حق و مصلحت (۱) (مقالاتی در فلسفه حقوق، فلسفه حق و فلسفه ارزش)

اندیشهٔ فرهنگ عرصه‌ای است پایان‌ناپذیر که هرچه بیشتر به آن بپردازی به همان میزان نیز توجه می‌طلبد. اندیشهٔ فرهنگ یعنی از راه فرهنگ اندیشیدن. اندیشهٔ فرهنگ همان‌گونه که سبکی است علمی و مبتنی بر دانش عام و دانش‌های خاص و تعریف‌پذیر، در همان‌حال نیز نوعی عرفان است، چراغ راه سالک است. کتاب حاضر کوششی است دیگر از همین نویسنده به قصد برپایی رشتهٔ دانشگاهی مستقلی، به نام «فرهنگ‌شناسی». این کتاب در اساس به دو مفهوم فرهنگ و تمدن می‌پردازد و شناساندن و نقد و سنجش اندیشه‌هایی متفاوت و همسو و مخالف را هدف می‌گیرد. از این گذشته چند رویکرد دانشگاهی و سازمان‌یافته و آکادمیک را در انگلستان، در امریکا و در آلمان معرفی می‌کند و متفکران این سه حوزه و مکاتب آن‌ها را با نگرشی تازه به خوانندهٔ فارسی‌زبان می‌شناساند. در هر سه حوزه و مکتب اندیشهٔ فرهنگ آمیخته است با فکر و رویکرد تمدنی. نویسنده بر این باور است که گرچه در حال حاضر حتی بسیاری از نویسندگان و متفکران، دو مفهوم فرهنگ و تمدن را به‌جای هم به‌کار می‌برند به‌تدریج باید میان این دو مفهوم بیش از حد کنونی به تفاوت‌گذاری علاقه نشان داد تا امکان بررسی‌هایی مستقل در هر یک از این دو زمینه فراهم آید. طبیعی است که هرگونه کوششی از این دست ناچار باید به پیشینه‌های مشترک و استنباطات همسو نیز اشاره کند و براساس توجه به سرنوشت‌های آغازین، طراحی مسیری تازه را پی بگیرد. کتاب حاضر می‌کوشد افقی تازه در مباحث علوم انسانی در عرصهٔ زبان فارسی و نظام دانشگاهی در ایران بگشاید و درضمن خود نیز با اندیشه‌هایی فرهنگی در همین عرصه سهم بگیرد.