خواب در فنجان خالی (۲۵)

کتاب‌هایی که درباره فلسفه منتشر می‌شوند شامل موارد مختلفی است از شرح حال و اندیشه‌های فلاسفه تا موضوعات فلسفی. این کتاب‌ها مسائل غامضی را با زبانی دشوار بیان می‌کنند که فهم آن برای بسیاری از خوانندگان اگر نگوییم ناممکن ولی دشوار است. کتاب حاضر از آن دسته از کتاب‌هایی است که با هدف تدریس در دبیرستان‌ها و برای گروه سنی نوجوان تألیف شده است. به راستی فلسفه و مطالعه آن به چه کار می‌آید؟ فلسفه می‌تواند همه هستی آدمی را زیر و زبر کند. این کتاب به خوبی می‌آموزد که چگونه فلسفه را نه فقط در کلاس درس که در زندگی روزانه نیز می‌توان به کار بست. از نقاط قوت این دو کتاب ترتیب موضوعی مباحث آن است. بیشتر کتاب‌های آموزشی فلسفه به ترتیب تاریخی به فیلسوفان و مکتب‌های فلسفی یا تاریخ فلسفه می‌پردازند اما محور اصلی این دو کتاب موضوعات آن است و ممکن است در برخی مباحث آرای یک فیلسوف عهد باستان در کنار نظرهای یک فیلسوف معاصر قرار گیرد. مؤلفان این کتاب‌ها کوشیده‌اند از مهم‌ترین فلاسفه یاد کنند. حتی اگر آن فیلسوف در قید حیات باشد. از این‌رو خوانندگان کتاب با رویکردهای جدید در فلسفه نیز آشنا می‌شود، که از دیگر نقاط قوت کتاب به شمار می‌آید. همان طور که اشاره شد و مؤلفان هم در ابتدای کتاب توضیح داده‌اند، این اثر برای گروه سنی نوجوان تألیف شده است، اما به نظر می‌رسد که برای عموم علاقه‌مندان و دانشجویان فلسفه جذاب و آموزنده باشد. هر فصل این کتاب با گفتگویی شبه واقعی و ساده میان دو نوجوان خیالی آغاز می‌شود که بر سر برخی مسائل با یکدیگر اختلاف نظر دارند. اختلاف نظر آن‌ها در هر فصل دو رویکرد فلسفی مختلف را درباره موضوعی که عنوان آن فصل است نشان می‌دهد. به بیان روشن‌تر در هر فصل دو یا چند رویکرد اصلی درباره مباحث مهم فلسفه بررسی می‌شود. هر گفتگو با یک آزمون خیالی پی گرفته می‌شود تا ادعاهای مناقشه‌برانگیز مورد آزمایش قرار گیرند.

آدام کوتسکو در کتاب حاضر کوشیده چرخش الهیاتی ژیژک را تبیین کند. به عبارت دیگر، کوتسکو درصدد آن است که نشان دهد چرا ژیژک در صورت‌بندی قرائت بدیع خود از ماتریالیسم دیالکتیکی ملزم بوده به سنت الهیات یهودی مسیحی روی آورد. پس کوتسکو علاوه بر ارائه شرحی موجز از بنیان‌های نظری اندیشه ژیژک در سنت روانکاوی لکانی در دو فصل نخست کتاب خط و ربط ارجاعات ژیژک را با ایده‌هایی همچون شریعت/قانون، عشق مسیحی، رخداد – مسیح و روح‌القدس و کسانی چون پولس رسول و ایوب و نیز دشواره‌های نظری ماتریالیسم دیالکتیکی ویژه او نشان می‌دهد. مولف کتاب که خود در سنت آکادمیک الهیات جدید بالیده، کوشیده نسبت قرائت ژیژک را با الهیات مسیحی و اندیشهٔ متألهان مسیحی معاصر، از دیتریش بونهافر و پل تیلیش گرفته تا تامس آلتیزر و جان میلبنک، واکاوی کند.