رهبران جهان باستان (10) آتیلا رهبر هون‌ها

کتاب « شب پرولتر ها» "بایگانی رویای کارگری" نوشته « سهند بهرنگی» توسط انتشارات شیرازه منتشر شده است.این کتاب به قلم فیلسوف فرانسوی، ژاک رانسیر نشان میدهد که چگونه کارگران قرن نوزدهمی انقلابی زیبایی شناختی را به راه انداختند. این کتاب توان رهایی بخش کارگران در ایجاد اختلال در روال انقیاد آمیز سیاست را نشان میدهد.همه چیز از شب شروع شد، زمانی که، در دهه 1830، تعداد معینی از پرولتاریا تصمیم گرفتند دایره ای را که خواب ترمیمی را بین روزهای دستمزد قرار می داد، بشکنند: دایره ای از وجودی که به طور نامحدود به حفظ نیروهای بندگی اختصاص داشت. با نیروهای سلطه، برای بازتولید تقسیمی که برخی را به خاطر امتیازات فکری و برخی دیگر را برای خدمت به کار مقدر می کند. رویای بیداری رهایی کارگر قبل از هر چیز گسست این نظم زمانی است که نظم اجتماعی را ساختار می دهد، تأیید حق انکار شده بر کیفیت اندیشیدن.این کتاب به دنبال داستان یک نسل، انقلاب فکری منحصر به فردی را که در نام ساده «جنبش کارگری» پنهان شده است، به نمایش می گذارد. او مسیرهای فردی و جمعی خود، رویارویی خود با رویاهای جامعه و آرمان‌شهرهای کار جدید، تداوم خود را در انحراف آرمان‌شهر بازمی‌گرداند.

هر چند بحث درباره میزان، حوزه و گستره مداخله دولت در اقتصاد در دهه ۱۹۷۰ میلادی به یک مجادله آیینی در میان اقتصاددانان تبدیل شد و خیل عظیمی از نظریه‌پردازان و اندیشمندان حوزه اقتصاد سیاسی را به تلاش برای یافتن پاسخ درخور به پرسش‌های پیرامون آن واداشت، اما تجربه تقریبا سیصدساله این دست مباحث حکایت از آن دارد که همه کشورهای جهان همواره بیشتر براساس نیاز وقت و اقتضای شرایط کشورشان و همچنین تشخیص نخبگان خود به راه‌حل‌هایی روی آوردند که آمیزه‌ای از مداخله‌گری دولت در اقتصاد و رهاسازی امور اقتصادی به دست بازار و بخش خصوصی بوده است. در این میان، دو رساله‌ای که در این کتاب یعنی «دخالت دولت در اقتصاد» از احمد متین‌دفتری که به کوشش حسن رجبی‌فرد گردآوری شده و منتشر می‌شود نیز از قاعده فوق مستثنی نیستند. برهان‌ها و استدلال‌های وی در رساله اوّل برای انتخاب یک مسیر مناسب و سنجیده با وضع وقت و شرایط حاکم بر ایران موید استقلال رأی وی از کلان‌روایت‌های اقتصادی و سیاسی موجود هستند و موضع‌گیری وی به‌نفع واگذاری صنایع دولتی به بخش خصوصی در رساله دوّم نیز حاصل تجربه‌ای است بیست‌ساله از چگونگی روند فعالیت اقتصادی و امور تولیدی در ایران دوران حاکمیت رضاشاه. در کنار این مباحث و امور اقتصادی، خاطراتی از تلاش و تکاپوی شخص متین‌دفتری در دوران کوتاه نخست‌وزیری‌اش در فاصله آبان ۱۳۱۸ و تیر ۱۳۱۹ که بخشی از رساله دوّم را تشکیل می‌دهد، بصیرت‌هایی را نیز در باب تاریخ سیاسی کشور در این سال‌ها در اختیار علاقه‌مندان و پژوهشگران تاریخ اقتصادی و سیاسی ایران می‌گذارند. مطالعه این کتاب، هم به‌ سبب اهمیت بالای مباحث و مفاهیمی که مطرح شده و مورد بررسی قرار می‌گیرند و هم از جهت انسجام ساختاری و نثر شیوایی که دارد، بسیار سودمند بوده و تجربه‌ای ثمربخش را برای خوانندگان آن به ارمغان می‌آورد.