خرد در سه حوزه

معرفی کتاب تاریخ فلسفه یکی از ماندگارترین تاریخ فلسفه‌های عمومی که با گذر زمان کماکان مورد استفادۀ مخاطبان ناآشنا با تاریخ فلسفه است، کتاب «تاریخ فلسفۀ» ویل دورانت، مورخ و نویسندۀ آمریکایی است. یکی از ایده‌های محوری ویل دورانت در طول زندگی علمیش همیشه این بوده است که فلسفه را از بین جوامع تخصصی و آکادمیک، به میان اکثر مردم جامعه بکشاند و عموم مردم را با موضوعات و تاریخ فکر فلسفی آشنا کند. کتاب تاریخ فلسفۀ او نیز تلاشی در جهت همین پروژۀ اوست. این کتاب، مقدمه‌ای محبوب و جذاب برای فهم تاریخ و اندیشه‌های فلاسفۀ غرب، از یونان باستان تا قرن بیستم محسوب می‌شود که سعی کرده است سیر تاریخ فلسفه را به صورت داستان‌وار، جذاب و قابل‌فهم برای خوانندگان عمومی ارائه کند. به همین دلیل دورانت از تمثیل، حکایات و طنز در نوشتار کتابش بهره برده است. دورانت در کتابش به زندگی و آثار تأثیرگذارترین فیلسوفان سنت غرب مانند افلاطون، ارسطو، بیکن، اسپینوزا، ولتر، کانت، هگل، شوپنهاور، اسپنسر، نیچه و جان دیویی می‌پردازد. این کتاب همچنین زمینه‌های تاریخی و فرهنگی هر فیلسوف را شرح داده و چگونگی ارتباط ایده‌های آن‌ها با مسائل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی زمان خود را توضیح می‌دهد. علاوه‌بر این، دورانت به‌طور متعدد به تأثیرات ماندگار فلاسفه بر تفکر نظری و عملی امروزه نیز اشاره کرده است. با این اوصاف، این کتاب را نمی‌توان روایتی جامع و دقیق از تاریخ فلسفه خواند، بلکه گزارشی شخصی و پرشور است از سفر و بینش فلسفی دورانت در تاریخ فکر فلسفی که هم به‌منزلۀ مقدمه‌ای برای ورود به فلسفه است و هم تأملی در وضعیت انسان به هنگام جست‌وجوی خرد.

نژادپرستی، از آن قسم پدیده‌هایی است که به سبب اهمیت فراوان و جنبه حساسی که دارند، توجه اندیشمندان بسیاری را از حوزه‌های مختلف به خود جلب نموده و آن‌ها را به تألیف آثارشان در این زمینه واداشته است. کتاب «مقدمه‌ای کوتاه بر نژادپرستی» به قلم علی راتانسی، نویسنده و متفکر اهل کنیا، و ترجمه شهرام بهرامی، یکی از بهترین نمونه‌های این مکتوبات است. در کتاب حاضر، نویسنده کوشیده در پژوهش و نوشتن در حوزه‌ی نژادپرستی، مجادلات حول این مبحث را از تعاریف شتاب‌زده، تعمیم‌های سست و تحلیل‌های سرسری فراتر ببرد. او معتقد است، در بحث‌های علمی و عمومی، مخصوصا باید از کوشش‌های ساده‌ا‌نگارانه برای تفکیک نژادپرست از غیر نژادپرست و نژادپرستی از غیر نژادپرستی پرهیز کرد. شاید اغراق‌آمیز به نظر آید؛ اما از دیدگاه او یکی از موانع اصلی پیشرفت در شناخت نژادپرستی، تمایل همه‌ی طرف‌های درگیر به ارائه‌ی تعاریف کوتاه و ظاهرا بی‌چون‌وچرا از نژادپرستی است تا به‌سرعت و با قطعیتی تقریبا تام مشخص شود چه کسی واقعا نژادپرست است و چه کسی نیست. در ادامه‌ی کتاب، او درباره‌ی پاره‌ا‌ی از تعاریف، ازجمله فرمول‌هایی چون «پیش‌داوری + قدرت = نژادپرستی» بحث خواهد کرد که در میان بسیاری از مخالفان نژادپرستی رایج و بسیار مبهم و ناکارآمد است. همچنین در این باره بحث خواهد کرد که چرا انگاره‌ی نژادپرستی نهادی سودمندی خویش را از دست ‌داده است. هرچند این کتاب فقط مقدمه‌ا‌ی بسیار کوتاه است، اما در آن تلاش می‌شود فهمی دقیق‌تر از نژادپرستی به دست داده شود. همچنین این کتاب به دلیل پرداختن به احساسات ضد یهودی و ضد ایرلندی، در حکم عناصر مهم هر شرحی درباره‌ی نژادپرستی، با بیشتر مقدمه‌های دیگر درباره‌ی این موضوع تفاوت دارد و زیر بار این امر نمی‌رود که نژادپرستی صرفا خاص سفیدپوستان و فرهنگ آن‌هاست و شناخت درخوری از این واقعیت به دست می‌دهد که نژادپرستی همیشه به تقسیم‌بندی‌های گوناگون دیگری چون طبقه و جنسیت عمیقا وابسته بوده است. البته نویسنده بسیاری از واقعیات دردناک و بی‌رحمانه‌ا‌ی را که موضوع مزبور، ما را وادار می‌کند با آن‌ها مواجه شویم دست‌کم نمی‌گیرد. میلیون‌ها نفر در نتیجه‌ی اعمال آشکارا نژادپرستانه کشته شده‌ا‌ند. آزارها و بی‌عدالتی‌هایی که به سبب آن روی می‌دهد همچنان ادامه دارد. هرچند، امروزه بیشتر مردم مایل‌ا‌ند نژادپرستی را انکار کنند. .

کتاب قلبم را در دشت لیلی به خاک بسپار، نوشته‌ی مارک کوکیس، ریچارد ماهونی و کارلوتا گال، ترجمه‌ی محمد قراگوزلو و منتشر شده توسط انتشارات نگاه، داستانی پرماجرا و جذاب از زندگی نخستین عضو آمریکایی القاعده را روایت می‌کند.در این کتاب، ما با جان، یک جوان آمریکایی آشنا می‌شویم که تغییر مذهب می‌دهد و به اسلام می‌پیوندد و نام "سلیمان الفارس" را برای خود انتخاب می‌کند. او به منظور فراگیری زبان عربی و عمق بخشیدن به مطالعات اسلامی، به کشور یمن سفر می‌کند و پس از چندین سفر بین یمن و آمریکا، در نهایت به پاکستان می‌رود و در نهایت به افغانستان می‌پیوندد تا در جبهه‌ی طالبان در دفاع از آرمان‌های اسلامی شرکت کند.داستان او روز به روز شاهد جنگ و فداکاری جنگجویانی است که زندگی خود را در این راه از دست داده‌اند. او از آمریکا و سیاست‌های آن متنفر است و آن را مسئول تمام جنگ‌ها می‌داند...در این کتاب شما به عمق روحیات جان و چالش‌های او در اطراف دنیای اسلامی و جنگ‌های پیچیده‌ای که درگیر شده‌است، می‌پردازید. این داستان الهام‌بخش و جذاب با جزئیات زندگی و ماجراهای او، خوانندگان را به تأمل و تامل در مسائل اسلامی و جهانی می‌کشاند.