خاکستر

از زمان طرح انتقادهای بنیانی ویرانگر بر مبانی پوزیتیویسم و نگتیویسم منطقی در طول دو دهه 1950 و 1960 و اضمحلال متعاقب آنها، رویکردهای متعددی پیرامون تبیین و فهم معرفت، به ویژه معرفت علمی، ظهور کرده است. این رویکردها دو موضوع بنیانی معرفت‌شناسی را وجهه همّت خود قرار داده‌اند: نخست، تبیین چگونگی ارزیابی دعاوی معرفتی، و دوم، منزلت یا خصلت باور یا دعوی معرفتی پذیرفته‌شده. در حوزه علم‌شناسی- فلسفه علم، جامعه‌شناسی علم، و تاریخ علم-یکی از فعال‌ترین و تحدی‌آمیزترین مکاتب و مناظر نوظهور و بالنده، مکتب معرفت‌شناسی اجتماعی ادینبور است که از اواخر دهه شصت میلادی آغاز به تکوین و توسعه کرده است. این مکتب با بهره‌برداری از آراء لودویگ ویتگنشتاین، عمیق‌ترین و پرنفوذترین فیلسوف قرن بیستم و تامس کوهن، مشهورترین و پرنفوذترین فیلسوف و مورخ علم‌شناس معاصر، نقش شواهد تجربی، معقولیت، و منافع یا تعلقات اجتماعی را در ارزیابی نظریه‌های علمی و غیرعلمی مورد نظریه‌پردازی قرار داده، سه استدلال برای نسبی‌انگاری معرفت‍‌شناختی و ابزارانگاری هستی‌شناختی مطرح می‌کند. همچنین، این معرفت‌شناسی اجتماعی تمام موازین و معیارهای ارزیابی معرفت را نیز نسبی و ابزاری می‌کند. و نهایتاً رابطه‌ای میان اهداف و تعلقات اجتماعی-سیاسی، و دعاوی معرفتی و چگونگی ارزیابی آنها برقرار می‌کند. در این اثر،تمام استدلالات فلسفی این مکتب مورد بازسازی و سپس ارزیابی نقادانه قرار گرفته است. در نهایت راههایی برای رهانیدن مکتب ادینبورا از پاره‌ای معضلات آن ارائه شده، و حوزه‌های بکر و ناکاویده‌ای به منزله عرصه‌های قابل پژوهش و توسعه ظرح شده است.

این کتاب ویرایش جدیدی است – با شرح و تفصیل بیشتر – از متنی مهم و مؤثر به قلم مارک فورتیه که تاکنون دانشجویان به آن بسیار توجه داشته‌اند. تئوری/تئاتر مقدمه‌ای است منحصر به فرد و جذاب بر نظریه‌های ادبی مرتبط با تئاتر و هنر اجرا، فورتیه به وضوح رویکردهای نظری معاصر را، از نشانه‌شناسی و پساساختارگرایی گرفته تا ماده‌گرایی فرهنگی، پژو‌هشهای پسااستعماری و نظریه فمینیستی بررسی می‌کند. در این ویرایش توضیحات دقیق‌تری در مورد آرای کلیدی وجود دارد. پرسشهایی به پایان هر فصل اضافه شده تا بلکه خواننده با دید نظری خاصی به اجراها رو آورد، و بخش خوانش بیشتر و واژه‌نامه نیز به پایان کتاب افزوده شده است. تئوری/تئاتر تا به امروز در نوع خود پژوهشی یکه و ارزشمند برای دانشجویان مبتدی و محققان حوزه اجرا محسوب می‌شود.

این کتاب با نام «فرهنگنامه تاریخی مفاهیم فلسفه»، حاصل طرح مشترکی میان مرکز مطالعه و تحقیق «سمت» و مؤسسه فرهنگی – پژوهشی نو ارغنون است که برای بهره برداری دانشجویان، اساتید و علاقه مندان به مباحث تخصصی فلسفه، ترجمه و عرضه شده است.