شش یادداشت برای هزاره ی بعدی

"معمای مدرنیته" اثری است به قلم "بابک احمدی" که در آن پیرامون موضوع مدنظر، 9 جستار را در کنار هم منتشر ساخته‌ است. این جستارها به شیوه‌ای نگارش شده و به چاپ رسیده‌اند که هم به شکل جداگانه و هم در ارتباط با یکدیگر معنا می‌یابند و خواننده می‎‌تواند آنها را به تنهایی یا در کنار هم مطالعه کند. "بابک احمدی" که پیش از این نیز بحث‌هایی درباره‌ی این موضوع داشته، در کتاب "معمای مدرنیته"، صحبت‌های پیشین خود را به روز کرده و موارد قبلی را نیز دنبال نموده است. اصولا تفکر و تحول، پرسش‌های جدیدی را در ذهن خواننده و نویسنده رقم می‌زند که لزوم پاسخ دادن به آنها، در طول زمان ایجاد می‎شود و "معمای مدرنیته"، سوالاتی جدید را به همراه پاسخ‌های تمام‌عیار، پیرامون ارتباط مدرنیته با پندار هویت، انسان‌گرایی، فلسفه‌ی اخلاق، متافیزیک، علم‌باوری، اخلاق و زندگی، دموکراسی، فلسفه و سیاست در بردارد. "بابک احمدی" در "معمای مدرنیته" از مسیر مخالف این دوره عبور می‌کند و با اتکا بر گفته‌های نیچه که علم‌باوری، خردباوری و آنچه به عنوان آزادی مدرن می‌شناسیم را مشکل‌ساز می‌داند، در صدد است تا افقی جدید پیش روی خوانندگان ترسیم کند. به همین جهت نکته‌ی اساسی که زیربنای نگارش این کتاب را تشکیل می‌دهد، تلاش برای اندیشیدن به شیوه‌ای دیگر است؛ چرا که کار فلسفه و تفکر نقادانه، همین آوردن اندیشه‌ی نو به جای مشروع جلوه دادن اندیشه‌های پیشین است. "بابک احمدی" تلاش کرده تا از پس جستارهای این کتاب، "معمای مدرنیته" را برای خوانندگان باز کند و تقلبی بودن آن چیزی را که اغلب به جای زندگی به افراد معرفی می‌شود، به وسیله‌ی سطرهای این کتاب افشا کند.

«مدرنیته و اندیشه‌ی انتقادی» نوشته‌ی بابک احمدی، یک کتاب فلسفی است که به بررسی مفاهیم مدرنیته و نگرش‌های انتقادی به آن، می‌پردازد. در این کتاب، مفاهیمی همچون آزادی، عقلانیت، خودآگاهی‌ و انفجار مدرنیته مورد بررسی قرار می‌گیرند. نویسنده در پیشنهاد خود برای خوانندگان، به پژوهشگران حوزه‌ی فلسفه اشاره می‌کند، زیرا کتاب به‌صورت انتقادی به جدل‌ها و سخنان فلسفی امروز درباره‌ی مدرنیته می‌پردازد. این کتاب به سوالاتی از قبیل مفهوم مدرنیته، جایگاه آن در تاریخ تمدن انسانی، رویکردهای اخلاقی و آزادی‌های سیاسی و اجتماعی مرتبط با آن‌ و الگوهایی که بر‌اساس بینش اروپامحور یا خردباوری علمی و ابزارگرایی تدوین می‌شود، می‌پردازد. نقد هگل، هوسرل، هایدگر، آدورنو، هورکهایمر، فوکو‌ و هابرماس نیز در این کتاب به‌عنوان نمونه‌هایی از نقدهای فلسفی به مفاهیم مدرنیته مورد بررسی قرار می‌گیرند. نویسنده در این اثر به اهمیت نقد و شک به مفاهیم مدرنیته تأکید می‌کند و بیان می‌کند که پاسخ به سوالات مرتبط با مدرنیته تنها با نگرشی انتقادی قابل دستیابی است. او این انتقاد را به‌عنوان یک همراه ضروری برای هر دوره‌ی مدرن تلقی می‌کند و به شجاعت پرسش از روزگار نو و توانایی انعطاف در ارتباط با چالش‌ها اشاره می‌کند. در کل، «مدرنیته و اندیشه‌ی انتقادی» یک منبع مفید برای فلسفه‌پژوهان و علاقه‌مندان به مطالعات مدرنیته است که به‌طور جامع به نقدها و جدل‌های فلسفی امروز دربارهٔ مفهوم مدرنیته می‌پردازد.

