روباه‌یاب (۴۲) (نمایش‌نامه)

“فرزندان انقلاب” نوشته ی “رابرت جیلدیا” اثری است که تاریخ فرانسه را در بازه ی زمانی سال های 1799 تا 1914 مورد بررسی قرار می دهد. برای کسانی که زندگی را بعد از انقلاب فرانسه تجربه می کردند ، از فتح باستیل گرفته تا شکست نهایی ناپلئون ، پیامدهای آن، چنان زخم عمیقی برجای گذاشت که هیچ پادشاه ، امپراطور یا رئیس جمهور بعدی نمی توانست آن را التیام بخشد. “فرزندان انقلاب” از “رابرت جیلدیا” نسل هایی را دنبال می کند که پس از خسارات جبران ناپذیر 1789 بارها تلاش کردند اما موفق به ایجاد یک رژیم پایدار نشدند. این روند باعث ایجاد مخالفت های تازه و اغلب مرگبار بین موافقان و مخالفان ارزش های انقلاب شد. فرانسوی ها با داشتن زخم های مبارزات خونین کشورشان بر تن و میراث وفاداری که حالا به شدت تکه تکه شده بود ، قرن نوزدهم را در سایه ی عصر انقلابی زندگی کردند. با وجود ارواح احضار شده در این داستان حماسی ، “رابرت جیلدیا” کتابی جذاب و تحریک آمیز نوشته است. فرانسه ی او، یک فرانسه کاملا ناآشنا است؛ کشوری با شکافی غالبا طاقت فرسا بین پاریس و استان ها ، کشوری که توسط نفرت های برادر کشی و سابقه جفادیدگی فمینیسم ، محل فاجعه های سیاسی و پیروزی های هنری از هم گسیخته است و کشوری است که علیرغم علم به سقوط خود از جلال و شکوه حاضر شد تا خود را کاملا در قلب مدرنیته اثبات کند. در واقع “فرزندان انقلاب” نشان می دهد که چگونه شناخت جمعی هزینه های هنگفت انقلاب ، فرانسوی ها را برای دستیابی به اتفاق نظر در یک جمهوری جدید و ادغام گذشته پر فراز و نشیب با احساس هویت ملیشان ترغیب کرد و با همین روحیه بود که جوانان فرانسه در جنگ جهانی اول با قدرت و اعتماد به نفس ملی پا به جبهه گذاشتند.

بشر چیست؟ اثری ا‌ست خاص از نویسنده‌ی بزرگِ آمریکایی، مارک تواین، که برخی او را پدرِ ادبیاتِ آمریکا لقب داده‌اند. او هنگامی‌که ۶۳ سال داشت به نوشتنِ این کتاب مبادرت ورزید و نگارشِ آن را چندین سال (تا ۱۹۰۴) طول داد و سرآخر در ۱۹۰۶ آن را با تیراژ کم و بدون نام خود یا با نام مستعار منتشر نمود. مارک تواین در این کتاب، که آن را انجیل ِ خود، و شاخص‌ترین ِ آثارش می‌دانست از ماهیت و چیستیِ بشر یا انسان سخن می‌گوید و ایده‌ها و نظریاتِ خود را در بابِ زوایا و وجوهِ مختلف ِ ذات و سرشت آدمی بیان می‌کند. سبک ِ نوشتارِ این کتاب به صورت دیالوگی میانِ پیرمردی خردمند و یک جوان است. این گفتگو البته رگه‌ها و مایه‌های فلسفی دارد و تواین در قالبِ شخصیتِ پیرِ خردمند، نظریاتش را مطرح می‌کند. وی بر این باور است که انسان موجودی ا‌ست ماشین‌گونه که تحت تأثیر وراثت و محیط ساخته و پروارنده می‌شود و از این رو، کنش‌ها و اندیشه‌های آدمی شایستگی خاصی برای او به ارمغان نمی‌آورند. او در عین‌حال به نحو‌ی برساختِ شخصیت و منشِ انسان اشاره می‌کند، که به زعمِ او یا مادرزادی‌اند و یا برآمده از محیط ِ پیرامون، نحوه‌ی آموزش و پرورش و هرآنچه که با آنها هم‌نشینی و هم‌آموزی دارد. البته تواین انسان را موجودی تعلیم‌پذیر می‌داند که می‌توان با تعلیم و تربیت، او را به جهتِ مثبت یا منفی (خیر و شر) هدایت نمود اما در عین‌حال همچون روح غالبِ آن دوره از تحولاتِ سریعِ فنی و علمی، اراده‌ی آزاد و اختیار را در قاموس بشر نمی‌بیند، و تنها می‌تواند در مارپیچ‌های زندگیش به انتخاب‌هایی آزادانه مبادرت ورزد، همچون اسکی‌بازی که از چکاد ِ کوه به دره حرکت می‌کند و در عین‌حال که محیط و وضعیت و جوِ حاکمِ ناشی از میلیون‌ها قاعده، او را در طیِ مسیرِ اسکی، «ناگزیر» پیش می‌برند، اما هم‌اوست که به هرحال اسکی «می‌کند»، و انتخاب کرده که چنین کنشی را در چنین وضعیتی انجام دهد. مارک تواین از احساس غالبِ وجود آدمی سخن می‌گوید و آن را نیرومندترین احساسِ بشر می‌انگارد، چیزی که به هرحال در هر وضعیتی، بر او مسلط است و به ارضای خواسته‌ها و امیالش سوق می‌دهد. در گفتگویِ جاری و سیالِ پیرِ خردمند و مردِ جوان، که سبک و سیاقِ فلسفی و توجیهی دارد، پیرمرد بر ماشینی‌بودن و بی‌ارادگیِ بشر به معنای عام پا می‌فشرد و او را فقط واجدِ گزینش‌های آزادانه در بافتی از موجبیت‌ها می‌انگارد، اما جوان راضی نیست و از پیرِ خردمند مدام توجیه و دلیل می‌طلبد. مارک تواین، نویسنده‌ی نام‌دارِ آمریکایی، در سیِ نوامبرِ ۱۸۳۵ در فلوریدا و در خانواده‌ای پرجمعیت به دنیا آمد و در ۱۹۱۰ از دنیا رفت. او را با بزرگانی چون دانته و میلتون قیاس کرده‌اند.