تسلی‌ناپذیر

چارلز داروین دانشمند انگلیسی در کتاب سفر یک طبیعی‌دان به دور دنیا به شرح سال‌هایی میپردازد که در یک کشتی سپری کرده است. او در سال ١٨٧٦ زندگینامه‌اش را به طور مختصر می‌نویسد. در کتاب به دنبال داروین با سفرهای این دانشمند که در جوانی بر کشتی "توله پا کوتاه" عازم سفرهای ماجراجویانه‌اش شد، آشنا می‌شویم. در این داستان پشتکار این دانشمند و تلاش او برای اثبات "نظریه تکامل" را از نزدیک می‌بینیم و با یکی از شخصیت‌های مهم و دوران‌ساز جهان علم آشنا می‌شویم.

قرن دیکتاتورها کتابی است دربارۀ دیکتاتورهای قرن بیستم. در این کتاب از بیست دیکتاتور نام برده می‌شود و با قلمی تند و تیز و بیانی صریح به موشکافی اقدامات سیاسی و بازبینی زندگی شخصی آن‌ها می‌پردازد. این کتاب که زیر نظر اولیویه گز، نویسنده و برندۀ جوایز متعدد ادبی، و با مشارکت جمعی از نویسندگان و پژوهشگران تاریخ نوشته شده از منظری به حیات سیاسی قرن بیستم و کماکان نام‌آشنای آن می‌پردازد که نمونۀ آن را در سایر کتب تاریخی ندیده‌ایم. در اینجا نویسنده به درون زیست شخصی، کودکی و تجربیات فردی تا ظهور شخص در عرصه قدرت نفوذ می‌کند، گویی که هم‌اکنون در حال ثبت وقایع در شرف رخ دادن است. اولیویه گز در مقدمۀ این کتاب به مفهوم توتالیتاریسم و تمایز آن با استبداد فردی می‌پردازد و از شگفتی مواجهه‌ای می‌گوید که زمانی در دوران جوانی از دیدن پوسترهای متعدد دیکتاتورها روی درب خوابگاه دانشجویی به او دست داده بود. قرن دیکتاتورها کتابی است خواندنی و جذاب، به خصوص برای افرادی که روایت‌های عام تاریخ عطش کنجکاوی‌شان را فرو می‌نشاند.

حدود ۱۴۰۰  سال پیش، زمانى که اروپاى غربى در قرون تاریک تحلیل مى‏ رفت،صحراهاى عربستان به یک امپراتورى درخور توجه هستى بخشید. جنگجویان عرب،که دین تازه‏اى به نام اسلام محرکشان بود، در ظرف یک دهه آنچه را اکنون سوریه،فلسطین، مصر و بیش‏تر عراق است فتح کردند. آن‏ها در ظرف کمى بیش از یک قرن‏ امپراتورى‏ اى را بنا نهادند که بخش‏ هاى عمده‏ اى از سه قاره - آفریقا، آسیا و اروپا - رادربر مى ‏گرفت و جانشین تمدن‏‌هاى قدیمى ‏تر بیزانس در غرب و ایران ساسانى درشرق شد. امپراتورى‏‌اى که این جنگجویان راه خدا ایجاد کردند در اوج خود بزرگ‏تر از امپراتورى‏روم بود و از اسپانیا و پرتغال در غرب تا مرزهاى هندوستان و چین در شرق امتداد داشت. امپراتورى اسلامى، در جریان این گسترش‏ یابى، دین و زبان خود را براى‏مردمانى با پیشینه‏‌هاى قومى، دینى و زبانى مختلف به ارمغان آورد. نه امپراتورى‏‌هاى ‏روم، بریتانیا، یا روسیه چنین جمعیت گوناگونى را به خود جذب کردند و نه هیچ‏ امپراتورى دیگرى پیش یا پس از آن. به گفته پژوهشگر آلبرت هورانى، امپراتورى‏ اسلامى از وحدتى برخوردار بود که مرزهاى زمانى و مکانى را درنوردید؛ زبان عربى ‏توانست راه به دیوان بگشاید و در سرتاسر دنیا نفوذ کند؛ مجموعه دانشى که سلسله‏ اى ‏از آموزگاران بلندآوازه آن را طى قرن‏ ها انتقال دادند، جامعه ‏اى اخلاقى را محفوظ نگه‏‌داشت، حتى زمانى که فرمانروایان تغییر کردند؛ مکان‏‌هاى زیارتى، مکه و بیت‏ المقدس، قطب‏‌هاى ماندگار دنیاى انسانى بودند، هر چند قدرت از شهرى به شهردیگر نقل مکان مى‏‌کرد.