ماجراهای ژان و ژان و… ژان! 2/ پنیر پرنده

معرفی کتاب در عمق صحنه

چهارده نمونه از داستان󠀠‌های اجتماعی ادبیات معاصر ایران، در کتاب در عمق صحنه گردآوری شده󠀠‌اند. فریبا وفی در هر یک از این داستان󠀠‌ها، به چالشی اجتماعی می󠀠‌پردازد و اگر نگاهی کلی󠀠‌تر به آن󠀠‌ها بیفکنیم، می󠀠‌بینیم که گویی رشته󠀠‌ای نامرئی این چهارده اثر را به یکدیگر مرتبط می󠀠‌سازد.

درباره󠀠‌ی کتاب در عمق صحنه

نخستین مجموعه داستان یکی از پرآوازه󠀠‌ترین نویسندگان معاصر ادبیات ایران، اکنون پیش روی شما قرار دارد. فریبا وفی کتاب در عمق صحنه را در سال 1375 و در 34 سالگی منتشر کرد. این مجموعه دربرگیرنده󠀠‌ی چهارده داستان مجزاست که اگرچه می󠀠‌توان هر یک را به تنهایی خواند و از مطالعه󠀠‌ی آن لذت برد، اما گویی نخ تسبیحی از میان این چهارده اثر رد شده است و خط و ربطی انکارناشدنی را میان آن󠀠‌ها برقرار نموده است. فریبا وفی در نثر تیزبینانه و شفاف خود، با روایتی منحصر به فرد به سراغ موضوعات اجتماعی گوناگون رفته و هر یک از آن󠀠‌ها را در ساختار داستانی مستقل و در عین حال تکمیل󠀠‌کننده󠀠‌ای با دیگر آثار مجموعه، به کار می󠀠‌گیرد. موضوعاتی که وفی در این چهارده اثر به آن󠀠‌ها پرداخته است، چالش󠀠‌های اجتماعی کوچک و بزرگی را در بر می‌گیرند که ممکن است هر یک از ما در طول زندگی خود آن󠀠‌ها را تجربه کنیم و یا پیش از این به طریقی با آن‌ها درگیر بوده باشیم. مسائلی که از میان آن󠀠‌ها می󠀠‌توان به مواردی از جمله فقر، محرومیت، رنج و نابرابری󠀠‌های جنسیتی و طبقاتی و… اشاره کرد. نهادهای اجتماعی کوچک و بزرگی که فریبا وفی در داستان󠀠‌های کتاب در عمق صحنه ترسیم می󠀠‌کند، همگی به نحوی در شرف فروپاشی و انهدام قرار دارند. وضعیتی که با توجه به سال نگارش اثر، می󠀠‌توان آن را پیش󠀠‌بینی قریب󠀠‌الوقوعی از وقایع پیش روی جامعه از نگاه هنرمندی آگاه قلمداد کرد. یکی از دیگر نکاتی که این مجموعه داستان را به کتابی منحصر به فرد تبدیل می󠀠‌کند، این است که نویسنده به گونه󠀠‌ای شخصیت󠀠‌های متنوع اثر را ساخته و پرداخته است، که مخاطب حتی با منفی󠀠‌ترین آن󠀠‌ها نیز احساس همذات󠀠‌پنداری و نزدیکی می󠀠‌کند.

چنگالی یک خرچنگ دست و پا چلفتی است که نمی‌داند با چنگال‌هایش چه‌کار کند. او از چنگال‌های بزرگ و مزاحمش بدش می‌آید و همیشه آرزو می‌کند که کاش بازوهایی مثل هشت‌پا و عروس دریایی داشت، یا باله‌هایی مثل لاک‌پشت و ماهی تا بتواند بدون دردسر با بقیه بازی کند. چون چنگال‌های خرچنگ وسط بازی یکهویی خرابکاری می‌کنند و آن‌قدر این کار را ادامه می‌دهند که او دوست دارد فرار کند و گوشه‌ای قایم شود. تا اینکه یک روز وسط بازی، هشت‌پا بین جلبک‌ها گیر می‌کند و هیچ کاری از دست کسی برنمی‌آید به‌جز… داستان «خرچنگ دست‌‌ و پا چلفتی» از مجموعه‌ی «داستان‌های زیر آب» داستان ارج گذاشتن به تفاوت‌های فردی میان کودکان و گرامی داشتن تمام خصوصیات ریز و درشت آن‌هاست؛ خصوصیاتی که شاید در ظاهر ناسازگار به نظر برسند، اما در نهایت راهگشا خواهند بود. هنگامی‌که هم‌سالان و والدین این ویژگی‌ها را می‌پذیرند، در نگرش کودک به جهان تغییری شگرف رقم خواهد خورد. نشر چشمه کتاب‌های زیر را از مجموعه‌ی «داستان‌های زیر آب» منتشر کرده است:

• خرچنگ دست‌‌ و پا چلفتی
• کوسه‌ی خندان
• هشت‌پای گیگیلی
• ماهی بی‌قرار