طنين مسي

معرفی کتاب تاریخ و آگاهی طبقاتی

در کتاب تاریخ و آگاهی طبقاتی، شما با مجموعه‌ای از نظریات فیلسوف مجارستانی گئورگ لوکاچ، خصوصاً در باب جریانات سیاسی دهه‌های ابتدایی قرن بیستم آشنا می‌شوید. این کتاب همچنین شرحی بر عقاید مارکس و بازنگری مجدد به آن در بحبوحه‌ی انقلاب سوسیالیستی روسیه است. این کتاب که از مجموعه‌ی هشت عنوان و مقاله شکل گرفته، این‌روز‌ها به‌عنوان یکی از کامل‌ترین مراجع مارکس‌شناسی و از منابع اساسی مکتب نئومارکسیسم به شمار می‌رود.

درباره‌‌ی تاریخ و آگاهی طبقاتی

فیلسوف، انسان‌شناس و نویسنده‌ی خوش‌آوازه‌ی مجارستانی گئورگ لوکاچ (Georg Lukács) در اثر ویژه‌ی خود تاریخ و آگاهی طبقاتی (Geschichte und Klassenbewusstsein) تصویر و شمایل تازه‌ای از اندیشه و اصول مارکسیسم و همچنین ایدئال‌گرایی آلمانی را برای مخاطبان وادی فلسفه‌ی سیاسی طرح می‌کند. با پیوند و اتحاد جهانی احزاب سوسیال دموکرات در سال‌های ابتدایی سده‌ی بیستم میلادی، رأی و نظرات بسیار و بعضاً متفاوتی در باب اصول مارکسیسم و مفاهیم انقلابی شکل گرفت. در این شرایط، گئورگ لوکاچ که یکی از نظریه‌پردازان فعال و بادغدغه‌ی زمانه‌ی خود به شمار می‌رفت، تلاش کرد تا در قالب اثر مستقلی به شرح شفاف نظرات و سویه‌های فکری خود در این باب بپردازد. این کتاب که امروز با نام کتاب تاریخ و آگاهی طبقاتی شناخته می‌شود، یکی از آثار شاخص و پرقدرت در تشریح بنیان‌های هگلی مارکس است. گئورگ لوکاچ همچنین در این مجموعه‌مقاله، پایه‌های نظری و فلسفی بلشویسم را از نو تعریف می‌کنند و نقد و نقطه‌نظرات خود در باب جریانات تازه‌ی فلسفی مثل نوکانتی‌ها را بیان می‌دارد. نویسنده‌ی کتاب تاریخ و آگاهی طبقاتی، در قسمت‌های دیگری از این اثر ویژه، رأی اندیشمندان مختلف زمانه‌ی خود از جمله رزا لوکزامبورگ را بسط می‌دهد و آن را در مقام مقایسه با سایر اندیشه‌های هم‌دوره‌ی خود درمی‌آورد. همچنین کتاب گئورگ لوکاچ را یکی از شاخص‌ترین آثار نوشته‌شده در شرح و تفصیل مفهوم «شی‌ء‌واردگی» در هستی‌شناسی مارکسیستی می‌دانند.

در بخشی از کتاب قزاق‌ها می‌خوانیم

چنین کاری با دختر وحشتناک بود، جنایت بود. از آن بدتر این بود که به یک بانو، به زن دمیتری آندره‌ایچ النین تبدیلش کنی، مثل زن‌ قزاقی که با افسر ما ازدواج کرده است. اگر خودم می‌توانستم قزاق شوم و با لوکاشکا گله بدزدم، چیخیر بخورم، ترانه بخوانم، مردم را بکشم و شبانه مست و لایعقل پشت پنجره‌اش بروم، بی‌آن‌که فکر کنم کی هستم و چرا این کار را می‌کنم، قضیه فرق می‌کرد. آن وقت می‌توانستیم یکدیگر را بفهمیم، من هم می‌توانستم احساس خوشبختی کنم. من سعی کردم این زندگی را ترک کنم و شدیداً احساس ضعف و شکست کردم. نتوانستم خودم و گذشته‌ی پیچیده، ناهماهنگ و زشتم را فراموش کنم. هیچ امیدی به آینده‌ام ندارم. هر روز این کوه‌های پُربرف و این زن خوشبخت و باوقار را در مقابل خود می‌بینم، و احساس می‌کنم این زن که یگانه امکان خوشبختی در این جهان است، به من تعلق ندارد. وحشتناک‌ترین و شیرین‌ترین چیز، در شرایطی که من هستم، این است که احساس می‌کنم او را می‌فهمم، اما او هرگز مرا درک نمی‌کند. درکم نمی‌کند نه برای این‌که از من پایین‌تر است، برعکس، او نمی‌خواهد مرا درک کند. او خوشبخت است، مثل طبیعت، منظم و آرام است و سرش توی کار خودش است. اما من موجودی فاسد و ضعیفم که می‌خواهم او احساس و رنج مرا درک کند. شب‌ها نمی‌خوابیدم، بدون هیچ هدفی پشت پنجره‌ی اتاقش می‌ایستادم و حساب بلایی را که به سرم می‌آمد نمی‌کردم. هجدهم همین ماه گروهان‌مان به مأموریت رفت. سه روز را بیرون از دهکده گذراندم. دلم گرفته بود و به همه‌چیز بی‌تفاوت بودم. خواندن ترانه، بازی ورق، نوش‌خواری، و حرف زدن از ترفیع بیشتر از همیشه برایم نفرت‌آور بودند. امروز به خانه برگشتم و ماریانا، خانه‌ام، عمویروشکا، و کوه‌های پر از برف را از ایوان دیدم، و این احساس خوشحالی تازه و نیرومند برایم کافی بود تا همه‌چیز را بفهمم.