فسقلی جلد 31، دادا خودپسند

هر چند بحث درباره میزان، حوزه و گستره مداخله دولت در اقتصاد در دهه ۱۹۷۰ میلادی به یک مجادله آیینی در میان اقتصاددانان تبدیل شد و خیل عظیمی از نظریه‌پردازان و اندیشمندان حوزه اقتصاد سیاسی را به تلاش برای یافتن پاسخ درخور به پرسش‌های پیرامون آن واداشت، اما تجربه تقریبا سیصدساله این دست مباحث حکایت از آن دارد که همه کشورهای جهان همواره بیشتر براساس نیاز وقت و اقتضای شرایط کشورشان و همچنین تشخیص نخبگان خود به راه‌حل‌هایی روی آوردند که آمیزه‌ای از مداخله‌گری دولت در اقتصاد و رهاسازی امور اقتصادی به دست بازار و بخش خصوصی بوده است. در این میان، دو رساله‌ای که در این کتاب یعنی «دخالت دولت در اقتصاد» از احمد متین‌دفتری که به کوشش حسن رجبی‌فرد گردآوری شده و منتشر می‌شود نیز از قاعده فوق مستثنی نیستند. برهان‌ها و استدلال‌های وی در رساله اوّل برای انتخاب یک مسیر مناسب و سنجیده با وضع وقت و شرایط حاکم بر ایران موید استقلال رأی وی از کلان‌روایت‌های اقتصادی و سیاسی موجود هستند و موضع‌گیری وی به‌نفع واگذاری صنایع دولتی به بخش خصوصی در رساله دوّم نیز حاصل تجربه‌ای است بیست‌ساله از چگونگی روند فعالیت اقتصادی و امور تولیدی در ایران دوران حاکمیت رضاشاه. در کنار این مباحث و امور اقتصادی، خاطراتی از تلاش و تکاپوی شخص متین‌دفتری در دوران کوتاه نخست‌وزیری‌اش در فاصله آبان ۱۳۱۸ و تیر ۱۳۱۹ که بخشی از رساله دوّم را تشکیل می‌دهد، بصیرت‌هایی را نیز در باب تاریخ سیاسی کشور در این سال‌ها در اختیار علاقه‌مندان و پژوهشگران تاریخ اقتصادی و سیاسی ایران می‌گذارند. مطالعه این کتاب، هم به‌ سبب اهمیت بالای مباحث و مفاهیمی که مطرح شده و مورد بررسی قرار می‌گیرند و هم از جهت انسجام ساختاری و نثر شیوایی که دارد، بسیار سودمند بوده و تجربه‌ای ثمربخش را برای خوانندگان آن به ارمغان می‌آورد.

