من و محمد فری

جنگ ویران می‌کند و تا دوردست‌ها را با گلوله و شیون و هجرت در می‌نوردد. فؤاد و نجوا از رانده‌شدگان عراقی روزگار صدام حسین هستند که در نیمه راه از مادر ایرانیشان جدا می‌مانند. فؤاد خسته از زندگی یکنواخت اروپا در حال خاطراتش است که رئیس جمهور عراق، بزرگ خانواده الرشید را به هتلی در بغداد دعوت می‌کند. روز بعد دو سرباز به خانه می‌آیند، آنها مأمور هستند تمام خانواده را نزدیک مرز ببرند و آنها را رها کنند. عبدالله فرار می‌کند و در زیرزمین مخفی می‌شود. مادر خانواده آنقدر در خود فرو رفته است که متوجه نیست اطرافش چه می‌گذرد.

 داستان‌های این کتاب همراه با پیش داستان و پس داستان طوری کنار هم قرار گرفته‌اند که خوانش آن به صورت جداگانه و حتی پیوسته به کلیت کتاب لطمه‌ای نمی‌زند. یعنی شخصیت‌ها و روایت‌های داستان‌های کوتاه به صورت کاملاً مستقل از هم شروع می‌شوند و پایان می‌یابند اما اعمال، رفتار و گفتار هر شخصیتی از داستان به داستان دیگر منتقل می‌شود و بر سرنوشت داستان‌ها و دیگر شخصیت‌های آن اثر می‌گذارد. نویسنده این کتاب اعتقاد دارد نیمی رمان و نیمی داستان کوتاه نوشته است. «بشردان» داستان زندانی بیچاره‌ای است در زندانی پیشرفته و شکنجه‌هایی که او و همه با هم تحمل می‌کنیم. داستان مادری که دیوانه وار به درد عشق می‌ورزد. در داستان ملاقات با سوسک منتقد و مقاله نویس یکی از مجلات و روزنامه‌های هنری خودش را برای ملاقات و شاید خواستگاری از همسر بعدی‌اش آماده می‌کند اما به ناگهان به ملاقات یک سوسک می‌رود و ... «چون خوش قیافه نیستیم مارو می‌کشید، یعنی اگه ما خوش قیافه بودیم ولی آدم می‌خوردیم یا مثل شما خوش لباس و خوش چهره بودیم ولی دزد، ریاکار، بی‌شرف، هزاررنگ و بد صفت بودیم شما ما را نمی‌کشتید؟ کاری به کارمون نداشتید؟ همان طوری که کاری به کار خودتون ندارید.»

چکیده بیش از ٢٠٠ سال است که الگوی مدرنیت اروپایی در جامعه‌های غیر اروپایی همچون ترکیه و ایران تنها الگوی پذیرش مدرن‌سازی تلقی شده است. هر چند از آغاز قرن ٢٠ به بعد، ژاپن نمونه الهام‌بخشی بوده است از اینکه یک کشور غیر غربی چگونه می‌تواند «به پای غرب برسد‌» و حتی از آن پیشی بگیرد، تأثیر آن به عنوان یک الگو به راستی محدود مانده است. عصر مدرنیت در اروپا سرآغاز دوره نوینی بود که در آن فرد واحد اساسی ساختارهای جامعه مدرن محسوب می‌شد، به جای گروه یا جماعت که واحد اساسی جامعه دهقانی بود. طبیعی است که فردگرایی که دربردارنده آزادی و خودمختاری فرد بود مرزبندی تازه‌ای به وجود آورد که شامل ارتباط تازه فرد و حکومت بود. براساس این ارتباط تازه، فرد در جامعه مدرن، دست‌کم بنا بر قاعده، دیگر رعیت یا عامل شاه یا کشیش، سلطان یا شیخ خاصی با اقتدار الهی یا آمرانه نبود، بلکه فرد بر مبنای قواعد عقلانی و غیر شخصی‌ای عمل می‌کرد که به صورت قوانین عرضه می‌شد. اعطای حقوق سیاسی و قضایی جدید، از جمله حق نمایندگی، در واقع نتیجه این ارتباط تازه بود. پیدایش طبقه متوسط بازرگان و صنعتگر شهری پیوند جدایی ناپذیری با این فردگرایی داشت. کتاب «تجدد آمرانه» شامل مقالاتی درباره جامعه و دولت در دوره رضا شاه، خلافت، روحانیت و جمهوریت در ترکیه و ایران، ایران نو و زوال سیاست‌های حزبی در دوره رضا شاه و چند مقاله دیگر است. این کتاب برای اولین بار مسئله برخورد سنت و مدرنیتته را از زاویه‌ای جدید می‌کاود و به ریشه‌های تجدد آمرانه یا مدرنیت از بالا می‌پردازد.

این کتاب مجموعه نامه‌هایی از بودلر ، فلوبر ، آندره ‌ژید ، مارسل پروست ، فاکنر ، همینگوی ، آنتوان دوسنت اگزوپری و . . . به مادرانشان است . این نامه‌ها شاهدی بر ماجراهای پرشور ، مشاجرات و آشتی‌ها ، غم‌ها و شادی‌های این نویسندگان بزرگ با زنی است که به آنها زندگی بخشیده است . این نامه‌ها همگی بیانگر لحظات خاص کودکی آنهاست که زمانی را در کنار مادران خود سپری می‌کنند . اما بعدها که مشکلات سر بر می‌آورند و اختلافات گاهی به جدایی مادران و پسران می‌انجامد و آنها را از هم جدا می‌کند ، ولی منجر به آن نمی‌شود که احساس جایگزین ناپذیر عشقی بدون مرز ، از بین برود . امروزه گذر زمان و پیشرفت باعث تغییرات بنیادین در مفاهیم ساده زندگی شده است . تحول در عرصه حمل و نقل موجب شده است که فرایند جابجایی و سفر آهنگ سریع‌‌تری پیدا کند ، مفاهیمی چون « سفر » ، « دوری » و « غربت » دگرگون شود و مفاهیمی مانند « بی‌خبری » و « انتظار خبر » کمابیش رنگ ببازد . با آمدن ابزارهایی چون ایمیل ، نامه‌‌نگاری خیلی کم‌تر از قبل شده‌ است . از این قرار احتمال گردآوری مجموعه‌ای مانند این کتاب در مورد نویسندگان امروز و دوران پیش‌رو کمتر شده است. نامه‌ها ، همواره روشنگر برخی زوایای زندگی نویسندگان بوده‌اند که غالباً با شیوه تفکر و آثارشان ارتباطی انکارناپذیر دارد . نویسندگانی که در این مجموعه نامه‌هایشان گرد آمده است ، همانطوری می‌نویسند که دنیای پیرامونشان را دیده‌اند .