ماکاموشی، جزیره‌ی جوندگان جسور 15/ کریسمس مبارک، جرونیمو!

معرفی کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد هفتم: سده‌ی نوزدهم

کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد هفتم: سده‌ی نوزدهم به ویراستاری سی. ال. تن، می‌کوشد به چند جنبش و مکتب فکری تأثیرگذار قرن نوزدهم بپردازد و ایده‌های محوری آنان را توضیح دهد. این کتاب که بخشی از مجموعه‌ی ده‌جلدی راتلج محسوب می‌شود، مکاتبی همچون فایده‌باوری، پوزیتیویسم و پراگماتیسم را معرفی و آرای فیلسوف‌های مهم آن دوره، ازجمله نیچه، کنت و جان استورات میل را تشریح می‌کند.

درباره‌ی کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد هفتم: سده‌ی نوزدهم

در قرن هجدهم، فیلسوفی در بریتانیا ظهور کرد که تقریباً ایده‌ی متفاوت‌تری نسبت به هم‌عصرانش داشت. جرمی بنتام برخلاف سنت روشنگری یا جریان غالب ایده‌آلیسم از نوعی نگرش فایده‌باور صحبت می‌کرد. او این موضوع را مطرح کرد که فرد باید همیشه کاری را انجام دهد که بیشترین سود و مطلوبیت برای همگان را به دنبال دارد. در این نگرش نتیجه‌گرا، درستی یا نادرستی با پیامد کارها سنجیده می‌شود؛ اگر برای ما لذت و سود و خوشبختی و خوشحالی و خیر و مزیت داشت، آن کار درست است، حتی اگر ذاتاً شرارت‌بار باشد. در قرن نوزدهم، دیگر فیلسوف انگلیسی، جان استوارت میل ایده‌های بنتام را پی گرفت و تا حدودی آن را شرح و بسط داد. برای مثال بین لذت‌های متعالی و پست تفاوت قائل شد و موضوع انتخاب آزاد را پیش کشید. فلسفه‌ی فایده‌باوری، در همان زمان با انتقاد ایده‌آلیست‌ها مواجه شد. بااین‌وجود در برهه‌ای تأثیر زیادی بر سیاست عمومی و مفهوم دموکراسی داشت، اگرچه تنها جنبش مهم این سده نبود، بلکه دو جریان مهم دیگر هم شکل گرفته بودند: پوزیتیویسم فرانسوی و پراگماتیسم آمریکایی. کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد هفتم: سده‌ی نوزدهم (Routledge History of Philosophy Volume VII: The Nineteenth Century)، با تمرکز بر روی قرن نوزدهم، می‌کوشد تحولات فلسفی این دوره‌ی تاریخی را مرور و چند نمونه از اتفاقات تأثیرگذار آن را تشریح کند. جلد ششم مجموعه‌ی راتلج، به جنبش اصلی این قرن، یعنی ایده‌آلیسم آلمانی پرداخته بود. جلد پیش رو در ادامه‌ی کتاب پیشین، تلاش می‌کند فلسفه‌های حاشیه‌ای‌تر،‌ اما جریان‌ساز سده‌ی نوزدهم را معرفی نماید. مکاتبی که برخی از آن‌ها همچنان محل بحث و نظر هستند. از ویژگی‌های مهم قرن نوزدهم، پیشرفت علوم و ریاضیات و تخصصی‌تر شدن آن‌ها بود. در همین قرن بود که برخی از رشته‌ها مثل جامعه‌شناسی یا روانشناسی شکل گرفتند که بر فلسفه هم تأثیر داشتند. آگوست کنت، بنیان‌گذار رشته‌ی جامعه‌شناسی، کسی بود که ایده‌ی فلسفی مهم و جدلی پوزیتیویسم را مطرح کرد. کنت با گذر از مرحله‌ی الهیات و فلسفه، اعتقاد داشت عصر جدید متکی بر روش‌های علمی تجربی است و تأکید داشت هر چیزی که نتوان در موردش تحقیق و اثباتش کرد، اعتباری نخواهد داشت. او با رد کردن متافیزیک و شهود، در برابر ایده‌آلیسم ایستاد. اتفاق بزرگ این قرن اما نظریه‌ی تکامل داروین و زیست‌شناسی او بود که علم را کاملاً تکان داد. پراگماتیسم آمریکایی از دل همین نظریه سربرآورد. این پدیده که اساساً واکنشی به عقل‌گرایی سنتی بود، بر تجربه و تحقیق اصرار داشت و تأکید می‌کرد که برای سنجش یک موضوع، به‌جای ارائه‌ی نظریه و استدلال بی‌فایده، باید نتیجه‌ی عملی و فایده‌ی آن را بررسی کرد. کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد هفتم: سده‌ی نوزدهم، در ادامه‌ی بحث‌هایش موضوع این جنبش‌های علمی را هم پیش می‌کشد و هرکدام را به‌تفصیل بررسی می‌نماید. همچنین به چهره‌هایی مثل نیچه، دیلتای و برادلی می‌پردازد و ایده‌های آنان را توضیح می‌دهد. کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد هفتم: سده‌ی نوزدهم را سی. ال. تن (C. L. Ten) ویراستاری کرده و نشر چشمه با ترجمه‌ی حسن مرتضوی منتشر ساخته است.