معرفی کتاب بهترین داستان های کوتاه جیمز جویس جیمز آگوستین آلوسیوس جویس (2 فوریه 1882 – 13 ژانویه 1941) داستان نویس ایرلندی ، شاعر ، معلم و منتقد ادبی بود. وی در جنبش آوانگارد مدرنیستی سهیم بود و به عنوان یکی از تأثیرگذارترین و مهمترین نویسندگان قرن بیستم شناخته می شود. جویس را بیشتر با اولیس (1922) می شناسند ، اثری برجسته که در آن اپیزودهای ادیسه هومر در انواع سبک های ادبی ، پیش می روند. از دیگر آثار شناخته شده می توان به مجموعه داستان کوتاه دوبلینرها (1914) و رمان های “پرتره هنرمند به عنوان یک جوان” (1916) و فینگانس ویک (1939) اشاره کرد. دیگر نوشته های وی شامل سه کتاب شعر ، یک نمایشنامه ، نامه های منتشر شده و روزنامه نگاری گاه به گاه وی است. جویس در دوبلین در خانواده ای از طبقه متوسط به دنیا آمد. او که دانش آموزی درخشان بود ، مدت کوتاهی در مدرسه اوکانل تحت مدیریت برادران مسیحی حضور یافت. وی برای ادامه تحصیل به دانشگاه کالج دوبلین رفت. در سال 1904 ، در اوایل 20 سالگی ، جویس به همراه شریک زندگی خود (و همسر بعدی) نورا بارناکل به قاره اروپا مهاجرت کرد. آنها در تریست ، پاریس و زوریخ زندگی می کردند. اگرچه بیشتر زندگی بزرگسالی وی در خارج از کشور سپری شده است ، جهان داستانی جویس در دوبلین متمرکز شده و عمدتا توسط شخصیت هایی ساخته می شود که شباهت زیادی به اعضای خانواده ، دشمنان و دوستان از زمان حضور در آنجا دارند. به ویژه اولیس در خیابان ها و کوچه های شهر با دقت تنظیم شده است. اندکی پس از انتشار اولیس ، وی این دلمشغولی را تا حدودی روشن کرد و گفت: “برای خودم ، من همیشه در مورد دوبلین می نویسم ، زیرا اگر بتوانم به قلب دوبلین برسم ، می توانم به قلب همه شهرهای جهان برسم. در این کتاب تحت عنوان بهترین داستان های کوتاه جیمز جویس ، احمد گلشیری مجموعه ای از جذاب ترین داستان های کوتاه جیمز جویس را گرداوری کرده و به فارسی برگردانده است.

هنوز که هنوز است روان‌شناسان جوابی قطعی به این سوالِ قدیمی نداده‌اند: استعداد مهم‌تر است یا تمرین؟ جان واتسون، بنیان‌گذار مکتب رفتارگرایی، در یکی از کتاب‌های خود، در ردّ نظریۀ استعداد ذاتی نوشت: "یک‌دوجین نوزاد سالم، خوش‌نقش و دنیایی را که خودم تعیین کرده‌ام به من بدهید تا بزرگشان کنم؛ من تضمین خواهم کرد که هر کدام را به طور تصادفی انتخاب کنم و به او آموزش بدهم تا صرف‌نظر از استعدادها، علایق، تمایلات و قابلیت‌هایش، و شغل و نژاد اجدادش، تبدیلش کنم به هر قِسم متخصصی که بخواهم اعم از پزشک، وکیل، هنرمند، تاجر عمده، و، بله، حتی دزد و گدا.

" روان‌شناسان به خیلی از سوالات دیگر هم هنوز جواب قطعی نداده‌اند؛ مثلا این‌که چرا مردان در ریاضیات،‌ علوم محض، و حتی شطرنج نسبت به زنان عملکرد بهتری دارند. و آیا اصلا عملکرد مردان بهتر است؟ از نظر بابی فیشر "همۀ زن‌ها ضعیف‌اند، همه‌شان. آن‌ها در قیاس با مردها احمق‌اند. راستش، نباید شطرنج بازی کنند." کاسپاروف هم در مصاحبه‌ای گفته بود: "یک شطرنج واقعی داریم و یک شطرنج زنان. شطرنج مناسب زنان نیست. این جنگ است. یک جنگ بزرگ. به درد زن‌ها نمی‌خورد."

وقتی روان‌شناسی دست می‌گذارد روی ورزشی شبیه شطرنج، یقین داشته باشید بحث‌هایی که در مطالبش مطرح می‌کند، جدا از این‌که خواندنی‌ست، خواننده را ساعت‌ها به فکر فرو می‌برد. نویسنده در این کتاب از تبعیض‌های جنسیتی سخن گفته تا روان‌شناسیِ چشم‌بسته بازی کردن. از سقف شیشه‌ای گفته که مانع نامرئیِ پیشرویِ زنان است تا زیباییِ شطرنج به دلیل تعداد زیادِ احتمالاتِ پیش رو. کتاب روان‌شناسیِ شطرنج فقط به شطرنج ربط ندارد، کتابی جامع است دربارۀ جامعه، تمرین، استعداد و تبعیض.