زبان فراموش شده

معرفی کتاب زمین نرم

کتاب زمین نرم، مجموعه‌ای از ده داستان کوتاه اثر نویسنده‌ی جوان، آیین نوروزی است که زندگی اجتماعی، انسان معاصر و دغدغه‌های او را به تصویر می‌کشد. این کتاب برش‌هایی از زندگی‌های روزمره، موقعیت‌هایی ابزورد و آدم‌هایی پیش پاافتاده را روایت می‌کند و تلاش دارد با لحنی طنز مشکلات جدید عصر مدرن را به ‌نقد بکشد.

درباره‌ی کتاب زمین نرم

در چند دهه‌ی اخیر، سبک زندگی مردم شهرنشین بسیار تغییر کرده. در این میان پیشرفت فناوری نقش عمده‌ای داشته و کمک کرده سرعت تحولات بیشتر شود. دغدغه‌های جدیدی که مردم با آن دست‌به‌گریبان هستند، نسبت به دهه‌های پیش خیلی عوض شده، از عمل‌های زیبایی و تناسب اندام گرفته تا ثبت‌نام لاتاری و تور کشورهای خارجی. سبک زندگی نو و تبعات آن دست‌مایه‌ی داستان‌های زیادی بوده و به سبک‌های مختلفی روایت‌شده. کتاب زمین نرم نوشته‌ی آیین نوروزی، از همین دست داستان‌هاست: مجموعه‌ای متشکل از ده داستان کوتاه که درون‌مایه‌ی اصلی آن‌ها مشکلات جدیدی است که احتمالاً همه به نحوی تجربه‌اش کرده‌اند. یکی از محورهای اصلی داستان تکنولوژی و وسایل ارتباط جمعی است و همانطور که زندگی اکثر مردم را تحت‌تأثیر خود قرار داده، در این قصه‌ها هم نقش مؤثری را ایفا می‌کند. آیین نوروزی در داستان‌های کتاب زمین نرم به سراغ موقعیت‌های بسیاری ویژه‌ای نرفته و سعی کرده موضوعات معمولی و ساده را انتخاب و برشی از زندگی روزمره‌شان را روایت کند. او با زبانی طنز قصه‌ی آدم‌های میان‌مایه و تنهای امروزی را می‌گوید که در شرایط خسته‌کننده، غم‌انگیز و پوی گیر افتاده‌اند. نمونه‌ی این موقعیت‌ها، داستان تور مالدیو، پنج شب و شش روز است. در این قصه زوجی برای ماه‌عسل و تفریح به مالدیو می‌روند اما تمام پنج شب و شش روز را صرف جروبحث در مورد عکس‌هایی می‌کنند که می‌خواهند در شبکه‌های اجتماعی‌شان بگذارند. در کتاب این نوع موقعیت‌های مضحک و پوچ بارها اتفاق می‌افتد. نویسنده سادگی را نه فقط در محتوای داستان‌ها که در نوع روایت و ساختار و پایان‌بندی هم رعایت می‌کند. تلاش او این است که خواننده در پس پشت اتفاقات پیش‌پاافتاده، به موضوعات مهمی پی ببرد و دید دیگری نسبت به زندگی‌اش پیدا کند.

