سرمايه اجتماعي و سلامت اجتماعي (مفاهيم و رويكردها)

آخرالزمانی در همین نزدیکی مجموعه مقالاتی است که به گفته خود نویسنده نوعی بیوگرافی فکری او است. احمد صدری در این مقالات به تحلیل و بیان نظریات خود در حوزه‌های گوناگون مرتبط با دین و فرهنگ پرداخته است. در فصل اول مسأله بسیار ایرانی «رسالت روشنفکران» که از سال‌های دانشجویی در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران با نویسنده بوده منجمله نقد «مصاف تمدن‌های هانتینگتون» و بازسازی مفهوم تمدن را می خوانیم.  فصل دوم حاوی تلاش‌هایی برای تعمق در آسیب‌شناسی سیاسی واجتماعی ایران است. این فصل مقاله «نشانگان فلج سیاسی» را دربر دارد که ابتدا به انگلیسی نگاشته شده بود و در اینجا مصاحبه‌ای درمورد آن مقاله به نقل از (مرحوم) مجله آفتاب آمده است. این مقاله در میان کارکنان و نهادهای مربوط به امور خارجه بازتاب قابل توجهی داشته است. دو فصل آخر کتاب شامل گزیده‌ای از مقالاتی است که پس از وقایع ۱۱ سپتامبر نوشته شده‌اند. فصل سوم گزیده ای از مقالات چاپ شده در روزنامه دیلی استار بیروت است که به موضوع افشای مقدمات و تحلیل پیامدهای جنگ نابخردانه نومحافظه‌کاران و رئیس جمهور آمریکا با تروریسم جهانی و روشنگری در این زمینه می پردازد و مقالات فصل چهارم منجمله «تأملات یک ایرانی...» و «تجملات تنهایی» نوعی تفکر با صدای بلند است که غیر از نقشی که در خودآگاهی نویسنده داشته (چراکه نوشتن یکی از بهترین طرق فکرکردن است) مکالمه‌ای از سویدای دل بین یک ایرانی در غرب و جهان غیرایرانی به حساب می‌آید.

روشن‌نگری، خروج آدمی‌ست از نابالغی به تقصیر خویشتن خود. و نابالغی، ناتوانی در به کار گرفتن فهم خویشتن است بدون هدایت دیگری. به تقصیر خویشتن است این نابالغی، وقتی که علت آن نه کمبود فهم، بلکه کمبود اراده و دلیری در به‌ کارگرفتن آن باشد بدون هدایت دیگری. دلیر باش در به‌کارگرفتن فهم خویش!» این است شعار روشن‌نگری. در میان جریان های فکری دهه های سی تا پنجاه، داریوش شایگان به لحاظ موقعیت خاصی که داشته، در جریانی قرار داردکه ایده های کربنی _ هایدگری را در فرهنگ ایرانی نمایندگی می کند. وی با شروع از آموزه های مدرن ستیزانه هایدگر به دریافت کربن از شرق روی می کند و سپس بر مبنای این اصول، و آموخته هایش از هند شناسی راه حل خاصی در مسئله ضیافت جهانی و حضور فعال فرهنگ ایرانی در آن، با تکیه بر نقش معنویت باستانی و اشراق سنتی در شرایط فعلی فرهنگ جهانی عرضه داشته است. داریوش شایگان با تکیه بر واژگان اندیشگی خویش به آسیب شناسی فرهنگ ایرانی پرداخته و با آگاهی از فرهنگ مدرنیته، دارد نخبگان ایرانی را به بازنگری در میراث معنوی خود فرا می خواند.  

قدرت یکی از محورهای اساسی است که در تاریخ فرهنگ و تمدن ایرانی با این که بیشترین مشغولیت ذهنی نخبگان را به خود اختصاص داده‌است، اما به شکل شفاف و روشنی از آن سخن به میان نیامده است؛ قدرت نیز در فرهنگ سنتی رنگ و شکل اعتقادی به خود گرفته و با این که به روایتی، سراسر تاریخ سنتی ایران آمیخته با قدرت‌طلبی و جنگ‌های قدرت خواهانه بوده است، اما ساختارهای قدرت واقع‌بینانه مورد استفاده قرار نگرفته و در عرصه‌های معرفتی و دانش‌ها تحت تاثیر بینش خردمندانه تبیین و تشریح نشده است؛در اين كتاب موجز، نويسنده به تعريف دقيق مضامين اصلي فلسفه سياست؛ نظير صور قدرت سياسي، حاكميت، مرجعيت، مشروعيت، دولت و ملت مي پردازد.رساله حاضر شامل گزارشی از ایده ها و اندیشه های سیاسی است که در دوره میانه از تاریخ فرهنگ ایرانی پدید آمده اند. این دوره شامل عصر فروپاشی شاهنشاهی ساسانی تا انهدام شاهنشاهی قاجاریه است. در این دوره تمامی رهیافت های نخبگان به امور سیاسی نشات گرفته از تعالیم دینی و کشورداری ایران باستان بوده است.