رمان کوتاه «بالون مهتا»، فضایی فانتزی و غیرواقعی دارد و علاقه‌مندان به این فضا، با این رمان به خوبی ارتباط برقرار می‌کنند. «بالون مهتا» سومین رمان جعفر مدرس صادقی است. او این رمان را در سال ۱۳۶۶ نوشته است. «بالون مهتا»‌ درباره مهتاست، مردی هندی تبار، که دلش می‌خواهد بدون کمک بالون پرواز کند. نه فقط پرواز در پهنۀ مکان، که پرواز در پهنۀ زمان را هم می‌خواهد. او دلش می‌خواهد به کودکی‌ها و پیری‌هایش هم پرواز کند. مهتا ویژگی‌های خاص و منحصر به فردی دارد. مهتا یک بالون سفید دارد و قدرتی خاص که با کمک آن می‌تواند خیلی کارهایی را که دوست دارد، انجام دهد و دیگران را هم وادار کند که طبق خواست و نظر او رفتار کنند. رامین و سیما هم از دیگر شخصیت‌های این رمان هستند. رامین ، همراه مهتا در یک ساختمان هشت طبقه زندگی می‌کند. او درگیر تلفن‌های زیاد است و مدام در باجه تلفن عمومی روبه روی ساختمان، مشغول تلفن زدن و حرف‌زدن‌های طولانی است. سیما، شخصیت اصلی کتاب، از دیگر ساکنین این ساختمان است. او در طبقه دوم زندگی می‌کند و سخت تنهاست. پدر و مادر سیما، به آمریکا مهاجرت کرده‌اند. سیما مدتی است که درگیر تنهایی و افسردگی است. بعد از رفتن پدر و مادرش او باید او لوازم خانه را بفروشد. تنهایی و پریشانی سیما، رفته رفته روی مهتا، تاثیر می‌گذارد. در تکه‌ای از کتاب می‌خوانیم: «سیما هنوز تصمیمی برای این گلدان‌ها نگرفته. این گلدان‌ها از دوازده سال پیش که پدرش این آپارتمان را خرید این جا بوده‌اند و جزئی از خود آپارتمان‌اند. هر کسی که این آپارتمان را بخرد صاحب این گلدان‌ها هم می‌شود. گلدان‌های سفالی، گلدان‌های بزرگ و کوچک، با گیاه‌های پر شاخ و برگ و سرسبز. گلدان‌های بزرگ‌تر روی بالکن و گلدان‌های کوچک‌تر در گوشه و کنار اتاق پذیرایی، پهلوی شیشۀ پنجرۀ قدی رو به بالکن، روی میزهای کوتاه کنار دیوار. همۀ گلدان‌ها گیاه‌های پر شاخ و برگ و سرسبزی دارند و سیما هنوز هم به آن‌ها آب می‌دهد.» جعفر مدرس صادقی را علاقه‌مندان جدی ادبیات می‌شناسند. او سال‌هاست که می‌نویسد. در کارنامۀ کاری‌اش علاوه بر چند رمان و مجموعه داستان کوتاه، ویرایش برخی از متون کلاسیک فارسی هم به چشم می‌خورد. «گاو خونی» از رمان‌های معروف اوست. او بعد از فعالیت‌های مطبوعاتی در شروع راه، مثل گزارش‌نویسی و نقد و معرفی کتاب، اولین داستان کوتاهش را در ۱۹ سالگی در ماهنامه رودکی منتشر کرد. در آثار مدرس صادقی می‌توان شاهد وقایع و پدیده‌های شگفت‌انگیز بود. او خیلی خود را مقید به واقع‌نمایی نمی‌کند. برخی اعتقاد دارند، جعفر مدرس صادقی نیز از آن دست نویسندگانی است که تحت تاثیر گابریل گارسیا مارکز است. بنابراین شاید بی‌ربط نباشد که برخی از منتقدان و پژوهشگران ادبی تاثیر «صد سال تنهایی»‌ مارکز را در داستان کم‌حجم «بالون مهتا» دیده‌اند و به تحلیل و مقایسه این دو اثر، از منظر ادبیات تطبیقی، نشسته‌اند. از پررنگ‌ترین نقاط اشتراک می‌توان به: میل زیاد به انجام کارهای خارق‌العاده، مایوس شدن و تلخ‌کامی نهایی اشاره کرد. «بالون مهتا»‌ در ۱۲۷ صفحه و ۷ فصل نوشته شده است. بر‌خلاف «گاوخونی» که راوی اول شخص دارد، راوی «بالون مهتا» سوم شخص است. نثر آن با وجود سادگی، کلیشه‌ای و معمولی نیست. شاید خواندن این کتاب کم‌حجم، برای خوانندگانی که می‌خواهند با دنیای داستانی و نثر این نویسنده ایرانی آشنا شوند، خالی از لطف نباشد.