در انتظار تاريكي در انتظار روشنايي

کتاب گوري در گودي ابرها (جستارهايي پيرامون اروپاي ديروز و امروز) اثر خورخه سمپرون

 

روانکاوی وجودی انتقاد سارتر به روانشناسی فروید. «روانکاوی وجودی» بخشی است از کتاب «هستی و نیستی»، اثر فلسفی معروف ژان پل سارتر. این بخش از «هستی و نیستی» به صورت کتابی مستقل نیز به زبان انگلیسی ترجمه شده است. سارتر در «روانکاوی وجودی» با اتکا به نظریات اگزیستانسیالیستی خود در باب وجود و ماهیت انسان به نقد دیدگاه‌های فروید درباره ناخودآگاه و جبر غریزه می‌پردازد. نقد سارتر به آراء فروید درباره روان انسان بر مبنای این عقیده اگزیستانسیالیستی اوست که وجود بر ماهیت مقدم است و انسان ماحصل انتخاب‌های خود است و شخصیت و ماهیت هر انسانی بر اساس انتخاب‌های او شکل می‌گیرد نه بر اساس غرایزی که پیشاپیش در وجود او هستند و همچون نیروهایی جبری او را به این سو و آن سو می‌کشانند و شخصیت او را می‌سازند و اعمالش را رقم می‌زنند. سارتر در «روانکاوی وجودی» هر انسان را، بر اساس انتخاب‌هایش، فردی متمایز از دیگری قلمداد می‌کند و بر این باور است که نمی‌توان شخصیت و اعمال همه انسانها را بر اساس اصولی کلی و انتزاعی تحلیل کرد. به باور سارتر این اعتقاد که شخصیت و رفتارهای انسان تابع مجموعه‌ای از اصول کلی است به تقلیل انسان به موجودی مکانیکی می‌انجامد. نقد او به روانشناسی فروید که انسان را تابع غرایز و ناخودآگاه می‌داند از همین منظر است. سارتر انسان را موجودی آزاد می‌داند نه موجودی تابع غرایز. «روانکاوی وجودی» با ترجمه احمد سعادت‌نژاد و همراه با مقدمه رالو می بر این کتاب در نشر جامی منتشر شده است. درباره نویسنده: ژان ‌پل سارتر (1980- 1905)، فیلسوف اگزیستانسیالیست، داستان‌نویس، نمایشنامه‌نویس، منتقد و روزنامه‌نگار فرانسوی.