روش شناسی علوم اجتماعی

تاریخ کامل ایران کمبریج یک بررسی چند جلدی از تاریخ ایران است که توسط انتشارات دانشگاه کمبریج در بریتانیا منتشر شده است. این 7 جلد شامل تاریخ و جغرافیای تاریخی سرزمین ایران امروزی و همچنین سایر سرزمین‌های ساکن ایرانی تبار از دوران پیش از تاریخ تا کنون می‌شود. انتشار آن در سال 1968 آغاز شد و در سال 1989 آخرین جلد آن منتشر شد. ایده ی انتشار چنین بررسی ای از تاریخ و فرهنگ ایران در سال 1959 توسط آرتور جی آربری مطرح شد. به گفته محقق هوبرت دارم که بین سال‌های 1970 تا 1993 به عنوان دبیر تحریریه این پروژه فعالیت می‌کرد، «این مجموعه برنامه ریزی شده تا صرفا یک تاریخ سیاسی از ایران نباشد، بلکه به بررسی فرهنگ شکوفا شده در منطقه ی ایران و سهم این فرهنگ در تمدن جهان بپردازد. همه ی ابعاد دینی، فلسفی، اقتصادی، علمی و هنری در تمدن ایرانی مورد بررسی قرار گرفته است، اما با تأکید بر عوامل جغرافیایی و اکولوژیکی که در ویژگی خاص آن نقش داشته است».

معرفی کتاب امیرکبیر میرزا تقی خان ( آشتیانی) میرزا تقی خان امیرکبیر اهل فراهان است و دست پرورده خاندان قائم مقام فراهانی. فراهان همچون تفرش و آشتیان مجموعا کانون واحد فرهنگ دیوانی و “اهل قلم” بود؛ ناحیه ای مستوفی پرور. چه بسیار دبیران و مستوفیان و وزیران از آن دیار برخاستند که در آن میان چند تنی به بزرگی شناخته شده، در تاریخ اثر برجسته گذارده اند. از این نظر میرزا تقی خان نماینده فرهنگ سیاسی همان سامان است. اسم او در اسناد معتبر (از جمله مقدمه پیمان ارزنةالروم، و قباله نکاح زنش عزت الدوله) “میرزا محمد تقی خان” آمده است. رقم مهر و امضای او نیز تردیدی در نام حقیقیش باقی نمی گذارد؛ بی گمان اسم “محمد” رفته رفته حذف گردیده و به “میرزا تقی خان” شهرت یافته است. فهرست: – اصل و نسب و ابتدای کار امیر – جلوس ناصرالدین شاه و صدارت امیرکبیر – فتنه سالار – روزنامه وقایع اتفاقیه – امیرکبیر و علمای دین و مسائل مذهبی – نظام دید لشکری و… نویسنده پیش از ۵۹ درگذشته است.

“سماع جان” اثری است به قلم “جلیل مسعودی فرد” که در آن به “تبیین و تحلیل داستان های مثنوی” می‌پردازد. مثنوی حکایت انسانی است که از یار و دیار خود دور افتاده و از ماوای ازلی خود به زمین تبعید شده است. انسانی که در اینجا در عذاب غربت گیر افتاده و آرزوی بازگشت به وطن اصلی‌اش، با ارزش‌ترین انگیزه و دارایی اوست. عشقی که با خود به یادگار دارد، زندگانی‌اش را گرمی می‌بخشد و به او امید وصال و بازگشت به نیستان را هدیه می‌کند. هجده سطر اول مثنوی که به «نی نامه» معروف است و سرآغاز مثنوی یا خلاصه‌ای از آرای مولانا است، روایت آدمی را به تصویر می‌کشد که تنهاست و رنج غربت، او را به ناله و زاری انداخته است. آنچه نی از آن حکایت و شکایت کرده، شکایت از همان جدایی و دور افتادن است. دوری از آرامشی بهشتی، وصال یار و گیر افتادن در تله‌ی درد و رنج‌های دنیای مادی. مولانا نمی‌تواند آنطور که می‌خواهد، بیان کند که این داستان چقدر دشوار، اندوه‌برانگیز و غیرقابل‌توصیف است. تنها انسان‌هایی که این حس را درک کرده‌اند و سینه‌شان در غم فراق سوخته و آرزوی در هم آمیختن تمام وجودشان را دریده است، می‌توانند این رنج مشترک را درک کنند، همنشین انسان باشند و با همدلی خود، این داغ را کمی خنک کنند و سایه‌ای هرچند کوتاه را فراهم کنند. نی در این اشعار که از غم غربت می‌نالد، نشان از مردی غریب و پاکدامن و عابد است که با پاکی درونی و صیقل دادن جسم و روان از هر گونه پیوند و وابستگی رها شده و آماده است تا با دم عشق الهی نواخته شود. تمام مثنوی را می‌شود شرح این داستان دانست و “جلیل مسعودی فرد” در “سماع جان”، یک به یک “تبیین و تحلیل داستان های مثنوی” را به خواننده‌ی مشتاق، ارائه می‌کند.