سامار

ده داستان کوتاه که مجموعه « شهر یک نفره» را پدید آوده‌اند، جزو اولین کارهای «مرجان بصیری» هستند. این داستان‌ها در موضوعات مختلف و با فضاهایی متنوع نگاشته شده است . در داستان «نادیا»، فضایی رئال را پیش رو داریم که در آن نویسنده به چالش‌های میان دو شخصیت راوی و دوستش نادیا می‌پردازد. در داستان «آن‌ها» با داستانی در ژانر گروتسک رو به رو می‌شویم. داستانی در فضایی به ظاهر سرد و ناآشنا که افرادی سرگشته و بی‌گناه را به ما می‌شناساند. داستان کوتاه «نارنجی» امیدها، یأس‌ها و عشق زن و شوهری را پیش روی ما قرار می‌دهد که بدون یکدیگر موجوداتی ضعیف، تنها و ناقص هستند. داستان «اژدها» قصه تنهایی دختر راوی داستان است. قصه پرواز فکر تا جایی که خیال خود را به ما می‌باوراند. داستان «چند ثانیه بعد»، خواننده را از فضای شاد، شلوغ و پرهیاهو، به گوشه‌ای دنج، خلوت و بی‌صدا می‌کشاند، تا همانند راوی داستان تنها چند ثانیه به چرایی‌های پنهان پیرامونش فکر کند. آخرین داستان (شهر یک نفره) برایمان می‌گوید که چگونه جرقه‌ای کوچک، می‌تواند دنیای ذهنی و زندگی فردی را زیر و رو کند و او را به امتحان راه‌های نرفته سوق دهد. مجموعه داستان «شهر یک نفره»، کتابی قصه‌گوست. بصیری در این کتاب تلاش کرده طیف رنگارنگ احساسات انسانی را در میان کلمات و در دل داستان به صورتی پنهان بیان کند و مجالی برای ادامه یافتن خط سیر داستان در ذهن خواننده ایجاد کند. داستان‌های کتاب «شهر یک نفره»، اتاق‌هایی غریب و دربسته‌اند، که با ورود به آن، هر بار با انسان‌هایی متفاوت از شخصیت‌های داستان قبلی، آشنا می‌شویم. با آن‌ها حرف می‌زنیم و حرف‌هاشان را می‌شنویم، و هنگامی که از اتاق، از شهر کوچک‌شان بیرون می‌آییم، گویی دیگر تنها نیستیم.

« روز گودال» مجموعه‌ای از ١٤ داستان کوتاه و بلند است که بنا به گفته‌ی نویسنده، زمان تألیف این داستان‌ها را می‌توان به دو بخش کلی قبل و بعد از سفر او تقسیم کرد. داستان‌هایی چون «زنی که رفت تا بایستد» و « نه، هیچ چیز » از جمله داستانهایی هستند که پیش از سفر جهانگردی این نویسنده که در سال ١٣٨٤ انجام شد، نوشته شده‌اند. داستانهایی چون «جاده پشت خانه» ، «من در آب زیبا هستم» ، «زن رودخانه» و «روز گودال» دیگر داستانهایی هستند که نویسنده از نظر زمانی بعد از این سفر نوشته است . شکوفه آذر درباره تأثیر سفر بر داستانهایش معتقد است: «هرچه بیشتر داستان را شناختم ، بیشتر فهمیدم که بدون جهان‌بینی و هستی‌شناسی ، آنچه نوشته می‌شود ، نهایتاً داستانی خوش‌ساخت ، اما کم عمق و در نتیجه کم تأثیر است.» او همیشه احساس می‌کرده یک‌ جای کار می‌لنگد و جهان‌بینی چیزی نیست که صرفاً از طریق مطالعه و زندگی روزمره کسب شود . بنابراین ، دنبال ماجراجویی می‌رود و آنگاه که برمی‌گردد با چشم دیگری به کشورش می‌نگرد و آنگاه حاصل سفرهای کولی‌وار بینشی را به او می‌دهد که در برخی از داستانهای روز گودال نمود می‌یابد. چرا که از دید نویسنده، زندگی به مثابه فرایند شناخت هستی درون و بیرون است همان‌طور که ادبیات.

بحرطویل عامیانۀ فارسی از گونه‌ها و قالب‌های شعری برساختۀ شاعران عامه‌سراست و با بحرطویل عروضی تفاوت دارد. این گونۀ شعری غالباً در حیطۀ ادبیات شفاهی مطالعه می‌شود و بیشتر در میان مردم رواج دارد. بخش اول کتاب حاوی شناخت‌نامه‌ای جامع و مفصل از این گونۀ ادبی به همراه نمونه‌های کافی است. برای این منظور نمونه‌هایی از جُنگ‌های خطّی و دیوان‌های چاپی شعرا گردآوری شده و از نظر شکل‌شناسی و ژانرشناسی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. بخش دوم، تحت عنوان بحرطویل‌سرایان، به معرفی عدۀ زیادی از بحرطویل‌سرایان به انضمام زندگینامۀ مختصری از آن‌ها و نیز نمونه‌ای برگزیده از آثارشان می‌پردازد. این کتاب برای علاقه‌مندان به حوزه‌های تاریخ مطالعات ادبی و قالب‌های شعری و نیز ژانرشناسی ادبی سودمند است و به روند مطالعات ادبی یاری می‌رساند.

کنراد در رمان « کاکا سیاه کشتی نارسیسوس » که هنری جیمز آن را زیباترین و مؤثرترین تصویر زندگی در دریا در زبان ( انگلیسی ) توصیف کرده است ، جمعی از جاشویان و فرماندهانشان را در معرض شوم‌ترین پدیده دریایی که طوفانی طولانی و بسیار قدرتمند است ، قرار می‌دهد و واکنش‌های آنها را تحلیل می‌کند . کمتر رمانی است که در آن چنین بخش قابل توجهی به حوادث طبیعی و واکنش‌های جسورانه و قهرمانانه شخصیت‌ها اختصاص یافته باشد ، اما این رمان به هیچ‌وجه رمان حادثه‌ای نیست و در آن از طوفان و آشفتگی دریا فقط به عنوان پیش‌زمینه‌ای برای درک شخصیت انسان و تحلیل مضامین اخلاقی و انسانی بهره گرفته شده است . با این حال ، خود طوفان نیز در رمان شخصیت خاص خود را دارد ، به مثابه محرکی که مردان روی کشتی را به برملا کردن درونی‌ترین احساسات و ناشناخته‌ترین انگیزه‌های انسانی یا ضد انسانی‌شان وا می‌دارد