کتاب پسری روی سکوها روایتی جذاب از جزئیات وقایع بیش از چهار دهه‌ی فوتبال ایران به قلم حمیدرضا صدر، به عنوان ناظری بی‌تاب است. این اثر بازتابنده‌ی تاریخ و سیاست دهه‌های 40، 50، 60 و 70 و آمیخته به درد و دل‌های خصوصی نویسنده‌ای بی‌پرواست که از نیش زدن به خودش نیز پروایی ندارد. این کتاب نوعی وقایع نگاری از زندگی نام‌آوران فوتبال نیز محسوب می‌شود؛ یادآوری صحنه‌های کلیدی؛ خاطر نشان کردن صحنه‌های ساده‌ای که بر شما تأثیری شاید عمیق و شاید هم در حد یک خاطره گذاشته‌اند. نویسنده در این اثر دیدارهایی را از اوایل دهه‌ی 1340 تا اواخر دهه‌ی 1370 از میان صدها بازی مرور می‌کند. مبنای تقسیم‌بندی دهه‌ی 1340 کشف فوتبال و سپس پیروزی تاریخی تیم ملی ایران برابر اسرائیل در سال 1347 است که آغازی دیگر برای فوتبال به شمار می‌رفت. دهه‌ی 1350 تا زمان انقلاب 1357 طولانی‌ترین فصل کتاب را ساخته، چرا که طرافداران بیش از هر دوره‌ای درگیر فوتبال ایران بودند و بیش از هر زمانی روی سکوها نشستند. تعداد روایات مربوط به پرسپولیس و تاج / استقلال در این دوره بیش از سایر تیم‌هاست، چرا که فوتبال آن عصر در تهران و ایران حول این دو باشگاه می‌چرخید. فصل بعد وقوع انقلاب تا پایان نبرد هشت ساله با عراق را دربرمی‌گیرد. فصل پایانی هم به فوتبال پس از پایان جنگ تا حضور در جام جهانی 1998 اشاره دارد. نقطه‌ی پایانی، نمایش شیرین تیم ملی در فرانسه است. پیروزی برابر ایالات متحده و شب خاطره‌انگیزی که همه به کوچه‌ها و خیابان‌ها ریختند. فوتبالی‌ها توانایی فراوانی در تدوین ذهنی دارند. آن‌ها می‌توانند صحنه‌های بازی دو‌ ساعته‌ای را که دیده‌اند در یک الی دو دقیقه پشت سر هم قطار کنند یا درگیری‌های مسابقاتی را که فقط توصیف‌شان را شنیده یا خوانده‌اند بلافاصله پیش روی‌شان مجسم کنند. فوتبالی‌ها معمولاً در تونل زمان پرسه می‌زنند. در بخشی از کتاب پسری روی سکوها می‌خوانیم: در جام ملت‌های آسیای 1996 در امارات آغازی نومید کننده داشته‌اید. شکست 2 - 1 از عراق با تک گل بی‌اثری در واپسین دقیقه از علی دایی. پیروزی قابل پیش‌بینی برابر تایلند با سه گل و سرانجام به زانو درآوردن عربستان با ضربه‌های کریم باقری، علی دایی و خداداد عزیزی. ترکیب‌تان را شناخته‌اید و فوتبال‌تان تک ضرب شده. هم فکورانه و هم آمیخته به تعصب. محمد مایلی‌کهن اعتماد‌به‌نفس داشته و آن را به پسرانش منتقل کرده... امروز این‌جا علی دایی کولاک کرده و راهش را از همتایانش سوا. در دوبی، از همین امروز. کره در دقایق اولیه دروازه‌ی نیما نکیسا را باز کرده و نیمه‌ی اول را با پیروزی 1 - 2 پشت سر گذاشته. خداداد عزیزی بازی را 2 - 2 کرده. سپس آن‌چه بر صفحه‌ی تلویزیون دیده‌ای شبیه کلیپ‌های تدوین شده بوده. چشم‌هات را مالیده‌ای که بازی واقعی بوده یا نه. دایی چهار گل طی بیست و دو دقیقه زده. از دقیقه‌ی 66 تا 88. آتش بازی راه انداخته. گل‌های پشت سر همی زده با بی‌اعتنایی به قواعد منطق و فیزیک. در آن بیست و دو دقیقه همه‌جا بوده. نیمه‌ی میدان کره‌ای‌ها را با قلدری اندازه‌ی کفش‌هایش کرده و با ارسال هر توپی ناخوانده و سر زده مثل آذرخش ظاهر شده و ضربه‌ی نهایی را نواخته. نواخته و کره‌ای‌ها را منگ و گیج کرده. مات و‌ مبهوت. اشک‌های پارک جون وان، مربی کره، را درآورده. سینه‌های ایرانی‌ها را پر کرده از غرور. شادی مردم را در خیابان‌ها به ارمغان آورده. رقص برف پاک‌کن اتومبیل‌ها را. هجوم صدها مشتاق را به خانه‌ی پدرش در اردبیل.