رازهای‌ نهفته یک‌ زن‌

آنچه در کتاب حاضر گرد آمده است، ماحصل حضور نویسنده در محیط نشر ایران است؛ اعم از سازمان‌های دولتی، ناشران خصوصی و مطبوعات ادبی. قالب نوشته‌هایی را که در فصل اول کتاب، له و علیه ویرایش، آمده است، احتمالاً بتوان جستار خواند. در این نوشته‌ها خاطرات و تجربیات و شنیده‌ها و دریافت‌ها و آموخته‌های نویسنده به هم آمیخته‌اند. در اولین جستار این فصل، «ویرایش و روشنفکری»، نویسنده تاریخچۀ ویرایش در ایران را می‌کاود تا نسبت ویرایش با روشنفکری را دریابد. او در فصل دوم، از عرصۀ نظر، که بر فصل اول سایه داشت، به عرصۀ عمل گام ‌نهاده‌ است. نوشته‌های این فصل یادداشت‌های یک ویراستارند و لذا خصلت تجربی و کاربردی بیشتری دارند. در فصل سوم، از سیمای سه تن از ویراستاران معاصر خطوطی رسم شده است: احمد سمیعی (گیلانی)، ابوالحسن نجفی، علی صلح‌جو. این فصل «پرتره‌ها» نام دارد و هدف نویسنده آن بوده است که مخاطب بتواند با خواندن این تک‌نگاری‌ها تصوری عمومی از سبک و روحیۀ کاری این سه تن پیدا کند.

کتاب‌های «از خشم و هیاهو» و «سمفونی مردگان» از جمله رمان‌هایی هستند که در ادبیات ایران و جهان بسیار ستوده شده‌اند. هر دو رمان ذهن و زمان جامعه خویش را به تصویر می‌کشند و به چرایی‌های بسیار راه می‌برند. این کتاب تأملی است بر زمان و ذهن در این دو اثر، نویسندۀ گزاره‌های جامعه‌شناختی هر دو اثر را می‌کاود و با رمزگشایی از استعاره‌ها و مجازها، مخاطبان را به تأملی دیگر و به بازخوانی هر دو رمان دعوت می‌کند. سال ١٨٨٩ در تاریخ فلسفه، سال تعیین‌کننده‌ای است. در این سال «برگسون» نخستین اثر خود را با عنوان داده‌های بی‌واسطۀ وجدان منتشر ساخت که رسالۀ دکترای او بود. در این اثر برای نخستین بار، برداشتی تازه از مقولۀ زمان مطرح شد. برگسون به دو گونۀ زمان باور داشت. نخست زمان دروغین، ریاضی، مکانیکی یا بدل زمان که وی آن را زمان تقویمی می‌نامید، زمانی که ساعت آن را نشان می‌دهد. و زمان ارزشی و کیفی که او آن را زمان حقیقی می‌خواند و به باورش همان حرکت عقربه‌های ذهن آدمی است. نخستین زمان، امری بیرونی است و تقویم، حرکت زمین، سیارات و اجرام آسمانی آن را تعیین می‌کند و دومین زمان، روندی درونی، ذهنی و روانی است. وقتی می‌اندیشیم، برگذشته‌ای حسرت می‌خوریم، به کشف و شهودی می‌رسیم، به ارزیابی پندار، گفتار و کردار خود در آیینۀ جان می‌پردازیم، با زمان حقیقی سروکار داریم و چون اجازه می‌دهیم زمان بیرونی و تقویمی بر ما عارض شود بی‌آن‌که مجالی برای درنگ فلسفی، چالش جسم با جان، رویارویی درون با بیرون و مواجهۀ زمان کمی و کیفی داشته باشیم، بی‌گمان، معروض زمان تقویمی شده‌ایم. کتاب «از خشم و هیاهو تا سمفونی مردگان» سعی در مقایسه و تطبیق این زمان‌ها دارد.