ريگ روان

معرفی کتاب توفان

رومن گاری نویسنده شهیر فقید فرانسوی و ادیبی که توانست دو بار برنده جایزه ادبی گنکور شود در کتاب توفان، این بار رویای تمدن بشری را در بوته‌ی آزمایش می‌ریزد، آن را پر و بال می‌دهد و پایانی ویژه برایش رقم می‌زند. به راستی بشر در طول زندگی‌اش به دنبال چیست؟ شاید بتوان با مطالعه این مجموعه داستان‌های منتشر نشده از رومن گاری به پاسخ این سوال دست یافت.

درباره کتاب توفان:

رومن گاری (Romain Gary) هنرمند و ادیبی بود که در طول عمر خود بسیار فعالیت داشت و آثار متعددی از خود به یادگار گذاشت، آثاری که در میان آن‌ها به طور یقین برای هر سلیقه و نیازی پاسخی وجود دارد. او زندگی شخصی پرفراز و نشیبی هم داشت که بازتاب آن را می‌توان در برخی آثارش مشاهده کرد. مهم‌ترین ویژگی دیگر آثار او تنوع در موقعیت‌های مکانی و زمانی آفریده شده در داستان‌هایش است. او تا جایی به آثارش تنوع بخشید که تعدادی از رمان‌هایش را با نامی متفاوت از نام واقعی خودش منتشر کرد و این حقیقت را برای مدت‌ها مخفی نگاه داشته بود. خوشبختانه بیشتر آثار بلند و حتی کوتاه گاری به فارسی و بسیاری زبان‌های دیگر در سراسر دنیا برگردانده شده‌اند. کتاب توفان در بردارنده شش داستان کوتاه از رومن گاری است که تا پیش از انتشار رسمی آن‌ها برای نخستین بار، کسی از وجودشان اطلاعی نداشت. در این اثر داستانی نیمه بلند به نام یونانی قرار داده شده که در حقیقت طرح ابتدایی رمانی است که نیمه کاره رها شده بود. انتشار این مجموعه داستان سبب شد تا بار دیگر توجه ویژه‌ای به آثار رومن گاری شود و فقدان وجودش در این دنیا احساس شود. داستان کوتاه توفان که نام کتاب از آن برگرفته شده است، نخستین اثر ادبی به شمار می‌رود که رومن گاری پیش از آنکه نویسنده‌ای مشهور شود، به نگارش در آورده بود. داستان‌های دیگر کتاب توفان (The Storm) در طول دوران‌های مختلف نگاشته شده‌اند و به همین دلیل شاید بتوان گفت این کتاب از آرشیو شخصی گاری بیرون کشیده شده و نشانگر مسیر طی شده و تحولات او در طول زندگی‌اش است. داستان‌های این کتاب حرف‌های زیادی برای گفتن دارند چراکه از میان اتفاقات زیسته توسط خود نویسنده برگرفته شده‌اند.

مجموعه داستان «بازگشت چورب» حاوی ده داستان کوتاه به قلم ولادیمیر ناباکوف، نویسنده‌ی نامدار روس است که توسط آبتین گلکار به فارسی برگردانده شده. داستان‌های این اثر از مجموعه‌های گوناگون این نویسنده گزینش شده‌و هر کدام از آن‌ها نشان‌دهنده‌ی روحیات و نگرش خاص او هستند. با وجود شباهت‌ها و تفاوت‌هایی که میان داستان‌های کتاب حاضر وجود دارد، ولادیمیر ناباکوف در این روایات کوتاه با ضربه‌ای غیرمنتظره و بی‌رحمانه خواننده را گیج و مدهوش می‌کند و همین ویژگی مشترک سبب شده تا تمام داستان‌های کتاب بازگشت چورب حال و هوای واحدی داشته باشند. ناباکوف در داستان «از ما بهتران» نگاه غم‌بار و پرحسرتی به زادگاهش روسیه دارد که به جهت انقلاب 1917 آن را نابود شده می‌بیند. نگاه اندوه‌بار او در بسیاری از آثارش دیده می‌شود. مضمونی که در داستان «از ما بهتران» به کار رفته است در داستان‌های «تصادف و تیغ» و «در اعلام خبر» با زندگی روس‌های مهاجر در اروپا تلفیق می‌شود. «رنجش» و «بادرنجبویه» عنوان دو داستان از کتاب حاضر هستند که قهرمان واحدی دارند؛ پسربچه‌ای به شدت حساس و درونگرا که نمی‌تواند با اطرافیانش به درستی ارتباط برقرار کند. بدون شک می‌توان گفت شخصیت این پسربچه شباهت بسیاری به کودکیِ خود نویسنده دارد. «بازگشت چورب» و «کوتوله‌ی سیب‌زمینی» دیگر داستان‌های این مجموعه هستند که مجدد ما را با قهرمانانی مواجه می‌کند که در غرق در جهان خود هستند و هر ارتباط با دنیای بیرون برای آن‌ها ضربه‌ی روانی سختی به دنبال دارد. «برایتن‌اشترِتِر پائولینو» بیشتر از آنکه داستانی کوتاه باشد، جستاری محسوب می‌شود که با توصیفاتی شاعرانه و ادبی به ورزش مشت‌زنی می‌پردازد، به همین خاطر این داستان متفاوت‌ترین اثر کتاب است.

«آثار نایاب صادق هدایت» شامل داستان‌ها، بازمانده‌ی داستان‌ها و طرح داستان‌هایی است که یا هرگز تمام‌وکمال نوشته نشده‌اند یا از میان رفته‌اند و تنها خلاصه‌ای از آن‌ها باقی مانده است. علاوه بر این‌ها در این کتاب مقاله‌هایی در حوزه‌های مختلف از جمله نقد کتاب و نقد فیلم به قلم هدایت گردآوری شده است.   سایه‌ی مغول، اولین داستان این مجموعه شرح قتل‌عام و وحشی‌گری مغول‌ها و سوز از دست دادن معشوقه است. مقاله‌های «معلم اخلاق» و «سعدی آخرالزمان» و «چگونه شاعر و نویسنده نشدم؟» با شیوه‌ای داستانی وضعیت ادیبان و نویسندگان آن دوره را بیان می‌کند و به‌تندی از آن‌ها انتقاد می‌کند.   از شیوه‌ی نگارش این مقاله‌ها این‌گونه برمی‌آید که ابزار هدایت برای انتقاد از وضعیت ادبی آن روزگار طنز و استهزا بوده است. از دیگر آثار جالب این کتاب می‌توان به مقاله‌ی «جادوگری در ایران» اشاره کرد که هدایت در زمان اقامت خود در بلژیک آن را به زبان فرانسه نوشت.   از دیگر مقاله‌های این کتاب نقد صادق هدایت بر ترجمه‌ی داستان بازرس نوشته‌ی گوگول و نقد فیلم ملانصرالدین است که در استودیو تاشکند فیلمبرداری شده بود. این فیلم بسیار مورد توجه هدایت قرار گرفته بود و به قول جهانگیر هدایت آن را فارغ از لوس‌بازی‌های اروپایی می‌دانست. مقالات این کتاب نشان از احاطه‌ی استادانه‌ی این نویسنده‌ی بزرگ در حوزه‌های مختلفی ادبی دارد