سرزمین تاریک جلد 15، نارگا، هیولای دریایی

طريق عرفانی معرفت برای اولین بار در تاریخ شرق شناسی، مطالعه کاملی در مورد اندیشه ابن العربی اکنون در دسترس است. ویلیام چیتیک ترجمه ای از بخش های متعددی از کار مجیستر مگنوس را در اختیار ما قرار داده و آنها را در زمینه الهیات خود قرار داده است. بدین ترتیب بسیاری از سوء تفاهم‌هایی که هم در میان مسلمانان و هم در غرب در تفسیر جهان‌بینی عرفانی ابن‌عربی رواج داشته است، برطرف می‌شود. آنماری شیمل، دانشگاه هاروارد ابن عربی هنوز در میان فرقه های صوفیه بازمانده به «شیخ اعظم» معروف است. او که در اسپانیای مسلمان به دنیا آمد، در غرب به عنوان بزرگترین متفکر عرفانی تمدن اسلامی شهرت یافته است. او فیلسوف، متکلم و شاعر بزرگی بود. ویلیام چیتیک گام بزرگی در جهت افشای وسعت و عمق بینش ابن العربی برمی دارد. این کتاب دیدگاه او را در مورد کمال معنوی ارائه می دهد و الهیات، هستی شناسی، معرفت شناسی، هرمنوتیک و روان شناسی او را توضیح می دهد. زبان روشن، بدون محدودیت در اصطلاحات روش شناختی، آن را برای کسانی که با سنت های معنوی دیگر آشنا هستند قابل دسترسی می کند، در حالی که دقت علمی آن برای متخصصان جذاب خواهد بود. این کتاب با بررسی آموزه‌های اصلی ابن‌عربی، به تدریج مهم‌ترین جنبه‌های اندیشه او را معرفی می‌کند و به تعاریف اصطلاحات اساسی او توجه می‌کند. آموزه های او با عبارات ترجمه شده ی بسیاری نشان داده شده است که خوانندگان را با راه های فرعی جذاب زندگی معنوی آشنا می کند که معمولا در شرح ایده های یک متفکر با آنها مواجه نمی شوند. ابن عربی مجاز است دنیای بینایی را که دانشش از آن سرچشمه می گیرد به تفصیل توصیف کند و تعالیم خود را به زبان خود بیان کند.

کتاب هويت ايران (كاوش در نمودارهاي ناسيوناليسم: ديدگاهي مدني)  ایرانیان دل‌آگاهی که با تاریخ و فرهنگ سرزمین خود آشنا بودند، همه خواهان سربلندی و بهروزی وطن خود و اندیشناک آیندۀ آن بوده‌اند بی‌آنکه بدخواه دیگران باشند. همه در پی آن بوده‌اند که بتوانند سرفرازانه از زادبوم خود یاد کنند؛ همه از رخدادهای ناخوشایند آن رنجور یا شرمگین شده‌اند. بررسی و مکاشفۀ چندین ساله دربارۀ سرشت وطن‌دوستی، مایه‌های خردمندانه و عاطفی آن و رازها و افسون‌ آن، تأمل و تحلیلی را دامن زده است که بخشی از آن در این نوشتار بازتاب یافته است.

در این نوشته سخن از «هویت ایران» در میان است نه «هویت ایرانیان». الهام‌بخش نویسنده در اندیشیدن به هویت ایران کتاب «هویت فرانسه» اثر فرنان برودل مورخ برجستۀ فرانسوی و از ناموران مکتب آنال است. برودل نیز مانند هر نویسندۀ دیگری که دربارۀ وطن خود می‌نویسد، می‌دانست که باید بر حسرت‌ها و شورمندی‌های خود لگام زد؛ ولی کامیابی در این کار و گریز از افسانه و افسون وطن آسان نیست. او به اهمیت وجوه گوناگون سرزمین خود از طبیعت و جنگل و رودخانه و کشتزار و کارخانه و شهر و روستا تا چندوچون جغرافیای تاریخی، فرهنگی و انسانی آن توجهی خاص داشت و در پی بازیابی ویژگی‌های ژرفی از فرهنگ و خصال فرانسوی بود که به گمان او با وجود حوادث روزگار و شبیخون صنعت، در رفتار و منش مردم روستایی دوام آورده بود. اما این کتاب به پیروی از برودل و سبک و روش و نگاه او به تاریخ نیست، بلکه به ابعاد تاریخی و سیاسی ـ فرهنگی توجه شده و جغرافیا، اقتصاد، قوم‌نگاری و بسیاری موضوع‌های دیگر را فراسوی هدف خود دانسته است.