منطق کاربردی

در بخشی از کتاب سومین پلیس می‌خوانیم: اتاقی که در آن بودم با لایه‌ی ضخیمی از گردوخاک پوشیده شده بود و بوی نا می‌داد و هیچ اسباب‌واثاثیه‌ای هم نداشت. عنکبوت‌ها تارهای عظیمی جلو شومینه تنیده بودند. سریع رفتم داخل راهرو و درِ اتاقی را که جعبه در آن قرار داشت باز کردم و در آستانه‌ی در ایستادم. صبحِ تاریکی بود و رطوبت چنان پنجره‌ها را با ردهای خاکستری پوشانده بود که قوی‌ترین اشعه‌های آن نور ضعیف هم توان ورود نداشتند. گوشه‌ی تهِ اتاق در سایه گم شده بود. ناگهان این نیاز در من جوشید که کارم را سریع تمام کنم و دیگر هرگز به آن خانه بازنگردم. روی تخته‌های لخت پیش رفتم، گوشه‌ی اتاق زانو زدم و دست‌هایم را به جست‌وجوی تخته‌ی لق روی زمین کشیدم. در کمال تعجب راحت پیدایش کردم. حدود یک متر طولش بود و زیر دستم تکان می‌خورد و از صدایش معلوم بود که زیرش خالی است. تخته را برداشتم و گذاشتمش کنار و یک کبریت روشن کردم. جعبه‌ی پول سیاه‌رنگ را دیدم که در ظلمت سوراخ جای گرفته بود. دستم را پایین بردم و انگشتم را به دستگیره‌ی خوابیده‌ی جعبه قلاب کردم، ولی ناگهان کبریت پِرپِر کرد و خاموش شد و جعبه که چهارپنج سانتی بالا آمده بود از دستم سُر خورد و به سنگینی افتاد. این‌بار بدون نور کبریت دستم را در حفره فرو بردم و درست در لحظه‌ای که قاعدتاً باید به جعبه می‌رسید اتفاقی افتاد. امیدی ندارم که بتوانم اتفاقی را که افتاد درست شرح دهم. تغییراتی در من یا اتاق پیش آمد، نامحسوس ولی با این حال بسیار غریب و وصف‌ناشدنی. انگار نور روز با فوریتی غیرطبیعی دگرگون شد، انگار دمای هوا ناگهان تغییر کرد، انگار در چشم‌به‌هم‌زدنی هوا دو برابر رقیق‌تر یا دو برابر متراکم‌تر شد؛ شاید هم تمام این‌ها به همراه چیزهای دیگر باهم پیش آمد. نمی‌دانم. چون تمام حواسم چنان سردرگم شده بود که دیگر توانی برای ارائه‌ی توضیح به من نداشت. انگشتان دست راستم که داخل سوراخ بودند بی‌اراده بسته شدند، ولی چیزی نیافتند و خالی بیرون آمدند. جعبه‌ای در کار نبود.

... جنگ واقعي آن چيزهايي بود که خودش از اشغال چين به دست ژاپني‌ها در 1937 ديده بود؛ جنگ واقعي رزمگاه‌هاي قديمي هونگ جائو و لونگ هوا بود که هر بهار استخوان مردگان دوباره در شاليزارها سبز مي‌شدند و به سطح آب مي‌‌آمدند؛ جنگ واقعي هزاران پناهنده‌ي چيني بود که انبوه انبوه در جان‌پناه‌هاي چوبي پوتونگ از وبا مي‌مردند؛ جنگ واقعي سرهاي غرقه به خون سربازان کمونيست بود که در سراسرِ بندِ چيني‌ها بر سرِ نيزه زده بودند. در جنگ واقعي کسي نمي‌داند طرفِ کيست، و نه پرچمي در کار است، نه گوينده‌اي، نه برنده‌اي. در جنگ واقعي دشمني در ميانه نيست. ـ از متن کتاب ـ   آميزه‌ي درخشاني از تاريخ، زندگي‌نامه‌ي نويسنده و تخيل و تأملي که بالارد استاد مسلّم آن است. يک موفقيت ادبي باورنکردني است و چنان تکان‌دهنده است که تحمل آن تقريباً ناممکن است. ـ آنتوني بورگس ـ   اثري که از تخيلي عميق و تکان‌دهنده نشئت گرفته است. ـ ريچارد ايدر، منتقد لس‌آنجلس تايمز ـ   امپراتوري خورشيد يک شاهکار است، و مثل همه‌ي شاهکار‌ها زاويه‌ي نگاه نويسنده زاويه‌اي غيرمنتظره و کمي نامتعارف است و تأثير عميق اثر نيز از همين ديدگاه ناشي مي‌شود. ـ منتقد ادبي گاردين ـ