خاور نزدیک باستان

مجموعه مقالات انتقادی در باب زندگی و آثار ساموئل بکت ساموئل بکت، نمایشنامه نویس، رمان نویس و شاعر معاصر ایرلندی در سال ١٩٠٦ در دوبلین به دنیا آمد و در سال ١٩٨٩ در پاریس از دنیا رفت. او کم گفت و در کم گفته‌ها و نوشته‌هایش به اصلی‌ترین مسائل انسان اشاره کرد: چیستی پدیده‌ها، زبان و معنا، سکوت و صدا و مرگ و زندگی. او مرگ را در ذهنی‌ترین شکل خود به صحنه برد و همزمان برای تداوم حضور عینی انسان در پهنه وجود، قهرمانانه جنگید. شگفت است اما بکت، این پرده‌دار انتزاعی‌ترین اندیشه‌های هستی شناختی، این ساقی سکوت، این رمزآفرین واژه‌ها، پارتیزان پر شور نهضت مقاومت فرانسه در جنگ دوم جهانی بود. کتاب حاضر می‌کوشد آثار و اندیشه‌های این ادیب معاصر را به واسطه مقالات ذهنی چند تن از استادان و پژوهشگران آثارش در دید خوانندگان و علاقه‌مندان آثار بکت قرار دهد. ترجمه دو مقاله «زندگی و زمینه‌ها» و «بکت و دکارتی» از کتاب دیوید پتی، «سه رمان و چهار نوول»، «صحنه‌های هویت» و «سرهای مردگان» از کتاب جان پیلینگ و... . همچنین مقاله «ساموئل بکت» از ژان ژاک مایو، از جمله مطالب مهم این کتاب هستند. در ضمن کتاب حاضر برای پژوهشگران ادبی-هنری و دانشوران هنرهای نمایشی و ادبیات انگلیسی منبع سودمندی خواهد بود. بهروز حاجی محمدی مترجم و مدرس دانشگاه است که پیش از این آثاری از تی. اس. الیوت، رابرت فراست و ساموئل بکت را ترجمه کرده است.

«طاهره کریم قاسمی» بر حسب تصادف یکی از دوستان سی و اندی سال پیش خود را هنگام انتخابات انجمن اولیا و مربیان مدرسه دخترش می‌بیند و به ناگاه تمام خاطرات گذشته محنت‌بارش برای او زنده می‌شود. «مرضیه» که از دوستان دوران دانشجویی و فعالیت‌های سیاسی دهه ٦٠ طاهره است به او قول می‌دهد که دوباره همدیگر را ببینند. اضطراب و دلشوره در قالب حملات عصبی «طاهره» را از پا انداخته و او را وادار می‌کند خاطراتش را به سختی در پیش دیدگان خود مجسم کند: او طاهره ١٧ ساله را به یاد می‌آورد که در آستانه مرگ پدر که به بیماری مصیبت‌بار سرطان دچار شده برای دلخوشی پدر و اینکه نگران دخترکش نباشد عمو و خانواده‌اش او را به عقد پسرعمویش «احمد» در می‌آورند. روستای «گوران» محل وقوع حوادث زندگی پُر فراز و نشیب طاهره است. «احمد» بعد از عقد طاهره برای همیشه می‌رود. او که هوادار یک سازمان سیاسی دهه شصتی است از خود برای طاهره فقط یک خاطره باقی می‌گذارد. طاهره احمد را دوست دارد و پدر هم چند روز بعد از عقد طاهره و احمد می‌میرد. سال‌های دهه ٦٠ و دغدغه‌های این سال همواره در آثار بلقیس سلیمانی موج می‌زند و خواننده را برای خواندن حوادث آن روزگار بی‌تاب می‌کند. «سلیمانی» در آثارش خط اصلی داستان‌های خود را بر ظلم و ستم مضاعفی پایه‌گذاری می‌کند که در آن سال‌ها بر طاهره و امثال طاهره رفته است: «همه می‌دانند دکترها پدر را جواب کرده‌اند. سرطان رُسّش را کشیده. شده است پوست و استخوان... بابا دلش می‌خواد تو به سرانجام برسی نگرانته. نمی‌خواد صغیر پشت سرش داشته باشه... . همه برمی‌گردند به گوران، الِاّ احمد. احمد می‌رود برای همیشه...» بلقیس سلیمانی داستان‌نویس، منتقد و پژوهشگر ادبی، زاده «رابر» کرمان است. «بازی آخر بانو»، «بازی عروس و داماد»، «خاله بازی»، «به هادس خوش آمدید»، «سگ‌سالی»، «پسری که مرا دوست داشت»، «من از گورانی‌ها می‌ترسم» و... از آثار این نویسنده هستند که هر کدام چند بار تجدیدچاپ شده‌اند.

در روز ششم ماه مارس که سناتور «وارو» به سوی کوشک حکومتی ولایت سوریه، این استان ثروتمند و حاصلخیز امپراتوری روم به راه افتاد. عابران تخت روانِ حامل او را تا مدت‌ها با نگاه بدرقه کردند تا این که... . به استناد تاریخ، در دوره کوتاه حکومت امپراتور تیتوس یعنی دوازده سال پس از مرگ نرون در متصرفات شرقی امپراتوری روم، مردی ظاهر شد که ادعا می‌کرد امپراتور نرون است. البته همه داستان خودکشی نرون در سال ٦٨ میلادی را شنیده بودند. اما با توجه به نحوه مشکوک مرگ او، بارها در همه جا و به ویژه در سرزمین‌های شرقی، این شایعه رایج شد که نرون زنده است و دوباره بر تخت سلطنت خواهد نشست. باری این مرد ادعا کرد که نرون زنده است و اینک بازگشت به روم را تدارک می‌بیند. رمان نرون دروغین در سال ١٩٣٦ نوشته شد و یکی از موثرترین و رساترین آثار ادبی ضد فاشیستی بود که به ویژه در کشورهای انگلوساکسون مورد توجه و تحسین فراوان قرار گرفت و در تیراژ بالا منتشر شد. نویسنده هدفی را در این کتاب دنبال می‌کند که خواننده با خوانش این کتاب درمی‌یابد که او به چیزی به مراتب فراتر از نکوهش هیتلر و همدستان جنایتکارش می‌اندیشید.