تسلی‌ناپذیر

شورشیان‌ آرمانخواه‌، گزارش‌ فشرده‌ و مستندی‌ از تاریخ‌ جنبش‌ چپ‌ مارکسیستی‌ را در ایران‌ از ١٣٢٠ تا ١٣٦٢ (که‌ آخرین‌ سازمان‌های‌ مارکسیستی‌ فروپاشید) دربر می‌گیرد. نویسنده‌ کوشیده‌ است‌ با پیروی‌ از روش‌شناسی‌ علمی‌ فرایند جنبش‌ چپ‌ و فراز و فرودهای‌ آن‌ را در متن‌ تاریخ‌ معاصر ایران‌ گزارش‌ کند و از آن‌ مهم‌تر به‌ پی‌کاوی‌ علل‌ ناکامی‌ چپ‌ در ایران‌ بپردازد. کتاب‌ بیش‌تر به‌ دوره‌ تاریخی‌ پس‌ از کودتای‌ ٢٨ مرداد تا فروپاشی‌ کامل‌ چپ‌ مارکسیستی‌ در نیمه‌ دهه‌ ١٣٦٠ تأکید دارد و این‌ دوره‌ای‌ است‌ که‌ در سایر کتاب‌های‌ تاریخ‌ بسیار کم‌تر به‌ آن‌ پرداخته‌ شده‌ است‌. در مورد فعالیت‌ و کارنامه‌ چپ‌ در دوران‌ پس‌ از انقلاب‌ نیز شاید تا کنون‌ گزارشی‌ تاریخی‌ به‌ زبان‌ فارسی‌ منتشر نشده‌ باشد. شورشیان‌ آرمانخواه‌، نه‌ تنها بازیگران‌ اصلی‌ صحنه‌ (احزاب‌ و سازمان‌های‌ عمده‌)، بلکه‌ بازیگران‌ فرعی‌ و حاشیه‌ای‌ (گروه‌ها و هسته‌های‌ کوچک‌ مارکسیستی‌) را نیز (چه‌ آن‌ها که‌ در داخل‌ کشور فعالیت‌ داشتند و چه‌ آن‌ها که‌ زیستگاهشان‌ خارج‌ از کشور بود) دربر می‌گیرد. مهم‌ترین‌ و ارزشمندترین‌ ویژگی‌ کتاب‌ (چنان‌ که‌ از عنوان‌ دومش‌ پیداست‌) این‌ است‌ که‌ به‌ کاوش‌ و بررسی‌ علل‌ شکست‌ و ناکامی‌ چپ‌ در ایران‌ به‌ ویژه‌ فروپاشی‌ نهایی‌اش‌ در دهه‌ ١٣٦٠ می‌پردازد. مازیار بهروز مدت‌ سه‌ سال‌ استاد مدعو در دانشگاه‌ کالیفرنیا در برکلی‌ بوده‌ است‌ و اکنون‌ استادیار دانشگاه‌ ایالتی‌ سان‌فرانسیسکو است‌.

اگر آنانیا دروغ‌ می‌گوید، این‌ اُلی‌ است‌ که‌ دروغ‌ را دوست‌ دارد. بی‌خبر از این‌ که‌ در دوست‌ داشتن‌ این‌ دروغ‌ تنها نیست‌، بی‌خبر از این‌ که‌ عشق‌ می‌تواند رویایی‌ترین‌ تصویرها را واقعی‌، بس‌ واقعی‌ جلوه‌ دهد. اُلی‌ فریب‌ را به‌ پیشواز می‌رود و به‌ دنیایی‌ قدم‌ می‌گذارد که‌ خشونت‌ و ابتذال‌ حرف‌ اول‌ و آخر آن‌ است‌؛ اما او تنها مخاطب‌ کیفرخواست‌ برخاسته‌ از راهش‌ نیست‌. وارث‌ خاکستر فرزند اُلی‌ است‌. گراتسیا دلددا، نویسنده‌ صاحب‌نام‌ ایتالیایی‌ و برنده‌ نوبل‌ ادبی‌ ١٩٢٦ در «خاکستر» نیز چون‌ دیگر آثارش‌ انسان‌ را به‌ تصویر نشسته‌ است‌؛ انسان‌ را و شرایط‌ تحمیل‌ شده‌ بر او را.

این مجموعه از ٨ داستان کوتاه تشکیل شده است . داستان « صبح به خیر شادپری » اوج کسالت‌بار بودن و اندوه بی‌پایان یک زن را روایت می‌کند : « ساعت نزدیک ٦ صبح است ، ساعت ده باید بروم تشییع جنازه شوکت خانم . فکرشو بکن ؟ اونم مرد . بدبخت . . . خوشبخت . . . چه می‌دونم ؟ چی بگم ؟ بگم اونم راحت شد ؟ آخه یه زن ، نه اصلاً یه آدم ، اونم آدمی مثل اون ، مجبور باشه پنج سال با چشم کور تو یه خونه بی کولر و بی بخاری رو تخت بخوابه ، کم‌کم از زور درد پا نتونه راه بره . » دیگر داستانهای این مجموعه عبارتند از : باد ، باران ، برف ، خاک ، تمساح بودایی نیوزلندی محبوب من ، صبح به خیر شادپری ، ماهی‌ها ، مردی که مرد نبود و خون می‌چکید از قلبش و افلیا ، افلیا . . . . « از پله‌ها پایین می‌روند و دست همدیگر را می‌گیرند . اتاق انتظار ساکت است . موزاییک‌ها سفید و رگه رگه است . نور بی‌ حال مهتابی‌ها ، روی میزها و صندلی‌های تمیز افتاده است . برگ‌ها و گل‌های مصنوعی زیر باد کولر تکان می‌خورند . پشت میز پذیرش مردی مو جوگندمی نشسته است و از تلویزیونی که به دیوار روبرو چسبیده فوتبال نگاه می‌کند . » « آسیه نظام شهیدی » ساکن مشهد نویسنده‌ای است که با بیانی موجز و کوتاه حرف و خواسته‌های درونی‌اش را بیان می‌کند .