شخصیت باستان … کنفوسیوس

معرفی کتاب سالاریها “سالاریها” رمانی است کوتاه به قلم “بزرگ علوی”، نویسنده ی نام آشنای معاصر، که نخستین بار در برلین به انتشار رسید. داستان روایتی است از خاندان مرفه و ثروتمند سالاری که از جمله بزرگ ترین صاحبان املاک و زمین داران در شهر بروجرد به حساب می آیند. در عظمت و نفوذ خاندان سالاری همین بس که حتی دامادهای این خاندان، نام های خانوادگی خود را به سالاری تغییر داده اند. اما این خانواده یک راز بزرگ دارد و آن هم منبع و منشا ثروت سرشاری است که نصیب آن ها شده. سالار نیا و سالار نظام، دو برادر از خاندان سالاری هستند که برای تقسیم ارثیه، به بروجرد آمده اند؛ شاید از میان حرف های آن ها و بلبشوی فعالیت های سیاسی، قتل و خیانتکاری، راز خانواده ی سالاری هم بر ملا شود. ”بزرگ علوی” در آثار مختلفش بارها ثابت کرده که می تواند ارائه ی خوبی از داستان هایی با مضمون سیاسی و اجتماعی داشته باشد و “سالاریها” بار دیگر بر این مدعا صحه می گذارد. داستان های “بزرگ علوی” توانسته اند جایگاه به خصوصی را در عرصه ی داستان نویسی معاصر کسب کنند و این جایگاه، مورد غبطه ی بسیاری از نویسندگان هم عصر او واقع شده است. از ویژگی های قابل توجه قلم “بزرگ علوی”، شیوه ی نگارشی به خصوص اوست که در آن چینش و توالی رویدادها به نحوی است که خواننده را تشنه ی ادامه ی داستان می کند و تا زمانی که رازهای قصه برملا نشده و داستان به انتهای خود نرسیده، خواننده کتاب را زمین نخواهد گذاشت. رمان “سالاریها” با مانور پیرامون یک مساله ی خانوادگی، دغدغه های تاریخی، سیاسی و فرهنگی را به تصویر می کشد و با داستان جذاب خود، خواننده را تحت تاثیر قرار می دهد.

هر چند بحث درباره میزان، حوزه و گستره مداخله دولت در اقتصاد در دهه ۱۹۷۰ میلادی به یک مجادله آیینی در میان اقتصاددانان تبدیل شد و خیل عظیمی از نظریه‌پردازان و اندیشمندان حوزه اقتصاد سیاسی را به تلاش برای یافتن پاسخ درخور به پرسش‌های پیرامون آن واداشت، اما تجربه تقریبا سیصدساله این دست مباحث حکایت از آن دارد که همه کشورهای جهان همواره بیشتر براساس نیاز وقت و اقتضای شرایط کشورشان و همچنین تشخیص نخبگان خود به راه‌حل‌هایی روی آوردند که آمیزه‌ای از مداخله‌گری دولت در اقتصاد و رهاسازی امور اقتصادی به دست بازار و بخش خصوصی بوده است. در این میان، دو رساله‌ای که در این کتاب یعنی «دخالت دولت در اقتصاد» از احمد متین‌دفتری که به کوشش حسن رجبی‌فرد گردآوری شده و منتشر می‌شود نیز از قاعده فوق مستثنی نیستند. برهان‌ها و استدلال‌های وی در رساله اوّل برای انتخاب یک مسیر مناسب و سنجیده با وضع وقت و شرایط حاکم بر ایران موید استقلال رأی وی از کلان‌روایت‌های اقتصادی و سیاسی موجود هستند و موضع‌گیری وی به‌نفع واگذاری صنایع دولتی به بخش خصوصی در رساله دوّم نیز حاصل تجربه‌ای است بیست‌ساله از چگونگی روند فعالیت اقتصادی و امور تولیدی در ایران دوران حاکمیت رضاشاه. در کنار این مباحث و امور اقتصادی، خاطراتی از تلاش و تکاپوی شخص متین‌دفتری در دوران کوتاه نخست‌وزیری‌اش در فاصله آبان ۱۳۱۸ و تیر ۱۳۱۹ که بخشی از رساله دوّم را تشکیل می‌دهد، بصیرت‌هایی را نیز در باب تاریخ سیاسی کشور در این سال‌ها در اختیار علاقه‌مندان و پژوهشگران تاریخ اقتصادی و سیاسی ایران می‌گذارند. مطالعه این کتاب، هم به‌ سبب اهمیت بالای مباحث و مفاهیمی که مطرح شده و مورد بررسی قرار می‌گیرند و هم از جهت انسجام ساختاری و نثر شیوایی که دارد، بسیار سودمند بوده و تجربه‌ای ثمربخش را برای خوانندگان آن به ارمغان می‌آورد.