شصت سال صبوری و شکوری جلد 5 -دفتر سوم

معرفی کتاب تاملی در انقلاب مشروطه ایران مصدق و جریان منفردین در مجلس پنجم در 9 آبان 1304، صدای انقلاب مشروطه را بازتاب می دادند. آنان به تفکیک قوا و اصطلاحات و آزادی های برآمده از انقلاب مشروطه در کلیتی همسو و هماهنگ می نگریستند و با یک هوشیاری تاریخی، دیکتاتوری تازه سر بر کرده را نشان داده و افشاء می کردند. آنان در دیکسورس مشروطه و انقلاب مشروطه سخن می گفتند و هر صدایی غیر از آن را شوم و ناهنجار تلقی می کردند.

معرفی کتاب گذشت زمانه درباره ی گذشت زمانه از قول نویسنده آمده است: «محتوی این نوشته ها شرح زندگی من نیست؛ در روزگار من حوادث مهمی رخ داده است:‏ انقلاب مشروطه، دوران کوتاه آزادی، انقلاب کبیر، نخستین جنگ جهانی، کودتای سوم اسفند، اقراض قاجاریه، استقرار رضا شاه، برقراری رژیم فاشیستی در آلمان، تمدید امتیاز شرکت نفت، جنگ جهانی دوم، ورود قوای شوروی و متفقین به ایران و تسلط نیروهای بیگانه در امور داخلی ایران، تشکیل حزب توده، نفوذ روزافزون ایالات متحده آمریکا در خاورمیانه، دوران حکومت مصدق و ملی شدن نفت، استبداد روزافزون محمد رضا شاه، جنگ سرد و تضاد شوروی و آمریکا و تاثیر آن در تمام جهان، انقلاب ایران، تشکیل دولت جمهوری اسلامی و جنگ ایران و عراق‏. ‏ پس قصدم شرح زنگی خودم نیست، بیشتر شرح تاثیر حوادثی است که زندگی مرا زیر و رو کرده، از راه به در برده، به گوشه ای انداخته و رها کرده است‏. ‏ در اثر فراموشی، تسلسل خاطراتی وجود نخواهد داشت، آنچه در فکر و روح من مهر شده و مانده است به صورت یادداشت هایی ثبت می کنم به قصد اینکه گردش روزگار را بنمایانم‏. ‏»  

رمان «مادرم دوبار گریست»، یکی از مهم‌ترین آثار ابراهیم یونسی است که برای بار نخست در سال 1377 منتشر شد. این رمان، روایتی واقع‌گرایانه از زندگی یک پسر نوجوان کرد است. در این اثر همراه با زندگی و سیر تحول پسر جوان – شیرویه – نگاهی انتقادی به مسائل اجتماعی در فرهنگ ایران شده است. شیرویه فرزند روستا است، روستایی مرزی در حوالی کردستان. پدرش رشیدخان از بزرگان روستا و مادرش گلزار، زنی بزرگ‌منش است. روستا تحت‌نظر پاسگاه مرزی اداره می‌شود و درجه‌داران پاسگاه با چراغ‌سبز رشیدخان هرازچندگاهی به غارت مال و جان و نوامیس روستا دست می‌زنند. شیرویه و مادرش با این رفتار رشیدخان مخالف‌اند و در کشاکش داستان در نهایت منجر به اعدام رشیدخان می‌شوند. پس از مرگ پدر، روزگار مهاجرت و خانه‌به‌دوشی شیرویه و مادرش شروع می‌شود و رمان مسائل اصلی‌اش را پی‌ریزی می‌کند. مسئله‌ی اصلی رمان «مادرم دوباره گریست»، مواجه با جهان بیگانه و امر بیگانه است. اینکه من یا ما که هستیم و بیگانگان چه کسانی هستند. تقابل قومیت‌های مختلف که در یک قرن اخیر بسیار بر شدتش افزوده‌شده است، مسائل مهمی هستند که در زمانه‌ی این روایت از مهم‌ترین مسائل بوده است. شیرویه در شهری جدید با مردمی جدید روبه‌رو می‌شود که حتی با گویش متفاوتی صحبت می‌کنند؛ ولی علی‌رغم دانسته‌هایش این مواجه اصلا ترسناک و عذاب‌آور نیست، بلکه موجب خوشایند این نوجوان و مادرش می‌شود. حتی در ادامه وقتی شیرویه باز به روستایش باز می‌گردد، دیگر حس تعلق خاطر و امنیتی قبلی را ندارد. داستان به‌خوبی با تحول شخصیت شیرویه پیش می‌رود و در یک چرخش جالب در پایان داستان، یک حسن‌ ختام جالب را پیش‌روی مخاطب قرار می‌دهد. ابراهیم یونسی که خود اصالت کرد دارد و مدتی هم جزو مقامات دولتی کردستان بوده با اشراف به موضوعات شهر و دیار خود و خلق روایتی ساختارمند، رمان رئالیستی جالبی خلق کرده که نیم‌نگاهی به موضوعات اجتماعی نیز دارد. یونسی یکی از اولین کسانی است که به آموزش داستان‌نویسی در ایران پرداخت و یکی از اولین کتاب‌ها در این زمینه را منتشر کرد. .