حدیث نو اندیشان دینی

معرفی کتاب رهایی بشر. فریبرز رئیس دانا از جان‌های عزیز و مبارکی بود که در زمانه‌ی منحوس پاندومی کرونا ازدست شد. نویسنده‌ی ادیب و اقتصاددان و نظریه‌پردازی که بی‌وقفه در راه آزادی، عدالت، برابری و آگاهی می‌کوشید، می‌نوشت، سخنرانی می‌کرد و درس می‌داد. این متفکر مارکسیست چنان آزادی و عزت انسان و به خاصه طبقه‌های فرودست را با تمام وجودش می‌خواست که لحظه‌ای دست از مبارزه از طریق آگاهی‌بخشی دست برنداشت. کتاب «رهایی بشر: عدالت، آزادی و دولت» یکی از همان‌ تلاش‌های سترگ و به ثمر نشسته‌ی او بر محور همین آگاهی‌بخشی است که پس از درگذشتش به صورت کامل منتشر شده است. رئیس‌دانا این کتاب را در جهت به‌هم ریختن همه‌ی آن روایت‌های دشمنان آزادی، همان نئولیبرال‌های داخلی و خارجی نوشته که همواره با اهرم‌های رسانه‌ای عظیم‌شان هرچه دروغ خواسته‌اند به خورد همگان داده‌اند و سوسیالیسم را دشمن آزادی و دموکراسی معرفی کرده‌اند. رهایی بشر با طرح و برنامه‌ای جامع و نظام‌مند، با زبانی شیوا و همه‌فهم، پله‌پله مخاطب را با خودش پیش می‌برد و ضمن نشان دادن همه‌ی دروغ‌های تاریخی بندگان سرمایه‌داری، دستاوردهای سوسیالیسم را در هر فرمی که تاکنون وجود داشته پیش رو می‌گذارد. رهایی بشر رساله‌ای عظیم است که همه‌ی ما به آن نیاز داشتیم، برای فهم جای‌گاه‌مان در تاریخ، هرآنچه امروز هستیم و چشم‌اندازی که پس‌از‌این باید ببینیم و در پی تحققش باشیم. . . .

نام غلامحسین ساعدی به عنوان یکی از بزرگترین نمایش نامه نویسان فارسی زبان، همواره در عرصه ی تئاتر و نمایش کشور می درخشد. همچون تمام روشنفکران زمانه اش، او نیز خود را از دغدغه و سختی های زندگی مردم کشورش جدا نمی دانست و جان مایه ی بسیاری از نمایش نامه های او، همین موضوعات و مصائب عموم مردم است. وی با تخلص گوهرمراد، کارنامه درخشانی از نمایش نامه ها، داستان کوتاه، رمان ، فیلم نامه و ترجمه به یادگار گذاشته که هر یک گوشه ای از ظرفیت های عظیم آفرینش هنری او را به تصویر می کشند. هنر ساعدی در گنجاندن بزرگترین فلسفه ها در ساده ترین داستان ها بود و همین امر سبب شده تا پیوستگی و ارتباط مخاطبین با آثار او بیش از دیگر نمایش نامه نویسان هم عصرش به چشم بیاید. علاوه بر محبوبیت و مقبولیت قلم و نحوه ی نگارش ساعدی، اهل هنر نیز متوجه ی فنون منحصر به فرد او در آفرینش هنری شده و برخی از بزرگترین کارگردان های کشور خواستار همکاری با این نویسنده ی زرین قلم و به تصویر کشیدن تخیلات و نوشته های دغدغه مند او بودند. از معروف ترین این همکاری ها می توان به ساخت فیلم گاو و دایره ی مینا توسط داریوش مهرجویی اشاره کرد که به ترتیب اقتباسی از داستان های عزاداران بیل و آشغالدونی از غلامحسین ساعدی بودند. مجموعه ی هفت جلدی رو به رو که با اهتمام انتشارات نگاه به چاپ رسیده، علاوه بر دو داستان نامبرده، آثر دیگر او نظیر ترس و لرز، شب نشینی با شکوه می، آشفته حالان بیدار بخت، غریبه در شهر و عافیتگاه را شامل می شود. .

