زمان و زادگاه زرتشت (پژوهشي درباره مزدايي‌گري)

اين كتابي است كه در حقيقت از اشتياق خواندن زاده شده است. من با انديشيدن به كتاب‌هايي كه دلم مي‌خواست بخوانم شروع به نوشتن كردم و با خود گفتم: بهترين وسيله‌ي داشتن چنين كتاب‌هايي اين است كه خود آدم آن‌ها را بنويسد، نه يكي، بلكه ده‌تا، يكي به دنبال ديگري و همه در يك كتاب. چنين است نقشه‌ي جاه‌طلبانه‌ي نگارش كه به گفته‌ي خود كالوينو در اگر شبي از شب‌هاي زمستان مسافري عملي شده است. درواقع اين رمانِ رمان‌ها ده سرآغاز پيشنهاد مي‌كند كه هركدام ده صفحه‌اي ادامه مي‌يابد و قطع مي‌شود و با مطالعه مجموع اين داستان‌هاي ناتمام مطالعه‌ي ديگري (كامل و حتي با پاياني خوش) انجام مي‌گيرد كه عملا يازدهمين داستان است و اين‌بار داستاني عشقي بين مرد خواننده و لودميلا زن خواننده، كه علاقه‌ي شديدشان به رمان‌ها، پژوهش مشترك‌شان، برخوردهاي تصادفي‌شان و ناكامي‌هايشان در موضوع همه‌ي اين داستان‌هاي ناتمام آن دو را به‌هم نزديك كرده است. ده فصل اول ده نوعِ رايجِ رمان معاصر دنيا را نشان مي‌دهند: از رمان «ذهني» گرفته تا رمان «عاشقانه‌ي مبتذل»، همچنين رمان‌هاي «تاريخي» و «سياسي» و غيره. اين رمان همچنين تفكري است درباره‌ي مطالعه و ساز و كارهايي كه مطالعه برپايه‌ي آن‌ها صورت مي‌گيرد.