیست. در ادامه‌ی کتاب، او درباره‌ی پاره‌ا‌ی از تعاریف، ازجمله فرمول‌هایی چون «پیش‌داوری + قدرت = نژادپرستی» بحث خواهد کرد که در میان بسیاری از مخالفان نژادپرستی رایج و بسیار مبهم و ناکارآمد است. همچنین در این باره بحث خواهد کرد که چرا انگاره‌ی نژادپرستی نهادی سودمندی خویش را از دست ‌داده است. هرچند این کتاب فقط مقدمه‌ا‌ی بسیار کوتاه است، اما در آن تلاش می‌شود فهمی دقیق‌تر از نژادپرستی به دست داده شود. همچنین این کتاب به دلیل پرداختن به احساسات ضد یهودی و ضد ایرلندی، در حکم عناصر مهم هر شرحی درباره‌ی نژادپرستی، با بیشتر مقدمه‌های دیگر درباره‌ی این موضوع تفاوت دارد و زیر بار این امر نمی‌رود که نژادپرستی صرفا خاص سفیدپوستان و فرهنگ آن‌هاست و شناخت درخوری از این واقعیت به دست می‌دهد که نژادپرستی همیشه به تقسیم‌بندی‌های گوناگون دیگری چون طبقه و جنسیت عمیقا وابسته بوده است. البته نویسنده بسیاری از واقعیات دردناک و بی‌رحمانه‌ا‌ی را که موضوع مزبور، ما را وادار می‌کند با آن‌ها مواجه شویم دست‌کم نمی‌گیرد. میلیون‌ها نفر در نتیجه‌ی اعمال آشکارا نژادپرستانه کشته شده‌ا‌ند. آزارها و بی‌عدالتی‌هایی که به سبب آن روی می‌دهد همچنان ادامه دارد. هرچند، امروزه بیشتر مردم مایل‌ا‌ند نژادپرستی را انکار کنند. .

معرفی کتاب مقالاتی در جامعه شناسی سیاسی ایران باید از همین ابتدا به این امر اشاره کرد که کتاب حاضر در واقع حاصل جمع آوری مقالات مختلف در حوزه جامعه شناسی سیاسی ایران است. گزینش و ترجمه این مقلات توسط «سهیلا ترابی» صورت گرفته است. این کتاب تحت عنوان « مقالاتی در جامعه شناسی سیاسی ایران» توسط نشر شیرازه منتشر شده است. نویسنده اصلی این مقالات یرواند آبراهامیان است. آن چه بیش از از هر موضوع دیگری روش تاریخ نگاری یراوند آبراهامیان را از روش و یا در اکثر موارد، فقدان یک روش و بینش مشخص دیگر پژوهندگان تاریخ معاصر ایران متمایز می سازد، تأکید خاص اوست بر مبانی اجتماعی تحولات سیاسی ادوار مورد بحث.توجهی که در درجه اول خود را به صورت احتراز از تأکید بر نقش تحولات خارجی بر دگرگونی های داخلی کشور نشان می دهد و آن گاه در بررسی تأثیر تنش های اجتماعی بر چگونگی شکل گیری حرکت های سیاسی.