کتاب مکتب های ادبی به قلم رضا سید حسینی، نویسنده و از چهره های تاثیرگذار امر ترجمه، نخستین بار در سال ۱۳۳۴ منتشر شد و سپس بارها به تجدید چاپ رسید، اکنون چاپ بیستم این اثر دو جلدی توسط انتشارات نگاه در اختیار خوانندگان قرار گرفته است. اما مکتب ادبی چیست؟ به طور کلی مکاتب ادبی به جمع ویژگی ها و نظریاتی که در نتیجه ی فرهنگ، اجتماع و سیاست یک بازه ی تاریخی در ادبیات کشور یا منطقه ای ایجاد شده، اطلاق می شود. این ویژگی های مشترک در آثار اهل قلم نمود یافته و سپس به طور جداگانه با ضوابط و آیین های تعریف می شود و پیروان خاص خودش را پیدا می کند و آثاری که مربوط به یک سبک یا مکتب اند از آثار دیگر نویسندگان مجزا می شوند. این ویژگی ها یا به اصطلاح معروف ایسم ها از جمله موارد مهمی است که در زمینه ی نقد و بررسی آثار ادبی مورد توجه قرار می گیرد و جز استانداردهای ارزیابی و نقد مجسوب می شود. در کتاب مکتب های ادبی شامل بررسی تعدادی از مهم ترین این مکاتب هستیم که در جلد نخست آن باروک، کلاسیسم (اصول ادب و هنر و فلسفه ی روم و یونان)، رمانتیسم که اساس آن تخیل و احساس با تاکید بر فردگراییست، رئالیسم یا واقع گرایی، ناتورالیسم یا طبیعیت گرایی و هنر برای هنر و مکتب پارناس به چشم می خورد. تولد ادبیات جدید، سمبولیسم یا نماد گرایی، مکتب هایی از سمبلیسم، تحول مکاتب در روسیه، اکسپرسیونیسم یا تعبیرگرایی که ابتدا در نقاشی ایجاد شد و سپس به ادبیات ورود کرد، کوبیسم، دادائیسم که هرگونه اصول و قاعده را مضحک می دانستند، سورئالیسم که آنچه ماورای واقعیت است را بر مبنای خیال و سر ضمیر ارائه می کند، اگزیستانسیالیسم ، تئاتر نو و در نهایت دگردیسی رمان در جلد دوم این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است. .

معرفی کتاب پنج نمایشنامه از انقلاب مشروطیت این کتاب شامل پنج نمایشنامه از آثاز غلامحسین ساعدی نمایشنامه نویس تواناست. به نام های : « از پا نیفتاده ها »، « گرگ ها » ، « ننه انسی » ، « خانه ها را خراب کنید» و « بام ها و زیر بام ها ». که برخی از آن ها به کارگردانی جعفر والی در تلویزیون ایران اجرا شده است.غلامحسین ساعدی با نام مستعار گوهر مراد، پزشک و نویسنده ایرانی بود. ساعدی نمایشنامه نیز می‌نوشت و با بهرام بیضایی و اکبر رادی از نمایشنامه‌نویسان زبان فارسی به‌شمار می‌رود. براساس مجموعه هشت داستان عزاداران بیل فیلم گاو ساخته شد.ساعدی گرایش سیاسی به سازمان چریکهای فدایی خلق داشت. او از اوایل تشکیل کانون نویسندگان ایران به آن پیوست، ابتدا به عنوان نماینده نویسندگان به عنوان اعتراض به سانسور با نخست‌وزیر «هویدا» مذاکره و به «آقای آموزگار» نامه نوشتند که اصلاح شود ولی به نتیجه نرسیدند و سپس کانون نویسندگان را تشکیل دادند. در سال ۱۳۵۶ شب شعر را تشکیل دادند که سیمین دانشور و شمس آل احمد و خیلی از نویسندگان و شاعران در آن شرکت می‌کردند که «کتاب ده شب» مربوط به آن شب‌هاست. وی پس از انقلاب ۱۳۵۷ از راه پاکستان به فرانسه گریخت.ساعدی سال ۱۳۶۴ در پاریس درگذشت و در گورستان پرلاشز به خاک سپرده شد.