خاطرات ظلمت

هنوز که هنوز است روان‌شناسان جوابی قطعی به این سوالِ قدیمی نداده‌اند: استعداد مهم‌تر است یا تمرین؟ جان واتسون، بنیان‌گذار مکتب رفتارگرایی، در یکی از کتاب‌های خود، در ردّ نظریۀ استعداد ذاتی نوشت: "یک‌دوجین نوزاد سالم، خوش‌نقش و دنیایی را که خودم تعیین کرده‌ام به من بدهید تا بزرگشان کنم؛ من تضمین خواهم کرد که هر کدام را به طور تصادفی انتخاب کنم و به او آموزش بدهم تا صرف‌نظر از استعدادها، علایق، تمایلات و قابلیت‌هایش، و شغل و نژاد اجدادش، تبدیلش کنم به هر قِسم متخصصی که بخواهم اعم از پزشک، وکیل، هنرمند، تاجر عمده، و، بله، حتی دزد و گدا.

" روان‌شناسان به خیلی از سوالات دیگر هم هنوز جواب قطعی نداده‌اند؛ مثلا این‌که چرا مردان در ریاضیات،‌ علوم محض، و حتی شطرنج نسبت به زنان عملکرد بهتری دارند. و آیا اصلا عملکرد مردان بهتر است؟ از نظر بابی فیشر "همۀ زن‌ها ضعیف‌اند، همه‌شان. آن‌ها در قیاس با مردها احمق‌اند. راستش، نباید شطرنج بازی کنند." کاسپاروف هم در مصاحبه‌ای گفته بود: "یک شطرنج واقعی داریم و یک شطرنج زنان. شطرنج مناسب زنان نیست. این جنگ است. یک جنگ بزرگ. به درد زن‌ها نمی‌خورد."

وقتی روان‌شناسی دست می‌گذارد روی ورزشی شبیه شطرنج، یقین داشته باشید بحث‌هایی که در مطالبش مطرح می‌کند، جدا از این‌که خواندنی‌ست، خواننده را ساعت‌ها به فکر فرو می‌برد. نویسنده در این کتاب از تبعیض‌های جنسیتی سخن گفته تا روان‌شناسیِ چشم‌بسته بازی کردن. از سقف شیشه‌ای گفته که مانع نامرئیِ پیشرویِ زنان است تا زیباییِ شطرنج به دلیل تعداد زیادِ احتمالاتِ پیش رو. کتاب روان‌شناسیِ شطرنج فقط به شطرنج ربط ندارد، کتابی جامع است دربارۀ جامعه، تمرین، استعداد و تبعیض.

( کندوکاوی در اپیدمی افکار بد و وسواس‌گونه ) « افکار بد » چیست ؟ فکر کردن به ناشایست‌ترین مسائل در نامناسب‌ترین اوقات ، افکار بد تلقی می‌شوند . این افکار ، تمایلات و تصاویر ذهنی به سه دسته تقسیم می‌شوند : افکار ناشایست پرخاشگرانه ، افکار ناشایست درباره روابط جنسی و افکار کفرآمیز مذهبی . در این کتاب با جزئیات کامل و بررسی آخرین تحقیقات درباره علت وجود این افکار بخصوص علت آنها و این که زمانی که فرد آنها را تجربه می‌کند روبرو خواهید شد . دکتر « لی » در این کتاب انواع افکار بدی را که بیمارهایش تجربه کرده‌اند و اختلالاتی را که ممکن است به ایجاد مشکلاتی جدی منجر شوند توضیح می‌دهد . بخصوص اختلال وسواس و افسردگی بعد از زایمان و غیره . . . این افکار از آنچه فکر می‌کنیم رایج‌ترند و از نوع خفیف تا نوع وخیم را که تقریباً همه تصدیق می‌کنند گاهی به سرشان هجوم می‌آورد در بر می‌گیرند . در کمال تأسف ، بسیاری از افراد بزرگسالی که از نوع وخیم این افکار رنج می‌برند ، اغلب متقاعد می‌شوند که از لحاظ اخلاقی افراد بی‌کفایتی هستند که واقعاً دلشان می‌خواهد اعمال نفرت‌انگیزی انجام دهند . دکتر « لی بئر » در مقام یک روانشناس در این کتاب تجربه‌های زیادی را که در طول بیست سال گذشته در زمینه اختلال وسواس فکری -  عملی که اختلالی عصبی است و مشخصه آن وسواس‌های شدید فکری – عملی مانند شستن دست یا کنترل قفل درهاست کسب کرده است ، برای خوانندگان علاقه‌مند توضیح می‌دهد . کتاب « شیطان ذهن » در ٢٠٧ صفحه  راهی بازار نشر شده است .