روان شناسی و سنجش هوش

سفرنامه يک گزارش سرراست با زباني ساده و بي‌تکلف از مشاهدات و شنيده‌هاي نويسنده‌اي است که با چشم و گوش باز از ميان يک رديف طولاني از واقعيت‌هايي که بر سر راهش بوده است عبور مي‌کند. هيچ نشانه‌اي از تزئين کلام و هيچ تلاشي به منظور تحميل هيچ چيز اضافي و غيرضروري و نامربوطي در سرتاسر متن نمي‌بينيد. به هر آن چه لازم بوده است بسنده کرده، از ابراز معلومات خودداري کرده و نترسيده است که مبادا داد سخن را نداده باشد و چيزي ناگفته بماند. مثل اين که هيچ تصور و تصميمي براي آن چه مي‌خواهد بنويسد نداشته است و به همه‌چي خود به خود و بدون آن که هيچ الگويي در برابر خود داشته باشد رسيده است و درست به همين دليل، رسيده است به يک دستاورد و الگويي که مال خودش است و هيچ نمونه مشابه ديگري ندارد.سفرنامه يك گزارش زنده‌ي دست اول است و به همين دليل يك متن منحصر به فرد است كه مثل ستاره‌اي در ميان متون قرن چهارم و پنجم و ششم هجري همه‌ي دوران‌ها مي‌درخشد.