درام مدرنیستی (۲۰) (نقد و نظر)

“سماع جان” اثری است به قلم “جلیل مسعودی فرد” که در آن به “تبیین و تحلیل داستان های مثنوی” می‌پردازد. مثنوی حکایت انسانی است که از یار و دیار خود دور افتاده و از ماوای ازلی خود به زمین تبعید شده است. انسانی که در اینجا در عذاب غربت گیر افتاده و آرزوی بازگشت به وطن اصلی‌اش، با ارزش‌ترین انگیزه و دارایی اوست. عشقی که با خود به یادگار دارد، زندگانی‌اش را گرمی می‌بخشد و به او امید وصال و بازگشت به نیستان را هدیه می‌کند. هجده سطر اول مثنوی که به «نی نامه» معروف است و سرآغاز مثنوی یا خلاصه‌ای از آرای مولانا است، روایت آدمی را به تصویر می‌کشد که تنهاست و رنج غربت، او را به ناله و زاری انداخته است. آنچه نی از آن حکایت و شکایت کرده، شکایت از همان جدایی و دور افتادن است. دوری از آرامشی بهشتی، وصال یار و گیر افتادن در تله‌ی درد و رنج‌های دنیای مادی. مولانا نمی‌تواند آنطور که می‌خواهد، بیان کند که این داستان چقدر دشوار، اندوه‌برانگیز و غیرقابل‌توصیف است. تنها انسان‌هایی که این حس را درک کرده‌اند و سینه‌شان در غم فراق سوخته و آرزوی در هم آمیختن تمام وجودشان را دریده است، می‌توانند این رنج مشترک را درک کنند، همنشین انسان باشند و با همدلی خود، این داغ را کمی خنک کنند و سایه‌ای هرچند کوتاه را فراهم کنند. نی در این اشعار که از غم غربت می‌نالد، نشان از مردی غریب و پاکدامن و عابد است که با پاکی درونی و صیقل دادن جسم و روان از هر گونه پیوند و وابستگی رها شده و آماده است تا با دم عشق الهی نواخته شود. تمام مثنوی را می‌شود شرح این داستان دانست و “جلیل مسعودی فرد” در “سماع جان”، یک به یک “تبیین و تحلیل داستان های مثنوی” را به خواننده‌ی مشتاق، ارائه می‌کند.

رولومی (1994-1909) روان‏شناس آمریکایی بودکه جزو نظریه ‏پردازان اصلی در رویکرد انسان‏گرا و اگزیستانسیالیست به شخصیت محسوب می‌شود. مِی ابتدا به تحصیل الهیات پرداخت و در آنجا با مکتب اگزیستانسیالسم آشنا شد. اما بعد به روان‏شناسی و روانکاوی روی آورد و با فروم و سالیوان آشنا شد و تحت تاثیر آنها قرار گرفت. وی اولین مدرک دکتری در روان‏شناسی بالینی در تاریخ دانشگاه کلمبیا را دریافت کرد. مِی در 38 سالگی به بیماری سل مبتلا شد، و جنگ او با این بیماری، به نقطه عطفی در زندگی وی تبدیل شد. و طی مبارزه لحظه ‏به ‏لحظه با این بیماری (در سالهایی که هنوز درمان موثری برای سل نبود) یک کشف شگفت‏انگیز کرد: اضطراب عمیق وی در لحظات بیماری نه با "لیبیدو"، که بیشتر با "نیستی و مرگ" ارتباط داشت. مِی از بیماری خود جان سالم به در برد، اما رویکرد روانکاوی به تحلیل شخصیت را کنار گذاشته و کتاب‏ها و مقاله‏های زیادی در تبیین رویکرد اگزیستانسیال به شخصیت به نگارش درآورد. در رویکرد تحلیل وجودی، بیمارانی مورد درمان قرار می‌گیرند که در یافتن معنا و هدف خود در زندگی دچار مشکل هستند. در واقع این افراد در تداوم بخشیدن به هویت خود تمایز‏یافتگی به شدت آسیب دیده‌اند. از این نظر حفظ هویت خود و رهایی از سردرگمی در رویکرد وجودی واجد اهمیت بسیاری است. این رویکرد به ما کمک می‌کند تا بتوانیم در جهانی که هر لحظه درحال تغییر است به صورتی معنادار زندگی کرده و مشکلات خود را حل کنیم. با چنین دید و ساختاری است که کتاب حاضرتوسط رولومی گردآوری و ویرایش شده‏‏ است.