در اسارت جغرافیا

کتاب حاضر شامل مجموعه ای از شش درس گفتار است که در مدرسه مطالعات شرقی و آفریقایی در ترم های بهار و تابستان 2004 ایراد شده است. این درس گفتارها به طور کلی مسئله پیچیده ایران و هویت ملی آن را از چشم اندازی تاریخی بررسی می کنند. در نخستین مقاله از این کتاب «دانیل پاتز» به نقش و سهم عیلامی ها در تشکیل هویتی قومی و فرهنگی می پردازد. که به طور معمول با بنیان گذاری امپراتوری ایران در عصر کوروش کبیر در 550 پیش از میلاد پیوستگی دارد. در مقاله دوم «فرانتس گرنت» جغرافیای اوستا را با اشاره ای خاص به فهرست کشورهای ذکر شده در «وی دیوداد» (قانون ضد دیو) بررسی می کند. گرنت این موضوع را از دیدگاه دیرین شناختی و زبان شناختی تاریخی می نگرد. «اکتوراسکی یرو» و «آلبرت دی یونگ» ایده ایران را از دیدگاهی دینی در مقاله های بعدی جست و جو می کنند. این مسئله که «پادشاهان اولیه هخامنشی زرتشتی بوده اند یا نبوده اند»، سوال اصلی این مقاله هاست. در پایان معنای آیین زرتشتی در دوران هخامنشیان نخستین با شرح چگونگی پیدایش مفهوم «مغ» و «مگوس» بررسی می گردد و مسئله تنوع فرهنگی در تشکیل فرهنگ و تمدن ایرانی تحلیل می شود.

کتاب حاضر، مشتمل بر 10 داستان کوتاه با نام‌هاي سپرده به زمين؛ استخري پر از کابوس؛ روز اسبريزي؛ تاريکي در پوتين؛ شب سهراب‌کشان؛ چشم‌هاي دکمه‌اي من؛ مرا بفرستيد به تونل؛ خاطرات پاره پارة ديروز؛ سه شنبة خيس و گياهي در قرنطينه است. نگارنده در هر يک از اين داستان‌ها بخش‌ها و برش‌هايي از زندگي انسان‌هايي معمولي با نام‌هايي مشابه و در رده‌هاي سني مختلف را بيان کرده و گوشه‌هايي از دغدغه‌ها و غم‌هاي مردم جامعه را شرح داده است. داستان «سپرده به سرزمين» ماجراي پيرزن و پيرمرد تنهايي است که سال‌ها پيش از هياهوي مردم روستا متوجّه پيشامدي شده و در همراهي با آن‌ها با جسد کودکي مواجه مي‌شوند که کنار رودخانه و زير پل پيدا شده است. هيچ کس قادر به شناسايي کودک نيست و کسي علّت غرق شدن او را نمي‌داند. پيرزن و پيرمرد از داشتن بچّه محروم بوده‌اند، پيکر کودک را با خود برده و دفن مي‌کنند و پس از آن براي او همچون فرزند خود عزاداري مي‌کنند.