معمای مدرنیته

معرفی کتاب دفترچه خاطرات ایرلندی هاینریش بل که در اوایل دهه ی ۱۹۵۰ برای چند ماهی به ایرلند سفر کرده است، با نوشتن این یادداشت ها از میهمان نوازی این سرزمین محروم و مردمان صبورش سپاس گزاری می کند. در این کتاب، که بسیاری از صاحب نظران آن را لطیف ترین اثر ادبی بل دانسته اند، زیبایی و کشش مرموزی نهفته است؛ او بی آن که کلمه ای از اقتصاد، سیاست و یا تاریخ ایرلند به میان آورد، با نثری شاعرانه و دلپذیر، خصوصیات این سرزمین و مردمانش را توصیف می کند: فقر و آوارگی ملتی که فرصتی برای زیستن در موطنش ندارد، شکیبایی و سختکوشی انسان هایی که پیوسته با مصیبت های بی پایان روبه رویند، اعتقادات مذهبی «کاتولیک ترین» ملت اروپا، مثل ها و...گزاف نیست اگر گفته شود که این یادداشت ها بیش از هر نوشته یا گزارش سیاسی - اجتماعی دیگری، درون مردمان نازک طبع را از آن چه که بر سر ساکنین صبور این سرزمین کوچک می رود، متأثر می سازد. گرچه این یادداشت ها سال ها پیش نوشته شده است، اما هنوز هم تصویری گویا و پراحساس از ایرلند و ایرلندی ها به دست می دهد، تصویری که در طول تمام این مدت تغییر عمده ای نکرده است.

معرفی کتاب افسانه های آذربایجان افسانه قسمت مهمی از فولکلور را تشکیل می دهد. در افسانه ها علاوه بر چیزهای دیگر که عمومآ از فولکلور عاید جامعه شناسان و غیره می شود می توان بهترین و اصیل ترین زبان نثر را پیدا نمود. به علاوه افسانه ها سرشار از ترکیبات و تعبیرهای لطیف زبان ها هستند. مثلا در داستان های کوراوغلو می توان بهترین نمونه نثر زبان ترکی را سراغ گرفت. نگفته پیداست که افسانه های هر ملت و کشوری دارای ویژگی هایی است که آن ها را از افسانه های ملل دیگر متمایز می کند. در شرایط اقلیمی مختلف و از میان حوادث و شرایط تاریخی گوناگون افسانه هایی با خصوصیات متنوع و مختلف زاده می شود. مثلا آن چه در نظر اول در فولکلور سیاه پوستان دیده می شود رنج و حسرت و اندوهی است که طی هزاران سال بردگی و استثمار بر آن ها سنگینی کرده، لاجرم بازتاب آن در فولکلورشان آشکار است. اصولا فولکلور نشان دهنده و منعکس کننده احوال و افکار و آرزوهای طبقات محروم و پایین اجتماع است و گاهی که از بالاترها و اشراف صحبت می شود هنگامی است که طبقات محروم به ناچار ضمن امرار معاش و تحصیل روزی با آن ها برخورد می کنند. چون روی سخن در این مقاله با افسانه های آذربایجان است همین قدر مقدمه چینی هم کفایت می کند در دو سه جای دیگر هم گفته شده که می توان داستان های فولکلور آذربایجان را سه دسته کرد : داستان های حماسی مخلوط با عشق های پهلوانی و دلاوری ها و مبارزه با پادشاهان و خوانین و فئودال ها. از این دست داستان ها می توان داستان های بسیار شورانگیز کوراوغلو را نام برد که هفده داستان است؛ بعد هم داستان های کتاب دده قورقود. افسانه های صرفآ عاشقانه. از این نوع می توان از داستان های بسیار مشهور «عاشق غریب»، «طاهر میرزا»، «اصلی و کرم»، و غیره و غیره نام برد. افسانه هایی که برای بچه ها و نوه ها و نتیجه ها در شب های دراز زمستان پای کرسی برای سرگرمی و فرو رفتن به خواب شیرین و شکر گفته می شود. هر کس دست کم نام پنجاه داستان از این دست را می داند. در این جا فقط می پردازیم به خصوصیات افسانه های دسته سوم.

معرفی کتاب سقوط سلطنت فروپاشی امپراتوری عثمانی به هیچ وجه یک رویداد منحصر به فرد نبود. پس از ششصد سال فرمانروایی بر مردمان شمال آفریقا، بالکان و خاورمیانه، مرگ و میر سلطنت سلسله‌ای از جنگ‌ها، شورش‌ها و انقلاب‌ها را در بر گرفت که اوایل قرن بیستم را نیز در بر می‌گرفت. این کتاب "سقوط سلطنت" شامل گزارش کاملی از نیروهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و بین‌المللی است که موجب گذر دولت عثمانی شدند. در بررسی تراژدی‌های بسیاری که در سال‌های 1908 و 1922 روی داد، سقوط سلطنت به بررسی عللی می‌پردازد که در نهایت باعث شد بسیاری از میراث عثمانی‌ها را با نفرت و کینه ببینند. این جلد بازگویی این تاریخ حیاتی را ارائه می‌کند که از دید کسانی که در فروپاشی عثمانی زندگی کرده‌اند دیده می‌شود. رایان جینگراس با تکیه بر طیف وسیعی از منابع به زبان‌های مختلف، تعادل مهمی را در ارائه و تفسیر تأثیرگذارترین تجربیاتی که زندگی آخرین نسل امپراتوری را شکل داده است، ایجاد می‌کند. داستان ارائه شده در اینجا دیدگاه‌های جمعیت متنوع امپراتوری و همچنین رهبرانی را که دولت را تا پایان آن هدایت کردند، در نظر می‌گیرد. سقوط سلطنت در بررسی مبارزات شخصی، جمعی و ملی که تهاجم ایتالیا به لیبی، جنگ بالکان، جنگ بزرگ و جنگ استقلال ترکیه را تعریف کرد، به خوانندگان توضیحی تازه و جامع از چگونگی و چرایی حکومت امپراتوری عثمانی ارائه می کند.