روانشناسی فیزیولوژیک ویراست دوازدهم

  آدورنو بر آن است که زبان اصالتیان در پاسخ به فقدان معنا، ازخودبیگانگی، انسانیت‌زدودگی، کالاشدگی و شیء‌وارگی و به طور کلی بحران‌های جهان سرمایه‌داری در دام می‌افتد. این بدین خاطر است که اصحاب فلسفۀ اگزیستانس همواره از خرد دیالکتیکی غفلت می‌کنند و تقابل تاریخی ذهنیت و فعلیت را نادیده می‌گیرند. به باور آدورنو فقدان همین خرد انتقادی و دیالکتیکی است که فلسفه‌های وجودی را در دام نوعی مرجعیت ایئولوژیکی و کیش‌مدارانه می‌اندازد که نه چون دینِ ذاتاً آن‌جهانی پیام‌آور رستگاری ابدی و بقا و قرار روح است، و نه به امری به‌راستی انضمامی و بالفعل که بتواند در سیستم مبادلۀ جامعۀ سرمایه‌داری امنیتی حاصل آورد بازمی‌گردد. تنها چیزی که از آن می‌ماند عرض ارادت به آداب شریعتی تهی از جانمایۀ دین و صرفاً مفید به حال تثبیت وضع موجود به نفع نیروهای سلطه است.