معرفی کتاب تاریخ و آگاهی طبقاتی

در کتاب تاریخ و آگاهی طبقاتی، شما با مجموعه‌ای از نظریات فیلسوف مجارستانی گئورگ لوکاچ، خصوصاً در باب جریانات سیاسی دهه‌های ابتدایی قرن بیستم آشنا می‌شوید. این کتاب همچنین شرحی بر عقاید مارکس و بازنگری مجدد به آن در بحبوحه‌ی انقلاب سوسیالیستی روسیه است. این کتاب که از مجموعه‌ی هشت عنوان و مقاله شکل گرفته، این‌روز‌ها به‌عنوان یکی از کامل‌ترین مراجع مارکس‌شناسی و از منابع اساسی مکتب نئومارکسیسم به شمار می‌رود.

درباره‌‌ی تاریخ و آگاهی طبقاتی

فیلسوف، انسان‌شناس و نویسنده‌ی خوش‌آوازه‌ی مجارستانی گئورگ لوکاچ (Georg Lukács) در اثر ویژه‌ی خود تاریخ و آگاهی طبقاتی (Geschichte und Klassenbewusstsein) تصویر و شمایل تازه‌ای از اندیشه و اصول مارکسیسم و همچنین ایدئال‌گرایی آلمانی را برای مخاطبان وادی فلسفه‌ی سیاسی طرح می‌کند. با پیوند و اتحاد جهانی احزاب سوسیال دموکرات در سال‌های ابتدایی سده‌ی بیستم میلادی، رأی و نظرات بسیار و بعضاً متفاوتی در باب اصول مارکسیسم و مفاهیم انقلابی شکل گرفت. در این شرایط، گئورگ لوکاچ که یکی از نظریه‌پردازان فعال و بادغدغه‌ی زمانه‌ی خود به شمار می‌رفت، تلاش کرد تا در قالب اثر مستقلی به شرح شفاف نظرات و سویه‌های فکری خود در این باب بپردازد. این کتاب که امروز با نام کتاب تاریخ و آگاهی طبقاتی شناخته می‌شود، یکی از آثار شاخص و پرقدرت در تشریح بنیان‌های هگلی مارکس است. گئورگ لوکاچ همچنین در این مجموعه‌مقاله، پایه‌های نظری و فلسفی بلشویسم را از نو تعریف می‌کنند و نقد و نقطه‌نظرات خود در باب جریانات تازه‌ی فلسفی مثل نوکانتی‌ها را بیان می‌دارد. نویسنده‌ی کتاب تاریخ و آگاهی طبقاتی، در قسمت‌های دیگری از این اثر ویژه، رأی اندیشمندان مختلف زمانه‌ی خود از جمله رزا لوکزامبورگ را بسط می‌دهد و آن را در مقام مقایسه با سایر اندیشه‌های هم‌دوره‌ی خود درمی‌آورد. همچنین کتاب گئورگ لوکاچ را یکی از شاخص‌ترین آثار نوشته‌شده در شرح و تفصیل مفهوم «شی‌ء‌واردگی» در هستی‌شناسی مارکسیستی می‌دانند.