مبانی طراحی آموزشی

معرفی کتاب تت‌ها

کتاب تت‌ها داستانی گروتسک، طنز و ابزورد است که در پس آن، حکومت‌های تمامیت‌خواه نقد می‌شوند. این داستان، خانواده‌ای را به تصویر می‌کشد که زندگی آرام و بی‌دردسری دارند؛ تا اینکه سرگرد وارّو وارد داستان می‌شود. کسی که از خانواده‌ی تت‌ها، درخواست‌های غیرمعقولی دارد. ایشتوان ارکنی برای نوشتن این کتاب جایزه‌ی بزرگ طنز سیاه پاریس را در سال 1969 از آن خود کرد.

درباره‌ی کتاب تت‌ها

داستان کتاب تت‌ها (The Toth Family) نوشته‌ی ایشتوان ارکنی (István Örkény) از این قرار است: آقای لایوس تت که فرد محترمی به حساب می‌آید، همراه با خانواده‌اش زندگی بی‌دردسری را در روستا دارند. تا اینکه پسر خانواده به جنگ در جبهه‌ی روسیه فراخوانده می‌شود و در نامه‌ای به خانواده‌اش نوید می‌دهد که توانسته سرگرد فرمانده‌شان را راضی کند برای تمدد اعصاب به روستای آن‌ها بیاید. خانواده‌ی تت خیلی سریع برای پذیرایی از سرگرد دست‌به‌کار می‌شوند؛ به این امید که سرگرد در ازای این پذیرایی، شرایط بهتری را در جبهه‌ی جنگ برای پسرشان فراهم کند. اما آن‌ها نمی‌دانند که خبری هولناک انتظارشان را می‌کشد. اما چرا خبر به این مهمی به تت‌ها نمی‌رسد؟ پستچی‌ای را تصور کنید که وسواس قرینگی دارد و فقط باید از وسط خط فرضی راه شوسه بگذرد. اگر کسی بی‌صبرانه منتظر خبری از عزیزانش باشد،‌ به‌جای آن‌که نامه را سریعاً برساند، یک روز آن را دیرتر می‌رساند. اگر از کسی خوشش نیاید، نامه را اصلاً به دستش نمی‌رساند. و اگر کسی را خیلی دوست داشته باشد، فقط نامه‌هایی را به او می‌رساند که حاوی خبری خوش باشند. و از قضا لایوش تت از افراد مورد علاقه‌اش بود. پس طبیعی است که خبر بدی را که دارد هرگز به او نرساند؛ اما خبر آمدن سرگرد مافوق پسر را با سرعت هرچه تمام‌تر به لایوش تت برساند و زندگی‌ او را از این رو به آن رو کند. اما ایشتوان ارکنی غافلگیری‌های دیگری نیز در کتاب تت‌ها دارد.

معرفی کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد هفتم: سده‌ی نوزدهم

کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد هفتم: سده‌ی نوزدهم به ویراستاری سی. ال. تن، می‌کوشد به چند جنبش و مکتب فکری تأثیرگذار قرن نوزدهم بپردازد و ایده‌های محوری آنان را توضیح دهد. این کتاب که بخشی از مجموعه‌ی ده‌جلدی راتلج محسوب می‌شود، مکاتبی همچون فایده‌باوری، پوزیتیویسم و پراگماتیسم را معرفی و آرای فیلسوف‌های مهم آن دوره، ازجمله نیچه، کنت و جان استورات میل را تشریح می‌کند.

درباره‌ی کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد هفتم: سده‌ی نوزدهم

