دهخدا در افق روشنفکری ایران

معرفی کتاب حاجی بابا در لندن :جلد دوم سرگذشت حاجی بابا کتاب حاجی بابا در لندنبا عنوان فرعی دنباله سرگذشت حاجی بابای اصفهانی، جزئیات سفر حاجی بابا به انگلیس و هشت ماه اقامت در آنجا است. موریر با شوخ طبعی فرهنگ فارسی و انگلیسی را نشان داده است. با سبک و لحنی منحصر بفرد. و اگر انگلیسی ها از نظر آزادی و رفتار با زنان بهترین به نظر می رسند ، با این وجود موریر از نظر شلوغی ، هوای کثیف و وسواس درمورد پول و ارتباطات آنها را کاملا منحرف می کند. ازدواج بسی جوان و زیبا ، با بقالی چاق ، پیر ، اما ثروتمند که به اجبار خانواده اش انجام شده است ، فرق چندانی با تعداد زیادی از زنان ایرانی ندارد ، فقط بخاطر داشته باشید که این کتاب در اوایل دهه 1800 نوشته شده است. این کتاب از روایت خود موریر درباره اقامت وی در ایران به عنوان دستیار سفیر گرفته شده است. او همیشه به آداب و رسوم فارسی ارجاع می دهد به جاهای کتاب مقدس ، گویی در این ضمیمه نشان می دهد که این آداب از زمان کتاب مقدس تغییر نکرده است. اما حاجی هنوز حاجی است ، یک سرکش واقعی. جیمز جوستینین موریر (15 آگوست 1782 – 19 مارس 1849) یک دیپلمات و نویسنده انگلیسی بود که به دلیل رمان هایش درباره سلسله قاجار در ایران ، مشهورترین سریال های حاجی بابا ، مورد توجه قرار گرفت. از طریق نفوذ عموی خود ، دریادار ویلیام والدگراو ، بارون رادستاک یکم ، وارد خدمات دیپلماتیک شد. وی اولین بار در سال 1808 به عنوان دبیر هارفورد جونز-بریجس ، فرستاده ویژه انگلیس در شاه به ایران سفر کرد و گزارشی از تجربیات خود در سال 1812 را تحت عنوان سفر در ایران ، ارمنستان و آسیای صغیر به قسطنطنیه در سالهای 1808 و 1809 منتشر کرد. در سال 1809 وی نماینده ایران ، میرزا ابوالحسن را به انگلیس همراهی کرد و در سال 1810 به عنوان دبیر سفارت در کارمندان سر گور اوزلی ، اولین سفیر در ایران به ایران بازگشت. وی در سال های 1814–1816 بعنوان کاردار در آنجا ماند. موریر با آگاهی از زندگی و آداب و روش شرقی ، چندین رمان سرگرم کننده نوشت. مشهورترین آنها ماجراهای حاجی بابا از اسپانیا (1824) و دنباله آن ، ماجراهای حاجی بابا ازلندن بودند. . .

معرفی کتاب گیله مرد بزرگ علوی، نویسنده و روشنفکر مشهور معاصر است که از پیشگامان عرصه ی داستان نویسی نوین در ایران محسوب می شود. معروف ترین اثر او، مجموعه داستان های گیله مرد است که از داستانی با همین نام و هشت داستان دیگر به نام های دزاشیب، نامه ها، یک زن خوشبخت، رسوایی، یه ره نچکا، خائن، اجاره خونه و پنج دقیقه پس از دوازده تشکیل شده است. داستان گیله مرد حکایت زندگی دهقانی روستایی است که در جنگل های گیلان اتفاق می افتد. او یک مبارز شورشی است که علیه ستم های حاکم قیام کرده و همسر او به دست ماموران کشته شده است. داستان در دو بخش بیرون و درون اتفاق می افتد. بخش بیرون از تعاملات دو ماموری که گیله مرد را به پاسگاه می برند تشکیل شده که یکی از آن ها بد ذات است و با کنایه و توهین گیله مرد را می آزارد. دیگری اما ساکت است و زندانی را در سکوت همراهی می کند. این خاموش بودن مامور دوم خود برای گیله مرد آزار دهنده است. بخش درونی رمان درون ذهن گیله مرد سپری می شود و به افکار او درباره ی صغرا، همسر محبوبش که بی گناه کشته شد و طفل شش ماهه ای که با مرگ مادر در کومه جا مانده و سرنوشت نامعلومی دارد، می پردازد. افکار گیله مرد بین گرفتن انتقام صغرا و پیدا کردن راه فرار برای بازگشت پیش فرزندش در جریان است. همزمان با ورود این سه نفر به قهوه خانه ای که بین راه قرار دارد، مردی بلوچ که به اجبار به گیلان فرستاده شده و از خانواده ی خود دور افتاده است با گیله مرد مواجه می شود و گفت گوی این دو نفر داستان را در مسیری خواندنی و گیرا هدایت می کند. این روایت جذاب از داستان دو تفکر شورشی و انقلابی و در عین حال تضاد طبیعت و خوی آن ها یکی از مهم ترین آثار در ادبیات داستانی ایران محسوب می شود. .