عاشورا در گذر به عصر سکولار

معرفی کتاب شیخیه و بابیه در ایران اعتقاد به موعود عدالت گستر جهانی، یکی از باورهای اساسی کلیه ادیان الهی بوده است، به طوری که در کتاب های آسمانی زبور، اوستا، تورات، انجیل و قرآن به ظهور منجی آخر زمان بشارت داده شده است. متأسفانه این باور حیات بخش، همواره از دیرباز مورد طمع شیّادان، بدکیشان و دشمنان اسلام بوده است و تا کنون تعداد زیادی از دغل بازان، با ادعای مهدی بودن و یا ارتباط با آن حضرت، موجب گمراهی و تباهی دین و ایمان عده بسیاری دیگر شده اند. محمدمهدی سنوسی، غلام احمد قادیانی، شیخ احمد احسایی، سید کاظم رشتی، سید علی محمد باب و میرزا حسینعلی نوری نمونه های بارز این گونه شیّادان و فریبکاران هستند. در باب فرقه های برساخته با پوشش دینی، کار پژوهشی چندانی انجام نگرفته است. شیخیه و بابیه در نتیجه تحولات اجتماعی و سیاسی که از دوران صفویه در ایران پدید آمد با اندیشه های بدعت گذاری های دینی پدید آمدند و بالاخره سر از آبشخور قدرت های استعماری برآوردند. مهدی نورمحمدی با صرف چند سال کار پژوهشی و سرکشی به متون متعدد تاریخی، توانسته اثری جامع دراین باره بپردازد که می تواند به منزله ی دری برای راهگشایی بر پژوهش های بیشتر در این زمینه باشد.

کتاب مکتب های ادبی به قلم رضا سید حسینی، نویسنده و از چهره های تاثیرگذار امر ترجمه، نخستین بار در سال ۱۳۳۴ منتشر شد و سپس بارها به تجدید چاپ رسید، اکنون چاپ بیستم این اثر دو جلدی توسط انتشارات نگاه در اختیار خوانندگان قرار گرفته است. اما مکتب ادبی چیست؟ به طور کلی مکاتب ادبی به جمع ویژگی ها و نظریاتی که در نتیجه ی فرهنگ، اجتماع و سیاست یک بازه ی تاریخی در ادبیات کشور یا منطقه ای ایجاد شده، اطلاق می شود. این ویژگی های مشترک در آثار اهل قلم نمود یافته و سپس به طور جداگانه با ضوابط و آیین های تعریف می شود و پیروان خاص خودش را پیدا می کند و آثاری که مربوط به یک سبک یا مکتب اند از آثار دیگر نویسندگان مجزا می شوند. این ویژگی ها یا به اصطلاح معروف ایسم ها از جمله موارد مهمی است که در زمینه ی نقد و بررسی آثار ادبی مورد توجه قرار می گیرد و جز استانداردهای ارزیابی و نقد مجسوب می شود. در کتاب مکتب های ادبی شامل بررسی تعدادی از مهم ترین این مکاتب هستیم که در جلد نخست آن باروک، کلاسیسم (اصول ادب و هنر و فلسفه ی روم و یونان)، رمانتیسم که اساس آن تخیل و احساس با تاکید بر فردگراییست، رئالیسم یا واقع گرایی، ناتورالیسم یا طبیعیت گرایی و هنر برای هنر و مکتب پارناس به چشم می خورد. تولد ادبیات جدید، سمبولیسم یا نماد گرایی، مکتب هایی از سمبلیسم، تحول مکاتب در روسیه، اکسپرسیونیسم یا تعبیرگرایی که ابتدا در نقاشی ایجاد شد و سپس به ادبیات ورود کرد، کوبیسم، دادائیسم که هرگونه اصول و قاعده را مضحک می دانستند، سورئالیسم که آنچه ماورای واقعیت است را بر مبنای خیال و سر ضمیر ارائه می کند، اگزیستانسیالیسم ، تئاتر نو و در نهایت دگردیسی رمان در جلد دوم این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است. .