در قرن هجدهم، فیلسوفی در بریتانیا ظهور کرد که تقریباً ایده‌ی متفاوت‌تری نسبت به هم‌عصرانش داشت. جرمی بنتام برخلاف سنت روشنگری یا جریان غالب ایده‌آلیسم از نوعی نگرش فایده‌باور صحبت می‌کرد. او این موضوع را مطرح کرد که فرد باید همیشه کاری را انجام دهد که بیشترین سود و مطلوبیت برای همگان را به دنبال دارد. در این نگرش نتیجه‌گرا، درستی یا نادرستی با پیامد کارها سنجیده می‌شود؛ اگر برای ما لذت و سود و خوشبختی و خوشحالی و خیر و مزیت داشت، آن کار درست است، حتی اگر ذاتاً شرارت‌بار باشد. در قرن نوزدهم، دیگر فیلسوف انگلیسی، جان استوارت میل ایده‌های بنتام را پی گرفت و تا حدودی آن را شرح و بسط داد. برای مثال بین لذت‌های متعالی و پست تفاوت قائل شد و موضوع انتخاب آزاد را پیش کشید. فلسفه‌ی فایده‌باوری، در همان زمان با انتقاد ایده‌آلیست‌ها مواجه شد. بااین‌وجود در برهه‌ای تأثیر زیادی بر سیاست عمومی و مفهوم دموکراسی داشت، اگرچه تنها جنبش مهم این سده نبود، بلکه دو جریان مهم دیگر هم شکل گرفته بودند: پوزیتیویسم فرانسوی و پراگماتیسم آمریکایی. کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد هفتم: سده‌ی نوزدهم (Routledge History of Philosophy Volume VII: The Nineteenth Century)، با تمرکز بر روی قرن نوزدهم، می‌کوشد تحولات فلسفی این دوره‌ی تاریخی را مرور و چند نمونه از اتفاقات تأثیرگذار آن را تشریح کند. جلد ششم مجموعه‌ی راتلج، به جنبش اصلی این قرن، یعنی ایده‌آلیسم آلمانی پرداخته بود. جلد پیش رو در ادامه‌ی کتاب پیشین، تلاش می‌کند فلسفه‌های حاشیه‌ای‌تر،‌ اما جریان‌ساز سده‌ی نوزدهم را معرفی نماید. مکاتبی که برخی از آن‌ها همچنان محل بحث و نظر هستند. از ویژگی‌های مهم قرن نوزدهم، پیشرفت علوم و ریاضیات و تخصصی‌تر شدن آن‌ها بود. در همین قرن بود که برخی از رشته‌ها مثل جامعه‌شناسی یا روانشناسی شکل گرفتند که بر فلسفه هم تأثیر داشتند. آگوست کنت، بنیان‌گذار رشته‌ی جامعه‌شناسی، کسی بود که ایده‌ی فلسفی مهم و جدلی پوزیتیویسم را مطرح کرد. کنت با گذر از مرحله‌ی الهیات و فلسفه، اعتقاد داشت عصر جدید متکی بر روش‌های علمی تجربی است و تأکید داشت هر چیزی که نتوان در موردش تحقیق و اثباتش کرد، اعتباری نخواهد داشت. او با رد کردن متافیزیک و شهود، در برابر ایده‌آلیسم ایستاد. اتفاق بزرگ این قرن اما نظریه‌ی تکامل داروین و زیست‌شناسی او بود که علم را کاملاً تکان داد. پراگماتیسم آمریکایی از دل همین نظریه سربرآورد. این پدیده که اساساً واکنشی به عقل‌گرایی سنتی بود، بر تجربه و تحقیق اصرار داشت و تأکید می‌کرد که برای سنجش یک موضوع، به‌جای ارائه‌ی نظریه و استدلال بی‌فایده، باید نتیجه‌ی عملی و فایده‌ی آن را بررسی کرد. کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد هفتم: سده‌ی نوزدهم، در ادامه‌ی بحث‌هایش موضوع این جنبش‌های علمی را هم پیش می‌کشد و هرکدام را به‌تفصیل بررسی می‌نماید. همچنین به چهره‌هایی مثل نیچه، دیلتای و برادلی می‌پردازد و ایده‌های آنان را توضیح می‌دهد. کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد هفتم: سده‌ی نوزدهم را سی. ال. تن (C. L. Ten) ویراستاری کرده و نشر چشمه با ترجمه‌ی حسن مرتضوی منتشر ساخته است.

« سوکورو به خودش آمد و دید به این فکر می‌کند که شاید سرنوشتم این است که همیشه تنها بمانم. آدم‌ها سراغش می‌آمدند ولی همیشه آخرش می‌رفتند. به جست‌وجوی چیزی می‌آمدند ولی یا پیدایش نمی‌کردند یا چیزی که پیدا می‌کردند خوشحال‌شان نمی‌کرد (شاید هم توی ذوق‌شان می‌خورد یا حرص‌شان می‌گرفت) و بعد می‌گذاشتند و می‌رفتند. یک روز، بی‌این‌که خبر بدهند، گم‌وگور می‌شدند – بی‌هیچ توضیحی، بی‌خداحافظی. انگار تبری بی‌صدا پیوندشان را ببُرد، پیوندی که هنوز میانش خون گرم جاری بود و نبضش هنوز می‌زد – آرام‌آرام. حتما چیزی درونش بود، چیزی بنیادی، که توی ذوق آدم‌ها می‌زد. بلندبلند گفت: «سوکورو تازاکیِ بی‌رنگ.» من کلا هیچ‌چیزی ندارم که به بقیه بدهم. فکرش را که می‌کنم حتی به خودم هم چیزی ندارم بدهم.»