دانشنامۀ فلسفۀ استنفورد-تنوع دینی

مهاتما گاندی در سال‌ ١٨٩٢ جوانی‌ ٢٣ ساله‌، خجول‌، کم‌حرف‌، کوچک‌ اندام‌ و کاملاً معمولی‌ به‌ نام‌ موهانداس‌ گاندی‌، با گذشته‌ای‌ سرشار از شکست‌، از هندوستان‌ رهسپار آفریقای‌ جنوبی‌ شد. ده‌ سال‌ بعد، همه‌ ـ حتی‌ مخالفانش‌ ـ او را قدّیسی‌ می‌دانستند که‌ رهبری‌ صد هزار نفر را در یکی‌ از تأمل‌ برانگیزترین‌ تجربیات‌ تاریخ‌ به‌ عهده‌ گرفته‌ است‌: مبارزه‌ «ساتیاگراها»، جنگی‌ بدون‌ خشونت‌. وی‌ هنگامی‌ که‌ به‌ هند باز می‌گشت‌، دیگر موهانداس‌ گاندی‌ نبود بلکه‌ «مهاتما» بود، «روح‌ بزرگی‌» که‌ آزادی‌ کشورش‌ از سلطه‌ بیگانه‌ به‌ دست‌ او، بدون‌ شلیک‌ گلوله‌ای‌ میسر می‌شد. اکنات‌ ایسواران‌ (نویسنده‌ کتاب‌)، در هندِ گاندی‌ رشد کرد. در سنین‌ بین‌ بیست‌ تا سی‌ سالگی‌ بود که‌ اولین‌ دیدارش‌ با گاندی‌ انجام‌ گرفت‌. قصد او از این‌ دیدار، پی‌ بردن‌ به‌ راز دگرگونی‌ او بود ـ نه‌ راز گاندی‌ سیاستمدار، که‌ راز «گاندی‌، به‌ مثابه‌ یک‌ انسان‌.» ایسواران‌ بعدها در گرماگرم‌ کار حرفه‌ای‌اش‌ به‌ عنوان‌ نویسنده‌ و استاد، به‌ تمرین‌ مدیتیشن‌ پرداخت‌ تا به‌ مدد آن‌، همان‌ دگرگونی‌ روحی‌ را در زندگی‌ خود نیز به‌ وجود آورد. او اول‌ بار برای‌ بازدید از موسسه‌ فول‌برایت‌ به‌ آمریکا آمد و در سال‌ ١٩٦٠، مرکز مدیتیشنِ کوه‌ آبی‌ را در شهر برکلی‌ در ایالت‌ کالیفرنیا بنیان‌ نهاد. ایسواران‌ در حال‌ حاضر مرتباً سخنرانی‌هایی‌ در باره‌ گاندی‌، مدیتیشن‌ و شیوه‌ سیر و سلوک‌ روحی‌ در مذاهب‌ بزرگ‌ جهان‌ ایراد می‌کند. کتاب‌ حاضر با بخش‌ جدیدی‌ به‌ قلم‌ تیموتی‌ فلیندرز به‌ نام‌ «ساتیاگراها در عمل‌» و مقدمه‌ای‌ به‌ قلم‌ میشل‌ ان‌. ناگلر از دانشگاه‌ کالیفرنیا در برکلی‌ در اختیار علاقه‌مندان‌ قرار می‌گیرد.

یکی از مزایای کتاب این است که نویسنده بر دانش خوانندگانش تکیه نمی¬کند و با زبانی عاری از پیچیده¬گویی به بررسی تاریخ فلسفه می-پردازد، گاهی هم که ناگزیر به استفاده از اصطلاحات تخصصی است آنها را به روشنی توضیح می¬دهد، در عین حال همواره به منابع دست اول رجوع کرده است و همین ویژگی¬ها باعث می شود که این کتاب نه تنها مرجعی برای متخصصان، که متنی خواندنی برای دانشجویان و علاقه-مندان به تاریخ فلسفه به شمار آید.