معمای مدرنیته

"عرفان و رندی در شعر حافظ" اثری است به قلم شیوای "داریوش آشوری"، که بارها مورد تجدید چاپ قرار گرفته است. این اثر نگرشی جدید و با تکیه بر مفاهیم و راهبردهای علوم انسانی، اندیشه و جهان بینی لسان الغیب را مورد کند و کاو قرار داده و از این جهت، از جایگاه ویژه ای در میان حافظ پژوهان و دوست داران خواجه ی شیراز برخوردار است. این اثر که در گذشته با نام "هستی شناسی حافظ" منتشر شده بود، اکنون با همان زمینه و درون مایه منتها در نور تامل و اندیشه ی بیشتر و تحقیق و پژوهش گسترده تر در اختیار خوانندگان قرار گرفته است. مهم ترین هدف این تحقیق، به تصویرکشیدن پیوند میان "عرفان و رندی در شعر حافظ" است و "داریوش آشوری" تلاش می کند تا منطق راهنمای نمادها و تعابیری که در اشعار حافظ به کار رفته را به خواننده بنمایاند. "داریوش آشوری" کتاب "عرفان و رندی در شعر حافظ" را در چهار بخش کلی تنظیم نموده که بخش نخست آن با عنوان "بنیاد های انسان شناسی صوفیانه" به بررسی اسطوره و سرنمون، علی الخصوص در ادیان ابراهیمی می پردازد. بخش دوم که "مطالعه ی میان متنی" نام گرفته گزیده هایی از "کشف الاسرار" و "مرصاد العباد" ارائه می کند و پس از آن "دو مکتب تاویلی" را زیر ذره بین می برد. در بخش سوم کتاب "عرفان و رندی در شعر حافظ"، "داریوش آشوری" شعر و عرفان را تجزیه و تحلیل می کند و تفاسیری "از تصوف زاهدانه به تصوف شاعرانه" و "از شعر صوفیانه به شعر رندانه" ارائه می کند. بخش چهارم اثر، "عرفان و رندی در دیوان حافظ" نام گرفته و "داریوش آشوری" در این بخش به مطالعه ی درون متنی اثر ورود می کند.

شخصیت های اصلی داستان دو دختر به نام های ترلان و رعنا هستند؛ دو دوست هم مدرسه ای که تصمیم می گیرند پاسبان شوند. آن ها به تهران می آیند و پس از گذراندن دوره ی آموزشی سخت و پررنج، سرانجام به آرزویشان می رسند. ترلان که دختری کتاب خوان و اهل نوشتن است درباره ی اتفاقاتی که در این محیط رخ می دهد می نویسد. او ساکت است و اهل رفتارها و کارهای دخترانه نیست.

در سالهای اخیر ، ایران بیشتر به دلایل منفی - دولت استبدادی مذهبی خود ، برنامه هسته ای مورد مناقشه و نقش جنجالی در خاورمیانه - مورد توجه قرار گرفته است.اما داستان این سرزمین کهن بسیار بیشتراست از آنچه می توان از این اخبار کسب کرد. این تاریخ معتبر و جامع ایران ، نوشته ی هما کاتوزیان که یک متخصص معتبر در این زمینه است ، تاریخ کل منطقه را از امپراتوری باستان فارسی تا دولت ایران امروز پوشش می دهد. کاتوزیان با نوشتن از منظر ایرانی و نه اروپایی ، تاریخ فرهنگی و ادبی قابل توجه ایران را با تاریخ سیاسی و اجتماعی آن ادغام می کند. برخی از بزرگترین شاعران تاریخ بشر به فارسی نوشتند - از جمله مولوی ، عمر خیام و سعدی - و کاتوزیان درباره ی آنها بحث می کند و گاه نقل قول هایی از آنها می آورد. کاتوزیان در تحلیل متفکرانه خود از جامعه ایران اظهار می دارد که قدرت مطلق و خودسرانه ای که ناشی از وجود حاکمان ایرانی بوده است به جامعه ای ناپایدار منجر شده که ترس و سلطه بر افکار بر آن حاکم بوده است. این کتاب یک تاریخچه جادویی است. همچنین زمینه ای عالی برای درک نقش ایران در جهان معاصر را فراهم می کند. موضوع این کتاب هم "چیستی" تاریخ ایران و هم "چگونگی" و "چرایی" آن است. کاتوزیان با انجام ملاحظات تطبیقی میان تاریخ ایران و تاریخ اروپا به تفاوت های مهمی که بین آنها بوده اشاره کرده است.

کتاب "سه رساله‌ی پیشانقدی" مجموعه‌ای از آثار اولیه‌ی ایمانوئل کانت، فیلسوف برجسته‌ی آلمانی، است که پیش از نگارش آثار نقدی مشهورش به رشته‌ی تحریر درآورده است. این رساله‌ها نمایانگر تحول فکری کانت از دوره‌ی ادبی و حکیمانه به دوره‌ی فلسفی و نقدی او هستند. این کتاب شامل سه رساله است که هر یک به دوره‌ای خاص از زندگی فکری کانت اشاره دارند: 1. **کانت ادیب**: در این دوره، کانت به نگارش آثاری با سبک ادبی و شیوه‌ای بازیگوشانه می‌پردازد. نمونه‌ای از این آثار، کتابچه‌ای با عنوان «مشاهداتی دربارهٔ احساس زیبایی و شکوه» است که در سال ۱۷۶۴ منتشر شد. 2. **کانت حکیم**: در این مرحله، کانت به موضوعات اخلاقی و انسان‌شناسی می‌پردازد و دیدگاه‌های خود را در زمینه‌هایی مانند تفاوت‌های جنسیتی، ازدواج، اقوام و نژادها مطرح می‌کند. این دوره نشان‌دهنده‌ی دگردیسی تدریجی کانت در دهه‌ی ۱۷۶۰ است که او به میانه‌ی عمرش می‌رسد. 3. **کانت فیلسوف**: در این دوره، کانت به تبیین دستگاه فلسفی خود می‌پردازد که بعدها در نقدهای مشهورش به اوج می‌رسد. آرای او در زمینه‌ی اخلاق و انسان‌شناسی در گذر ایام تغییرات قابل‌توجهی داشته‌اند که در این رساله‌ها منعکس شده است. این رساله‌ها نمایانگر مسیر پرپیچ‌وخمی هستند که کانت برای رسیدن به نقدهای دو یا سه دهه‌ی بعدی خود پیموده است. مطالعه‌ این آثار به درک بهتر تحول فکری کانت و چگونگی شکل‌گیری نظام فلسفی او کمک می‌کند. به‌ویژه، آرای او در زمینه‌ی اخلاق و انسان‌شناسی، مانند نگاه او به زنان و مردان، زناشویی، اقوام و ملل، و نژاد، در گذر زمان تغییرات اساسی داشته‌اند که در این رساله‌ها قابل‌مشاهده است. این کتاب برای پژوهشگران حوزه‌ی فلسفه، به‌ویژه علاقه‌مندان به فلسفه‌ی کانت، منبعی ارزشمند است. همچنین، مطالعه‌ی آن برای افرادی که به تاریخ تحول اندیشه‌های فلسفی در قرن هجدهم علاقه‌مند هستند، توصیه می‌شود.